ADIMEN GAITASUN HANDIKO IKASLEAK ESKOLA INKLUSIBOAN 1 1

MOTIVACIONES Necesidad de actualizar la información acerca de este alumnado. (veraz, rigurosa, basada en evidencias…) Transformación de las prácticas educativas Actualización normativa: LOE, 2/2006. Demanda social y educativa Cambio de paradigmas Las motivaciones para la elaboración de este documento han sido: Necesidad de actualizar la información acerca de este alumnado ( veraz, rigurosa , basada en evidencias…) Transformación de las prácticas educativas para mejorar la situación de algunos escolares y desarrollar todas las potencialidades. Actualización normativa: LOE, 2/2006.Considera a este alumnado con necesidades específicas de apoyo educativo. ( necesidades de diferente índole . Demanda social y educativa: diferentes profesionales, familias, mercado laboral, universidad, investigación, etc Cambio de paradigmas: 1.- De una concepción de la inteligencia unitaria a la concepción de las inteligencias múltiples 2.- De la filosofía de la integración a la educación inclusiva. La escuela inclusiva, es mucho más que un mero cambio terminológico de la Educación Especial, puesto que aborda la educación de TODO el alumnado, independientemente de sus características y necesidades. DOSSIERRA: http://cmapserver.unavarra.es/servlet/SBReadResourceServlet?rid=1K2DDTCFS-1FYMKY8-7KM&partName=htmltext ERANSKINAK: http://cmapserver.unavarra.es/servlet/SBReadResourceServlet?rid=1K35QPHZ5-16LDDNM-339&partName=actualhtmltext 2

ESKOLA INKLUSIBOAREN HELBURUA : IKASLE GUZTIEI ERANTZUTEA Hortarako beharrezkoa da: “GOGOETA LANA” egitea Irakasleen jarrera irekia Talde zuzendaritzaren lidergoa

ESKOLA INKLUSIBORUNTZ JOATEKO IRAKASLEEK prest egon behar dute: Jarrerak, Ideiak, Jarduerak eta ekarpenak berraztertzeko eta azterketa horretatik sortutako aldaketak edo berrikuntzak bultzatzeko.

ADIMENEN KONZEPTUA ADIMEN FINKOA ADIMEN ALDAKORRA ETA DINAMIKOA (PSIKOMETRIKOA) ADIMEN ALDAKORRA ETA DINAMIKOA

KONZEPTUALIZAZIOA LOGSE 1990 LOCE 2002 LOE 2006 Izendapena GOI GAITATUAK (sobredotacion) GAIN GAITATUTAKO IKASLEAK (superdotacion) ADIMEN HADIKO IKASLEAK (altas capacidades) Sailkapena HPB ikasleak Hezkuntza behar espezifikoak Hezkuntza laguntza behar espezifikoak Erantzuna ikastetxean Beharrei erantzuna Baliabideak Laguntza osagarriak Arreta espezifikoa Arreta goiztiarra. Lan plana

ZER DIRA GOI MAILAKO GAITASUNAK? GAITASUN HANDIAK AZALTZEKO EREDUAK KONTZEPTUALIZAZIOA ZER DIRA GOI MAILAKO GAITASUNAK? GAITASUN HANDIAK AZALTZEKO EREDUAK ADIMEN EREDUEN ALDAKETAK -Adimen-ereduak eta kontzeptuak aldatzen joan dira. XX. mendetik XXI. mendera bitartean eta autore artean desberdintasunak daude kontzeptualizazioazioan -Adimen gaitasun handiko kontzeptua inteligentziari lotuta dago. Adimen-gaitasunei buruz hitz egitea adimenaz hitz egitea da. -Mitoak eta esterotipoak baldintzatzen dute ikasle hauen esku-hartzea. LEHENGO PARAGIGMAK -Supergaitasuna CI-AK altua adukitzea da. -Ezaugarri batean oinarritua: adimen establea eta aldatuezina. -Gaitasunak innatoak eta internoak dira. -Gaitasunak Proben bidez fragatzen dira. -Antzematea edo identifikatzea testen ionarriturik. GAUR EGUNGO PARADIGMA -Adimen psikometrikoaren kontzeptua baztertu egin da, eta bizitza osoan zehar gara daitekeen gauza dinamiko eta aldakor baten modura ulertzen da orain adimena. -Adimenaren garapenean hainbat alderdik esku hartzen dute: guk geuk heredatzen ditugun potentzialtasunek, gure inguruneak eta alderdi kualitatibo pertsonalek (motibazioa, pertseberantzia, ahalegina...). -Ildo horretatik, eta Castelló-k dioenez, adimenaren ikuskera estatiko eta unitarioa atzean utzi eta honako hau nagusitu da: “ikuskera dinamikoa, adimena ezaugarri bakartzat hartu beharrean, bizitzan zehar aldatzen doazen ahalmen irregularren multzo baten modura ulertzen duena.” -Adimen Kozienteak (AK) pertsona baten adimena neurtzeko eta bere arrakasta akademiko, profesional nahiz soziala iragartzeko duen balioa zalantzan geratu da. -Gardner-ek (1995; 2003) ikuspegi berritzaile bat dakar, teoria tradizional eta kontserbadoreenak baztertuz, eta hainbat adimen-mota daudela dio. -Egileak Adimen Anizkoitzen teoria garatzen du, adimena elementu bakar eta estatiko baten modura hartzen duen ikuspegia baztertuz. -Teoria honek ekarpen garrantzitsuak egin ditu: Gardner-en iritziz, adimena bizitzako gorabeheren eta kulturaren arabera aldatu egiten den ahamen bat da. -J.S. RENZULLI-ren hiru eraztunen eredua Eredu hau hiru ezaugarriren konbinaketan oinarritzen da: · Batez bestekoaren gainetik dagoen trebetasun orokorra eta/edo espezifikoa. · Zereginekiko ardura handia. · Sormen handia. -Sternberg-ek proposatzen duen teoriak gaitasun kognitibo handiak, sormena eta dimentsio praktikoa uztartzen ditu. ----------------------- -Como mencionábamos anteriormente decir que el paradigma de las altas capacidades intelectuales, está en continuo cambio y según los autores hay variabilidad en la conceptualización -En cualquier caso es indudable que el concepto de AACC está unido al de Inteligencia. -Los modelos y conceptos de superdotación e inteligencia van evolucionando. Modelos anteriores: Genialidad y Superdotación como términos iniciales. La inteligencia como rasgo innato y permanente. Superdotación es tener un CI alto en pruebas psicométricas. Algunos autores: Galton ,Terman… GALTON (1869) Utilizó el término de GENIALIDAD, GENIO . Para GALTON la inteligencia ES PERMANENTE E INMUTABLE TERMAN Uso de tests psicométricos, medida del la inteligencia a través del CI cociente intelectual, Superdotación como término Modelos actuales: Heterogeneidad del alumnado. Del CI a la Inteligencias Múltiples. Las inteligencias como potencial a desarrollar. Multiplicidad de factores determinantes del desarrollo. De la superdotación a las altas capacidades. -Hemos pasado de una inteligencia psicométrica a la inteligencia como un concepto dinámico, cambiante y desarrollable, en ello interviene el ambiente en que vivimos, aspectos personales como la motivación, el esfuerzo… -El CI como medidor de la inteligencia y predictor del éxito académico, profesional o social está en entredicho. -Sternberg distingue las inteligencias analítica, creativa y práctica, y dice que para tener éxito en la vida profesional y personal (inteligencia exitosa)son necesarias las tres tipos. -Gardner propone la existencia de diferentes tipos de inteligencias (8+ 2), él habla de las inteligencias. -GARDNER: DEFINICIÓN DE INTELIGENCIA: Inteligencia es la capacidad de resolver problemas o elaborar productos valiosos culturalmente. -RENZULLI: La teoría de los tres anillos: capacidad intelectual superior a la media, alto compromiso con la tarea y ´creatividad. -Autores como MONKS Y TANNENBAUM (1986) atribuyen importancia al contexto social y cultural en que se desenvuelve la persona. La superdotación se considera como un fenómeno dinámico resultante de la interacción del individuo y su entorno. Lehengo paradigmak Gaur egungo paradigmak GALTON GARDNER J. RENZULLI J RENZULLI TERMAN R STERNBERG 7 7

ADIMEN GAITASUN HANDIKO PROFILAK (Castello-Battle) ADIMEN GAITASUN HANDIAK GOIZTIARRAK SUPERGAITUAK TALENTUAK TALENTU KONPLEXUAK T. BAKUNAK ETA ANIZKOITZAK T. AKADEMIKOA T. ARTISTIKO- FIGURATIBOA Memoria Matematikoa Logikoa Soziala Sortzailea Ahozkoa 8

GOIZTIARTASUNA Garapen ebolutiboan aurreratua Disinkronia (Batzuetan) Fenomeno ebolutiboa da. -Bere garapen ebolutiboa bere adin kronologiko gainerako haurrena baino handiagoa denean, ikasle bat goiztiarra dela esaten da. Horrez gain, ezagutzak edo trebeziak ohi baino lehenago beregana edo erakuts ditzake -Goiztiartasuna maiz antzematen zaie gaitasun handiak dituzten haurrei; hala ere, baliteke haur batek gaitasun handiak edukitzea goiztiartasun-zantzurik erakutsi gabe. -Nolanahi ere, garapenaren edozein eremutan goiztiartasuna erakusten duen ikaslea berehala artatu behar da eskolan, heltze-prozesua amaitu arte itxaron gabe. -Curriculuma aberastea oso neurri egokia da horrelako ikasleentzat. Arriskuak: -Aspertze arriskua eta harremanetarako zailtasunak ager daitezke, disinfroniagatik. Garapen desorekatua arloetan. -Kontuz jartzen ditugun espektatibak beregan, etorkizunerako oztopo ez izateko, “autoprofecia no cumplida” ----------------------- Garapen ebolutiboan aurreratua Disinkronia (Batzuetan) 9 9

ahozkoa matematikoa logikoa sortzailea soziala motriza musikala TALENTU BAKUNAK ahozkoa matematikoa logikoa sortzailea soziala motriza musikala Talentuek errendimendu handia erakusten dute arlo jakin batean edo batzuetan. Baliteke gaitasun handiak izatea eremu batean, alderdi kognitibo batean edo prozesaketa-mota batean, eta aldiz,errendimendu ertaina edo baxua erakustea beste eremu edo alderdi batzuetan. CASTELLÓ-k eta BATTLE-k (1998) honako sailkapena proposatzen dute Talentu bakunak eta anizkoitzak: matematikoa, logikoa, soziala, sortzailea, ahozkoa. -Talentu matematikoa: oso erraz manipulatzen eta irudikatzen dute datu matematikoak. Ezaugarri bezala esatea badituztela informazio kuantitatiboen eta kualitatiboen baliabide maila handia errepresentazioan eta manipulazioan. -Talentu logikoa: Arrazonamendu logikoan oso maila handia dute. Oso pronostiko ona dute eskolan , parametro kulturalak eta eskolarrak datozela bat beraien ezaugarrietara, baina ager daitezke arazoak informazio dinamikoarekin, aldakorra eta zehatza ez denean. Hauek dira talentu sortzailearen kontrako aldea. ___________________________________ Talento matemático: se caracteriza por presenta elevados recursos en la representación y manipulación de informaciones cuantitativas y numéricas. La intervención debe tener una triple vía: Ampliación de tareas y contenidos en materias cuantitativas. Actividades compensatorias en áreas y recursos subutilizados buscando un mínimo nivel de rendimiento en todas ellas. Entrenamiento en habilidades comunicativas y de interacción social. Talento creativo: El razonamiento creativo suele ser más un obstáculo que una ayuda para el aprendizaje formal. Los resultados escolares del talento creativo suelen ser bajos aunque tiene éxito social y facilita la socialización entre pares. La principal vía de intervención debe orientarse hacia el incremento de recursos alternativos a la creatividad y evitar confundir el funcionamiento creativo con déficit de atención o comprensión. Los trabajos en grupo son provechosos sobre este tipo de alumnado porque pueden hacer aportaciones divergentes. 10

TALENTU ARTISTIKO-FIGURATIBOA TALENTU KONPLEXUAK TALENTU AKADEMIKOA LOGIKOA MEMORIA AHOZKOA TALENTU ARTISTIKO-FIGURATIBOA ESPAZIALA FIGURATIBOA konplexuak: akademikoa eta artistiko-figuratiboa. TALENTU AKADEMIKOA -Hezkuntzaren arloan, talentu akademikoari arreta berezia eskaini behar zaio. Talentu akademikoa hau izango litzateke: talentu konplexu bat, ahozko baliabideak, baliabide logikoak eta oroimena kudeatzearekin loturikoak ezin hobeto uztartzen dituena. -Profil hau da irakasleek sarrien antzematen dutena. Ikasle horiek nabarmendu egiten dira informazio-kantitate handia barneratzeko duten ahalmenagatik eta beren eskola-errendimendu bikainagatik 11

GAINDOTATUAK Egitura kognitiboa: adimen baliabide guztien konbinazioa dute. ( honek informazioa prozesatzeko eta kudeatzeko eraginkortasun handia ematen dio) Arretarako eta konzentratzeko ahalmen handia Malgutasun kognitiboa Egoera berriei eta aldaketara moldatzeko erraztasuna. Eragikortasun kognitibo handia: informazio eta testuinguru desberdinen artean loturak egiteko , proposamen eta irtenbide berritzaileak asmatzeko, informazioa prozesatzeko eta kudeatzeko … Nortasun orekatua. …

Arrakasta akademikoa dute. Ikasle hauek ez dute estimulaziorik behar. MITOAK Arrakasta akademikoa dute. Ikasle hauek ez dute estimulaziorik behar. Arreta espezifikoa baita arreta terapeutikoa behar dute Antzematea erreza da. Pertsona ezegonkorrak, ahulak eta gaixotiak dira. Gizarte-arloan porrot egiten dute Maila soziokultural altuetan gehiago daude …… Hona hemen mitorik sustraituenetako batzuk: · Gaitasun handiko ikasleek arrakasta dute ikasketetan, eta arlo guztietan gainera. Ikasle batzuk jakintzaren arloren batean nabarmendu daitezke, baina ez nahitaez guztietan; gainera, ikasketetan porrot egitera irits daitezke. · Adimen-gaitasun handiko ikasleek beren kabuz egiten dute aurrera, eta laguntzarik gabe lor dezakete arrakasta akademikoa. Pertsona hauek azkar eta erraz ikasteko gai diren arren, norbaiten orientabidea, laguntza eta bultzada behar dute beren gaitasunak garatu ahal izateko. Gainera, bere ezaugarri eta premiei erantzun egokirik ematen ez bazaie, baliteke ikasleak erreakzio eta portaera desegokiak izatea. · Haur hauek arreta espezifikoa behar dute, baita arreta terapeutikoa ere. Argi utzi behar da adimen-gaitasun handiko haur guztiek ez dutela laguntza berezirik behar. Horietako asko ongi egokituta daude beren ingurunera, eta ez dute tratamendu espezifikorik behar. · Erraza da ikasle hauek antzematea, eta/edo 130etik gorako Aka eduki behar dute. Gaitasun handiko ikasleek oso talde zabala eta heterogeneoa osatzen dute. Batzuetan, gaitasun hori ez da nabarmentzen, edo ikasleak "ezkutuko supergaitasuna” delakoa izan dezake. Horregatik, ezinbestekoa da familiak eta hezkuntzaelkarteak antzemate-prozesua zorroztasunez eta elkarlanean burutzea. Bestalde, haur batek AK altua edukitzeak ez du zertan esan nahi gaitasun handiak dituenik. · Ikasle hauek ez dute estimulaziorik behar; are gehiago, estimulazioak kalte egin diezaieke. Estimulazioa funtsezkoa da gizakiaren garapenarentzat. Ikasle hauek beren gaitasunetara egokitutako arreta eta estimulazioa behar dute; bestela, ezingo dituzte beren potentzialtasunak garatu. · Ikasle hauek arazoak dituzte beren adineko beste ikasleekin harremanak edukitzeko. Gainerako ikasleek bezala, baliteke gaitasun handiko ikasle batzuek gizarte-harremanetarako estrategiak landu behar izatea. Horrelako arazoak ez dira soilik adimen handiko haurren artean antzematen. Hala ere, egia da beren interesak partekatzen dituzten pertsonak behar dituztela, eta horregatik batzuetan haur zaharragoengana jotzen dutela. · Pertsona ezegonkorrak, ahulak eta gaixotiak dira, arlo akademiko edo profesionalean arrakasta lortzen dutenak, baina gizarte-arloan porrot egiten dutenak; edo guztiz kontrakoa: liderrak dira eta osasun emozional ezin hobea dute. Gaitasun handiko ikasleak, oro har, ongi egokitzen dira beren ingurunera. Hala ere, talde honetan aniztasun handia dago. Ikasle hauek arreta egokia jaso behar dute beren ezaugarri bereziengatik (kognitiboak eta emozionalak, disinkronia….). · Normalean, gaitasun handiko ikasleak aspertu egiten dira eskolan. Hori gerta daiteke, eskolak ikasle hauen gaitasunei eta ikasketa-erritmoari behar bezala erantzuten ez badie. Alegia, ohiko metodo errepikakorrak erabiltzen baditu, eta sormena bultzatzen ez baldin badu. · Gaitasun handiko mutil gehiago daude neskak baino. Adinak aurrera egin ahala, gaitasun handiak antzematen zaizkien nesken kopurua gutxitu egiten da. Mundu-mailan, gaitasun handikotzat jotako 10 ikasletik 3 neskak dira eta 7 mutilak, gutxi gorabehera. Adituen arabera, indarrean dauden eredu sozial eta kulturalek eragiten dituzte desberdintasun horiek. · Gaitasun handiko haur guztiak goiztiarrak dira, eta oso txikitatik antzematen zaizkie beren ezaugarriak. Gaitasun handiko haurrak goiztiarrak dira sarritan, baina ez du beti zertan horrela izan behar. Batzuek garapen normala izan dezakete, eta beste zenbaitek berantiarra ere bai. · Gaitasun handiko pertsona gehiago daude maila soziokultural altuetan gizarte-eta kultura-maila baxuagoetan baino. Arrazak, kulturak eta gizarte-mailak ez dute inolako zerikusirik gaitasun handiak edukitzearekin. Hala ere, inguruneak funtsezko eginkizuna betetzen du, eta eragin positiboa edo negatiboa izan dezake gaitasun horien garapenean. Algunos de los mitos más arraigados son: -El alumnado con altas capacidades triunfa académicamente y en todas las áreas. Algunos de ellos/ellas pueden destacar en algún dominio del saber pero no necesariamente en todos, así como algunos pueden llegar a fracasar escolarmente.  -El alumnado con altas capacidades intelectuales avanza por sí mismo y puede lograr el éxito académico sin necesidad de ayuda. A pesar de que aprenden rápido y con facilidad, necesitan que se les oriente, apoye y estimule para poder desarrollar sus capacidades. Además, si no se responde adecuadamente a las características y necesidades del alumnado es probable que surjan reacciones y comportamientos inadecuados.  -Estos niños y niñas necesitan de una atención específica e incluso terapéutica. Es importante hacer notar que no todos los niños/as con altas capacidades intelectuales necesitan ayuda especial. Muchos de ellos se encuentran bien adaptados a su entorno y no hace falta que se les dé un tratamiento especifico.  -Es fácil detectarlos y/o es definitorio obtener un CI superior a 130. La tipología de este alumnado es muy amplia y heterogénea y en ocasiones, pueden pasar desapercibidos o se puede dar lo que se denomina “la sobredotación encubierta”. Por ello, es necesario seguir rigurosamente el proceso de detección de forma colaborativa entre la familia y la comunidad educativa. La obtención de un CI elevado no puede ser el único determinante de la alta capacidad.  -No necesitan estimulación e incluso les puede perjudicar. La estimulación es fundamental para el desarrollo humano. Necesitan atención y estimulación adecuadas a sus competencias, de lo contrario no desarrollarán sus potencialidades.  -Son raros y tienen problemas para relacionarse con los de su edad. Al igual que el resto de sus compañeros o compañeras, algunos pueden tener necesidad de trabajar estrategias de relación social, pero no es generalizable a este colectivo, si bien es cierto que suelen buscar personas con las que puedan interactuar, compartir temas de interés y en ocasiones las encuentran en mayores. -Se trata de personas inestables, débiles, enfermizas que triunfan en el ámbito académico o profesional, pero no en lo social; o todo lo contrario, que son líderes y que gozan de una excelente salud emocional. El alumnado con altas capacidades, en general, se adapta bien al entorno, pero la variabilidad caracterial es muy amplia. Sus características diferenciales: cognitivas, disincronía, emocionales… deben ser debidamente atendidas.  -El alumnado con altas capacidades generalmente se aburre en la escuela. Esto puede suceder si la escuela no responde a sus capacidades, ritmo de aprendizaje, si es repetitiva y rutinaria, y no da lugar a la creatividad.  -Existen más niños que niñas con altas capacidades. Conforme la edad avanza, el número de niñas detectadas tiende a disminuir y, a nivel mundial, de cada 10 niños identificados aproximadamente 3 son niñas y 7 niños; los expertos atribuyen esta diferencia a los patrones sociales y culturales vigentes.  -Hay más personas con altas capacidades entre quienes provienen de niveles socioculturales altos que entre los que viven en otros más desfavorecidos. Sabemos que ni la raza, la cultura, ni el nivel social determinan su existencia, pero la influencia del medio ambiente es determinante, pudiendo ejercer una influencia positiva o negativa en ellos. 13 13

ERREALITATEAK Arloren batean nabarmentzea ez guztietan Porrot akademikoa izatea Erraz ikaste arren, orientabidea eta laguntza behar dute Denak ez dute tratamendu berezirik behar, ondo egokituta daude bere ingurunera. Harremanetarako beti ez dute zailtasunik Bere interesak partekatu nahi dute Oso talde heterogeneoa eta zabala da.

DETEKZIOA - BALORAZIOA AZKEN XEDEA: ESKUHARTZEA HOBETZEA “Hezkuntza proposamenak ikasleak dituen beharrekin bat etortzeko”.

BALORAZIOA: PROZESU BAT ERAGILE EZBERDINAK ESTRATEGI eta TRESNA DESBERDINAK GARAPEN EMOZIONALA ETA SOZIALA SORMENA

ZER BALORATU ? IKASLEA ETA TESTU-INGURUA : INDARRAK AHULEZIAK

IKASLEA: INDARRAK ETA AHULEZIAK Gaitasun intelektualak Sozialak Emozionalak Sortzaileak Motibazioa Ikasteko estiloa Gizarte-testuingurua …

TESTUINGURUA: INDARRAK eta AHULEZIAK APRENDIZAIRAKO AUKERAK ETA OZTOPOAK GIZARTEAN IKASTETXEAN - GELAN FAMILIAN

NORTZUK? FAMILIA IRAKASLEAK-KONSULTOREAK IKASKIDEAK IKASLEA BERAK BGko AHOLKULARIAK BESTE ERAGILE BATZUK

TRESNAK GALDESORTAK: Irakasle, ikaskide , gurasoentzat BEHAKETA: erregistro, protokoloak, adierazleak…erabiliz IKASLEEN EKOIZPENAK: ahozko, idatzizko ekoizpenak, marrazkiak…. GALDERA ETA IRUZKINEN AZTERKETA EZAGUTZE MAILA ( eskolako gaiekiko/ interesatzen zaizkion gaiekiko) IKASKIDEEKIKO HARREMANAREN AZTERKETA. FROGA PSIKOMETRIKOAK: …

EBALUAZIOAREN ONDORIAK HEZKUNTZA PROZESUA ETA HEZKUNTZA ERANTZUNAREKIN LOTURIKO ERABAKIAK ORIENTATZEA

Aprendizaien oztopoak gainditzeko HEZKUNTZA ERANTZUNA Aprendizaien oztopoak gainditzeko Ikaslearen behar eta indarretatik abiatuz Neurri orrokorretatik neurri espezifikoetara Neurriak beste ikaskideentzat balio dute.

IKASLEAREN BEHARRAK Ikaslea den bezala onartu Premia kognitibo, sozial eta emozionalak batera landu. Autokonzeptu positiboa bultzatu Bere burua ezagutzen lagundu Ikasteko duen irrika onartu, oztoporik ez jarri. Dakiena erakusteko duen premia onartu. Adimena, sormena eta abar suspertu …

HEZKUNTZA –NEURRIAK NEURRI OROKORRAK NEURRI ESPEZIFIKOAK: .- Curriculum abestea .- Zabaltze CNEa, .- Malgutzea / Bizkortzea

HEZKUNTZA-NEURRI OROKORRAK Ohiko neurriak: curriculuma, metodologia, antolamendua, gelako giroa… Sormena eta pentsamendu dibergentea bultzatu Curriculuma handitu eta aberastu konplexutasun eta sakontasun hadiago emanez (Ez sartu goragoko ikasturteetako edukiak) Gakoa da: eduki zabalagoak eta disziplina artekoak irakastea. Ikasgeletan elkarrekin jarduteko aukerak Baliabide anitzak eta komunikazio teknologiak erabili. Jarduera anitzak ( adimen anitzak landuz) Irakasleak proposatutako jardueraz gain ikasleei aukeratzen utzi. ……

HEZKUNTZA- NEURRI ESPEZIFIKOAK Curriculuma aberastea Curriculuma zabaltzeko egokitzapenak Eskolatza aldia malgutzea edo bizkortzea -Neurrien arteko interakzioa. -Neurri hauek hainbat motatakoak izan daitezke: eskolatze-aldia malgutzea edo bizkortzea (derrigorrezko eskolatze-aldia aurreratzea, Eskolatze-denbora murriztea…), curriculuma zabaltzeko egokitzapenak egitea edo curriculuma hainbat modutara aberastea. -Curriculuma zabaltzeko banakako egokitzapenak egitea eta derrigorrezko eskolatze-aldia malgutzea aparteko neurriak dira. Beste edozein neurri bezala, ikasle bakoitzaren ezaugarrietara egokitu behar dira, komenigarriak diren ala ez aztertu behar da eta beste neurri batzuekin uztartu behar dira. 27 27

CURRICULUMA ABERASTEA -Irakaskuntza pertsonalizatzean datza, programa ikasle bakoitzaren ezaugarrietara moldatuz. -Ikasleak nabarmentzen den arloekin loturiko edukiak handitzen, sakontzen edo ikertzen ditu, horretarako diseinatutako estrategia eta zereginen bidez. Tutoreak edo beste irakasle batek bere lana gainbegiratzen du eta aholkuak ematen dizkio. -Ikasleak ohiko ikasgelan jarraitzen du, bere hezkuntza‐premietara egokituta dagoen curriculum bat garatuz; eta aldi berean ikasgela, jolasak, jarduerak eta/edo hezkuntza‐bizipenak parteka ditzake bere kidekoen taldearekin. -Beste aukera bat ikasleak lan‐arlo edo proiektu bateko alderdiren bat beste ikasturte batean lantzea da (alegia, bere adin kronologikoarekin bat ez datorren ikasturte batean). Estrategia hori garatzeko, oso lagungarria da ikastetxeak talde heterogeneoak eta malguak edukitzea. -Curriculuma aberasteko modu batzuk honako hauek izango lirateke: • Curriculuma trinkotzea, alegia: ∙ ezagutzen diren edukiak kentzea, ∙ ikasleak menderatzen ez dituen edukiak edo prozedurak sartzea, ∙ bere ikasturte edo zikloko curriculuma nabarmen aberastea, arlo jakin batean edo batzuetan gailentzen diren ikasleen ezagutzak handitzeko. • Ikasleak bere kabuz lan egitea, irakasleak lagunduta, bere ikasturteko curriculumean egon ez arren harekin zerikusia duten gai edo proiektu espezifikoetan. ________________________________________________ El enriquecimiento curricular -Se trata de personalizar la enseñanza adaptando el programa a las características de cada alumno o alumna. -El alumno/a amplía, profundiza o investiga –a través de estrategias y tareas diseñadas para ello, y con el asesoramiento y supervisión del tutor/a u otro profesorado- sobre temas relacionados con aquellas aptitudes en que sobresale su capacidad. -Con esta medida el alumno/a/a puede permanecer ubicado en el aula ordinaria, desarrollando un currículo adaptado a sus necesidades educativas, a la vez que comparte aula, juegos, actividades y/o experiencias educativas con su grupo de iguales. -Otra variante es la que posibilita que el alumno/a desarrolle algún aspecto de un área o proyecto de trabajo en un curso diferente al que corresponde a su edad cronológica. Para desarrollar esta estrategia es muy facilitador que el centro trabaje con agrupamientos heterogéneos y flexibles. Se trata de personalizar la enseñanza adaptando el programa a las características de cada alumno o alumna. El alumno/a amplía, profundiza o investiga –a través de estrategias y tareas diseñadas para ello, y con el asesoramiento y supervisión del tutor/a u otro profesorado- sobre temas relacionados con aquellas aptitudes en que sobresale su capacidad. Con esta medida el alumno/a puede permanecer ubicado en el aula ordinaria, desarrollando un currículo adaptado a sus necesidades educativas, a la vez que comparte aula, juegos, actividades y/o experiencias educativas con su grupo de iguales. Otra variante es la que posibilita que el alumno/a desarrolle algún aspecto de un área o proyecto de trabajo en un curso diferente al que corresponde a su edad cronológica. Para desarrollar esta estrategia es muy facilitador que el centro trabaje con agrupamientos heterogéneos y flexibles. Algunas de las modalidades de enriquecimiento curricular serían: Compactar el currículo, lo que significa: - eliminar contenidos conocidos, - añadir contenidos o procedimientos que no domina, - enriquecer en profundidad el currículo de su curso o ciclo, para avanzar en el aprendizaje del alumnado con alta competencia en alguna o algunas áreas concretas. El trabajo autónomo del alumnado, tutorizado por el profesor/a en temas o proyectos específicos que no están en el currículo de su curso, pero tienen relación con el mismo. EL ENRIQUECIMIENTO SUPONE: Estimular la creatividad. Habituar a la sistematización del trabajo, escolar y familiar. Facilitar el manejo de diversas fuentes de información. Abrir cauces expresivos con técnicas variadas. Posibilitar el contacto y trabajo entre iguales: Trabajos cooperativos y por proyectos. Desarrollar habilidades sociales de interrelación, de comprensión y aceptación. Neurri arrunta Ikasleak nabarmentzen den arloekin loturiko edukiak handitzen, sakontzen edo ikertzea . Modu desberdinak daude: Curriculuma trinkotu ( ezagutzen diren edukiak kendu, menderatzen ez dituen prozedurak eta edukiak sartu, bere ikasturte edo zikloko curriculuma aberastu arlo jakin batean ) Curriculumean ez dagoen gai edo proiektu bat landu 28 28

CURRICULUMA ZABALTZEKO EGOKITZAPENAK Aparteko neurria. Errendimendu orokorra apartekoa eta etengabekoa denean CNEa: helburu, edukiak, ebaluazio irizpideak. Egokitzapen metodologikoak eta antolamenduzkoak jasoko du. -Ebaluazio psikopedagogikoaren arabera, ikasleak arlo jakin batzuetan duen errendimendua apartekoa denean edo bere errendimendu orokorra apartekoa eta etengabea denean hartzen da neurri hori. -Norbanako curriculum-egokitzapen (NCE) garrantzitsutzat joko da. -Curriculuma zabaltzeko NCEek honako alderdi hauek jasobehar dituzte: -Handitutako helburu eta edukiak -Ebaluazio-irizpideak -Egokitzapen metodologikoak eta antolamenduzkoak. -Metodologia eta antolamenduari dagokionez, ikasle hauek goragoko mailetako taldeetan sar daitezke, alegia, ikasle zaharragoez osaturiko taldeetan. -Horri esker, ikaslea harremanetan jarriko da curriculuma zabaltzeko egokitzapenean azaltzen diren edukiak lantzen ari diren ikasleeki -------------------------------------------------------------- -Esta medida se lleva a cabo cuando en la evaluación psicopedagógica se valora que el alumno/a tiene un rendimiento excepcional en un número definido de áreas o un rendimiento global excepcional y continuado. Será considerada como una adaptación curricular individual significativa. -Las ACIs de ampliación deben recoger : - La ampliación de objetivos y contenidos - Los criterios de evaluación - Los ajustes metodológicos y organizativos -Como estrategias metodológicas y organizativas, se puede facilitar la incorporación de este alumnado a grupos de nivel superior al que le corresponde por edad. Esto facilita la interacción social con estudiantes que están abordando los contenidos que aparecen en la adaptación curricular de ampliación. 29 29

ESKOLATZE-ALDIA MALGUTZEA EDO BIZKORTZEA Eskolatze-aldia malgutzea edo Bizkortzea. Derrigorrezko eskolatze-aldiaren hasiera aurreratzea. Ebaluazio psikopedagogikoaren arabera, Haur Hezkuntzako ikasle batek eskolatuta dagoen ziklo edo ikasturteko helburuak jada bete dituela ikusten denean proposatzen da neurri hori, baldin eta bere oreka pertsonalaren nahiz sozializazioaren garapenerako onuragarria dela uste bada. Beraz, ikasturtea aurreratu egiten da, eta haurra Lehen Hezkuntzan eskolatzen da, nahiz eta bere adin kronologikoa ikasturte horrekin bat ez etorri.Oso garrantzitsua da erabaki hori familiarekin batera hartzea. Eskolatze-denbora laburtzea. Ebaluazio psikopedagogikoaren arabera, ikasle batek eskolatuta dagoen ziklo edo ikasturteko helburuak jada bete dituela ikusten denean proposatzen da neurri hori, baldin eta bere oreka pertsonalaren nahiz sozializazioaren garapenerako onuragarria dela uste bada. Honela, ikasturte bakar batean ikasleak ziklo oso bat gaindituko du.Neurri hori oinarrizko hezkuntzan har daiteke (aurreratzea eta murriztea), eta baita derrigorrezko irakaskuntzaren ondokoetan ere (Batxilergoa laburtzea). Nolanahi ere, neurri horrekin batera arreta espezifikoko neurriak eta programak ezarri behar dira.Prozedura eta epeak ikasturte hasierako erabakietan azaltzen dira Anticipación del inicio de la escolaridad obligatoria. Adelantar el curso que por su edad cronológica le correspondería para el inicio de la Educación Primaria. Se propone cuando en la evaluación psicopedagógica se valora que el alumno/a de Educación Infantil tiene adquiridos los objetivos del ciclo o curso en que se escolariza y se prevé que esta medida es adecuada para el desarrollo de su equilibrio personal y de su socialización. Se adelanta así el curso que por su edad cronológica le correspondería para el inicio de la Educación Primaria. Es importante que la decisión se tome junto con la familia. Reducción del tiempo de escolarización Esta medida se puede adoptar tanto en la Enseñanza básica (anticipación y reducción) como en las enseñanzas post-obligatorias (reducción del Bachillerato). Tiene que acompañarse de medidas y programas de atención específica. Se propone cuando en la evaluación psicopedagógica se valora que el alumno/a tiene adquiridos los objetivos del ciclo o curso en que se escolariza y se prevé que esta medida es adecuada para el desarrollo de su equilibrio personal y de su socialización, permitiendo la superación de un ciclo en un único curso escolar. Esta medida se puede adoptar tanto en la Enseñanza básica (anticipación y reducción) como en las enseñanzas post-obligatorias (reducción del Bachillerato). En todo caso, tiene que acompañarse de medidas y programas de atención específica. El procedimiento y los plazos aparecen en las resoluciones de inicio de curso. INCONVENIENTES No atiende el ppio. individualización Ofrece sólo el estándar de otro nivel Puede generar problemas emocionales y sociales Puede no dar la respuesta correcta VENTAJAS Opción rápida, cómoda y económica Permite aprovechar los recursos e infraestructura escolar Estudios confirman: que proporciona efectos positivos en los alumnos acelerados Los efectos negativos que se la atribuyen son ideas preconcebidas PROCEDIMIENTO Concretado en la Circular/Resolución de comienzos de curso Plazo ACI de Ampliación: octubre Solicitud de flexibilización periodo de escolarización: Dirección Centro solicita a Innovación Educativa antes finales de abril Innovación Educativa notificará a principios de Junio Aparteko neurria Derrigorrezko eskolatze-aldiaren hasiera aurreratzea. Eskolatze-denbora laburtzea. 30 30

GAINDOTAZIOA Ezaugarriak eta Hezkuntza ondorioak Curriculuma aberastea Alderdi soziala bultzatu Konektibitatea Arloen eta gaien arteko konexioa Lan memoria LAN MEMORIA -Memoria sare potenteak -Supergaituek oroimen ona izanten dute, arretarako eta kontzentratzeko ahalmen handia, -Informazio gehiago mugitzen dute: % 25 eta 50 tartean. KONEKTIBITATEA -Ez dituzte datu kopuru gehiago prozesatzen, aldiz, dituztenak hobeto antolatzen dute -ARLOEN ETA GAIEN ARTEKO KONEXIOA: beraien Malgutasuna dela eta, aprendizaian prefentzia dute eduki desberdinen arteko luturak egitea, informazioaren aprendizai memoristikoa baino. -Aprendizaiaren potentzial handia. -CURRICULUMA ABERASTEA ezinbestekoa da, edukiak gehitzen, dakienak kentzen eta metodologia aldatuz, aukera emanez proiektuak aurrera eramateko… -ARDURA SOZIALAK EMATEA beharrezkoa da, gaitasun sozialak trebatzeko eta dituzten ahalmenak garatzeko. ___________________________________ 31

PRAKTIKA ONAK Ikaskuntza aktiboa unitate didaktikoak garatzean Zabaltze tailerrak: gelako txoko guztietan zabaltze jarduerak, edo txoko baten bakarrik Curriculumean ez dauden edukiak landu: ikaslearen interesak Programa espezifikoak: Garapen kognitibo (Harvard, PREPEDI,Lipman…) pertsonala eta soziala ( Emoziona zaitez, MUS-e proiektua…) Beste batzuk: musika, ajedrez, olinpiadak…