Alberto J. Muniagurria 2002
Célula Pluripotente Pronormoblasto Eritropoyetina Factores de crecimiento (Fe, Fólico y B12) Glóbulos Rojos Alberto J. Muniagurria 2002
Definiciones Clasificaciones Metodología de estudio Entidades Clínicas Anemia
Alberto J. Muniagurria 2002 EdadHgb g/dl Hto. % 2 semanas13– meses9,5-14, m-6 años10,5-14, años Adulto joven (h)13,5-17, Adulto joven (m) Embarazo11-13,5variable Cuadro de valores normales (PROFAM)
Fisiopatología Falta de producción Exceso de pérdida Excesiva destrucción Cinética Regenerativa: Reticulocitos > 1,5 % Arregenerativa: Reticulocitos < 0,5 % Alberto J. Muniagurria 2002 Clasificaciones
Morfológica Macrocítica MicrocíticaVCM= Hto. NormocíticaGR. x índice NormocrómicaHCM=Hgb Hipocrómica# GR x índice CHbCM= Hgb Hto. RDW Alberto J. Muniagurria 2002
Interrogatorio Datos personales M de C: Síntomas inespecíficos Síntomas que orientan Hábitos Antecedentes personales Historia Familiar Metodología diagnóstica de anemias
Examen Físico Palidez Conjuntivas Cuello Torax Abdomen Neurológico Miembros Fondo de ojo Alberto J. Muniagurria 2002
Laboratorio Recuento de glóbulos rojos Recuento de Reticulocitos Índices Extendido Consulta de Hematología Médula Ósea Estudios específicos según la patología
Alberto J. Muniagurria 2002 PACIENTE SANO PACIENTE CON SÍNTOMAS INESPECÍFICOS PACIENTE SINTOMÁTICO
Falta de producción Anemia ferropénica Anemia sideroblástica Anemia megaloplástica Anemia de infección crónica Anemia de IRC Defecto de célula madre Anemia aplástica Anemia aplástica pura Anemia 2ª Anemia por excesiva pérdida Hemorragia aguda Hemorragia crónica Alberto J. Muniagurria 2002
Anemia por excesiva destrucción Intrínseca Defectos de membrana, Hgbinuria paroxística Hemoglobinopatías, (flecha abajo) enzimas Extrínseca AC fríos AC calientes Injurias mecánicas Anemia por dilución de embarazo Alberto J. Muniagurria 2002
Falta de Hierro Niños Ancianos – Adolescentes Mujeres menstruando – Embarazadas lactando Poblaciones en riesgo nutricional Causas 2ª
Alberto J. Muniagurria ) requerimientos fisiológicos 2) ingesta 3) absorción 4) pérdidas Déficit de hierro
Alberto J. Muniagurria 2002
I. BALANCE NEGATIVO DE HIERRO A. DISMINUCIÓN DE LA INGESTIÓN DE HIERRO a. Dieta inadecuada b. Trastornos de abasorcion 1. Aclorhidria 2. Cirugía gástrica 3. Enfermedad celíaca 4. Severa deficiencia de hierro (niños) 5. Pica B. AUMENTO DE LA PÉRDIDA DE HIERRO a. Hemorragia gastrointestinal 1. Sitio desconocido 2. Hemorroides 3. Ingestión de salicilatos 4. Ulcera péptida 5. Hernia hiatal 6. Diverticulosis 7. Neoplasias 8. Colitis ulcerosa FACTORES ETIOLÓGICOS EN LA DEFICIENCIA DE HIERRO
Alberto J. Muniagurria 2002
FACTORES ETIOLÓGICOS EN LA DEFICIENCIA DE HIERRO b. Exceso de flujo menstrual c. Donación de sangre d. Hemoglobinuria e. Hemosiderosis pulmonar idiopática (síndrome de Goodpasture) f. Telangiectasia hemorrágica hereditaria g. Trastornos de hemostasia c.CAUSA DESCONOCIDA: ANEMIA HIPOCRÓMICA IDIOPÁTICA II. AUMENTO DE LOS REQUERIMIENTOS 1. Infancia 2. Embarazo 3. Lactancia
Alberto J. Muniagurria 2002 GENERALES: CANSANCIO LASITUD PALPITACIONES DISNEA DE ESFUERZO GLOSITIS ESTOMATITIS ANGULAR SEUDOMEMBRANAS POSTCRICOIDEAS COILONIQUIA MENORRAGIA PICA BAZO ABSORCIÓN DEL Pb SÍNTOMAS DE ANEMIA
Alberto J. Muniagurria 2002
Metodología de estudio de anemia ferropénica Recuento de glóbulos Índices Extendido Sideremia – Transferrina - IBC Ferritina Otros
Alberto J. Muniagurria 2002
SALES DE HIERRO Sulfato Gluconato Lactato ferroso COMPLEJOS DE POLISACÁRIDOS CON HIERRO COCKTAILS VITAMÍNICOS ENDOVENOSO O INTRAMUSCULAR Sacarato: hierro elemental 100 g TRATAMIENTO
Alberto J. Muniagurria 2002 Infección crónica Inflamación crónica Quemaduras Infarto de miocardio Traumatismos Enfermedad del colágeno Neoplasia Carcinomas, sarcomas Hodgkin Linfomas Leucemias, mielomas Enfermedad crónica del hígado Enfermedad crónica renal Enfermedad endócrina Hipo e hipertiroidismo Hipogonadismo, hipoparatiroidismo Causas de anemia por enfermedad crónica
Alberto J. Muniagurria 2002 Anemia ferropénica TalasemiaAnemia de E. crónica Anemia sideroblásti ca SideremiaN TIBCNN FerritinaN Protoporfiri na N ó N HbA2N DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL DE ANEMIAS MICROCÍTICAS HIPOCRÓMICAS
Falta de producción Anemia ferropénica Anemia sideroblástica Anemia megaloblástica Anemia de infección crónica Anemia de IRC Defecto de célula madre Anemia aplástica Anemia aplástica pura Anemia 2ª Anemia por excesiva pérdida Hemorragia aguda Hemorragia crónica Alberto J. Muniagurria 2002
I. Falta de ingesta dieta: alcohólica Anemia por leche de cabra Antibióticos orales prolongados II. Absorción disminuída Sprue tropical Sprue no tropical Síndrome celíaco Causas de déficit de folatos
Alberto J. Muniagurria 2002 III. Aumento de demanda Embarazo Hemólisis crónica Hemodiálisis crónica Neoplasias Dermatitis exfoliativa IV. Interferencia con metabolismo del folato Abuso de alcohol Anticonvulsivantes Anticonceptivos Inhibidores de dihidrofolato reductasa (metrotexato,trimethoprim) Causas de déficit de folatos
Alberto J. Muniagurria 2002 Causas de anemia perniciosa Atrofia gástrica Cirugías Otras:Sobreproducción bacteriana Chron Diphilobotrium latum Alcohol
Alberto J. Muniagurria 2002 Clínica Palidez Esplenomegalia Examen neurológico
Alberto J. Muniagurria 2002 Diagnóstico de megaloblásticas Rcto. de G.R. Índices Reticulocitos Extendido B12 y Fólico Test de Schilling Bilirrubina y LDH M.O.
Anemia por excesiva destrucción Intrínseca Defectos de membrana, Hgbinuria paroxística Hemoglobinopatías, enzimas Extrínseca AC fríos AC calientes Injurias mecánicas Anemia por dilución de embarazo Alberto J. Muniagurria 2002
II. Anemias por aumento de destrucción Intrínsecas Extrínsecas Intravasculares Extravasculares
Alberto J. Muniagurria 2002 Quinidina - Quinina Ácido paramino salicílico Fenacetina Penicilina Cefalosporina Dipirona Alfa Metil-dopa, L-dopa Sulfonamidas Fenotiazinas Antihistamínicos Barbitúricos – Anfetaminas Insecticidas Drogas implicadas en anemias hemolíticas
Alberto J. Muniagurria 2002 TipoRol de la drogaAC se fija Complejos inmunes (quiridina) Induce AC a la drogaMembrana Hapteno (penicilina) Combina con la membrana del GR AC unido a la droga – Complejo de GR Autoanticuerpo (por metil dopa) Induce AC a la drogaSe une al Ag RH en la membrana No específico (cefalosporina) Altera la membranaProteínas plasmáticas Se absorben a la membrana Mecanismos de Anemia Hemolítica inducidas por drogas
Alberto J. Muniagurria 2002 Enfermedades del RE Leucemia linfocítica crónica Hodgkin No Hodgkin linfoma Timoma Mieloma Waldeström Enfermedades del colágeno Lupus Esclerodermia Artritis Reumatoidea Patologías asociadas con AC calientes
Alberto J. Muniagurria 2002 Infecciosas Virus en niños Enfermedades Inmunológicas Hipogamaglobulinemias Disglobulinemias Síndromes medulares de inmunodeficiencias Enfermedades gastrointestinales Colitis ulcerativas Tumores benignos Quiste ovario dermoide Patologías asociadas con AC calientes
Alberto J. Muniagurria 2002 Palidez Ictericia Litiasis Esplenomegalia Historia Familiar Rcto. Extendido Reticulocitos COOMBS directo Haptoglobinas – Bilirrubina – LDH Clínica de hemólisis Laboratorio
Alberto J. Muniagurria 2002 Membrana: Esferocitosis Hemoglobinopatías: Drepanocítica Talasemia Defectos enzimáticos Defectos Intrínsecos
Alberto J. Muniagurria 2002 VCM (microcítico, hipocrómico) Recuento de glóbulos rojos Sideremia – Ferritina Hemoglobina por electroforesis Talasemia Minor B
Alberto J. Muniagurria 2002 Sulfonamidas Antimaláricos Nitrofurantoínas Dane – aspirina Diuréticos Tolbutamida Vit. K – Quinidina Isoniacida Drogas que producen hemólisis por déficit de G6PD Defectos enzimáticos
Alberto J. Muniagurria 2002 CLASIFICACIONES METODOLOGÍA DE ESTUDIO ABORDAJE DEL PROBLEMA PATOLOGÍA PREVALENTE RESUMEN
Alberto J. Muniagurria 2002
CONCEPTOS, ETIOPATOGENIA y METODOLOGÍA DIGNÓSTICA DE PATOLOGÍAS HEMATOLÓGICAS SERIE ERITROIDE ABORDAJE INTEGRAL Alberto J. Muniagurria Facultad de Ciencias Médicas - UNR
Alberto J. Muniagurria 2002 Poliglobulias Policitemias
Aumento apropiado de Eritropoyetina Altura EOPC Shunt D/I Hemoglobinopatía con afinidad alta al O2 Obesidad masiva Carboxihemoglobina Aumento inapropiado de Eritropoyetina Tumores Carcinoma Renal Hepatoma Hemangiomablastoma Cerebelar Feocromocitoma Carcinoma de ovario, próstata, pulmón Fibroma uterino Causas 2da. de Policitemias
Alberto J. Muniagurria 2002 Anomalías renales Hidronefrosis Síndrome nefrítico Quistes renales Transplante renal Eritrocitosis familiar benigna Causas 2da. de Policitemias
Alberto J. Muniagurria 2002 D.D. de Eritrocitosis Relativa Eritrocitosis Secundaria Policitemia Hto.NAA Volumen en plasmaDN ó A EritropoyetinaNN ó B B12 - FeNND FA leucocitariaNNN ó A Sat. O2NN ó DN M.O.NHiperplasia eritroide Panhiperplasia EsplenomegaliaAusente Presente A
Alberto J. Muniagurria 2002 Mayores Masa de GR: Hombre > 36 ml/kg. Mujer > 32 ml/kg Saturación arterial > 92 % Esplenomegalia Eritropoyetina N ó B Menores Trombocitosis (flecha arriba) Leucocitosis (flecha arriba) Act. FA leucocitaria > 100 (sin fiebre o infección) B12 > 900 pg/ml 3 criterios mayores o 2 +1 de menores Criterios Dx de Policitemia Vera
ANEMIAS Y POLIGLOBULIAS Metodología de estudio Rescatar conocimientos Definiciones Entidades clínicas Abordaje Integral Alberto J. Muniagurria 2002