ASPECTOS FISIOPATOLOGICOS Y CONCEPTUALES DEL PROCESO DE MORIR Y APROVECHAMIENTO DE LA MUERTE AUGUST COROMINAS HOSPITAL GERMANS TRIAS I PUJOL.
LA MORT : Aprendre a viure i ajudar a morir *La muerte desde el punto de vista de la literatura española *Recull poetic sobre la mort *Bioquimica de la mort *Reflexions sobre la mort
CONSIDERACIONES SOBRE LA MUERTE -Aspecto poetico -Aspecto literario -Aspecto mitologico -Aspecto filosófico -Aspecto heroico -Aspecto romantico -Aspecto lírico, operístico -Aspecto legal -Aspecto administrativo -Aspecto social -Aspecto familiar -Aspecto trascendental -Aspecto religioso
¿ Qué hay después de la muerte? -Otra vida personal. -Reencarnación -Nada, la nada -Vida en otro cuerpo -Transplante -Inmortalización de células
BIOQUÍMICA DE LA MUERTE O TANATOQUIMICA Prof. AUGUST COROMINAS
MUERTE FRACASO DE LA MEDICINA ? O FENOMENO BIOLOGICO ?
ETAPAS DE DIAGNÓSTICO TERMINAL 1* FASE DE NEGACIÓN 2* FASE DE CÓLERA . FAMILIA . MÉDICO 3* FASE DE REGATEO 4* FASE DE ANSIEDAD Y DEPRESIÓN 5* FASE DE ACEPTACIÓN
LOS JINETES DE LA MUERTE CANCER SIDA ENFERMEDADES CARDIACAS ACCIDENTES CEREBRO-VASCULARES ENFERMEDAD DE ALZHEIMER VEJEZ AGRESIONES VIOLENTAS
CLASIFICACIÓN DEL SHOCK 1. HIPOVOLEMICO 2. CARDIOGENICO 3. OBSTRUCTIVO 4. DISTRIBUTIVO
SHOCK HIPOVOLEMICO * Perdidas de sangre -Heridas -Traumatismos -Hemorragias digestivas *Perdida de líquidos -Vomitos -Diarrea -Diuresis excesiva -Pancreatitis aguda -Ileo -Quemaduras
SHOCK CARDIOGENICO *Infarto agudo de miocardio -Insuficiencia de la bomba -Insuficiencia mitral -Rotura miocardica *Arritmias -Bradiarritmias -Taquiarritmias *Miocardiopatia *Insuficiencia valvular aguda *Traumatismos miocardicos
SHOCH OBSTRUCTIVO * Compresión vena cava *Taponamiento cardiaco * Trombosis valvular * Embolismo pulmonar * Aneurisma disecante
SHOCK DISTRIBUTIVO * Sepsis por Gram negativos * Sepsis por Gram positivos * Sepsis por hongos * Sepsis por Rickettsias *Shock anafilactico *Sobredosis de farmacos sedantes
LA MUERTE Aspecto individual o personal Esfera somatica Esfera psiquica Esfera espiritual o trascendental Aspecto colectivo o sociosanitario Equipo sanitario Entorno familiar Entorno social La institucionalización El proceso de morir
MUERTE : . FISIOLÓGIC . RELIGIOSO . AFECTIVO . BIOLÓGICO . LEGAL . JURÍDICO . SOCIAL
CONCEPTOS MÉDICOS . VIDA - MUERTE . SALUD - ENFERMEDAD . CALIDAD DE VIDA . MUERTE DIGNA . AGONIA
MUERTE CONSIDERACIONES FISIOLÓGICAS . CONSTANCIA MEDIO INTERNO . HOMEOSTASIS . EQUILIBRIO ÁCIDO- BASE . TERMORREGULACIÓN
MUERTE CONSIDERACIONES FISIOORGÁNICAS . SISTEMA RESPIRATORIO . SISTEMA CIRCULATORIO . SISTEMA NERVIOSO . SISTEMA DIGESTIVO . SISTEMA ENDOCRINO . SISTEMA RENOGENITOURINARIO . SISTEMA LOCOMOTOR . MÚSCULO . ÓRGANOS DE LOS SENTIDOS
MUERTE CELULAR . NECROSIS . ONCOSIS- MUERTE CELULAR ISQUÉMICA . APOPTOSIS- MUERTE CELULAR FISIOLÓGICA
CONCEPTOS * AUTOLISIS * PICNOSIS * CARIOLISIS * CARIORREXIS * CROMATOLISIS * SUICIDIO CELULAR
DEFINICIÓN DE MUERTE ( STUDY IF ETHICAL PROBLEMS IN MEDICINE ) . CESAMIENTO IRREVERSIBLE DE LAS FUNCIONES CIRCULATORIA Y RESPIRATORIA . CESAMIENTO IRREVERSIBLE DE TODAS LAS FUNCIONES CEREBRALES . CESAMIENTO IRREVERSIBLE DE LA FUNCIÓN DEL TRONCO ENCEFÁLICO
DEFINICIÓN DE MUERTE ( HARVART COMMITTEE ON BRAIN DEATH ) . ABOLICIÓN DE LOS SIGNOS DE CAPTACIÓN Y RESPUESTA A ESTIMULOS . ABOLICIÓN DE REFLEJOS TRONCOENCEFÁLICOS * REACCIÓN PUPILAR * MOVIMIENTOS OCULARES * PARPADEO * DEGLUCIÓN * RESPIRACIÓN . E.E.G. ISOELÉCTRICO
DEFINICIÓN DE MUERTE PROCESO BIOFÍSICO CON ENTROPIA MÁXIMA Y POIQUILOTERMIA CAUSADO POR LA ENTRADA MA- SIVA DE IONES CALCIO EN LAS CRESTAS MITOCONDRIALES
MUERTE * PROCESO DESADAPTATIVO, BIOQUÍMICO Y BIOFÍSICO, CATABÓLICO CON TENDENCIA A LA ENTROPIA MÁXIMA, POIQUILOTERMIA TOTAL Y LA ALTERACIÓN DE MECANISMOS HOMEOSTÁTICOS; CON DESTRUCCIÓN DE LAS BOMBAS DE Na Y DE Ca DE LA MEMBRANA, CON AUSENCIA DE SÍNTESIS DE ATP ; TODO ELLO RELACIONA- DO CON LA IRRUPCIÓN BRUSCA DE IONES CALCIO EN LAS CRESTAS MITOCONDRIALES
CRITERIOS DE MUERTE CLÍNICA . AUSENCIA DE MOVIMIENTOS . AUSENCIA DE RESPIRACIÓN ESPONTÁNEA . AUSENCIA DE REFLEJOS DEL TRONCO CEREBRAL . PUPILA DILATADA Y FIJA . AUSENCIA DE REFLEJO CORNEAL . AUSENCIA REFLEJO CILIO ESPINAL . AUSENCIA REFLEJO DEGLUTORIO . AUSENCIA REFLEJO VESTIBULAR . AUSENCIA REFLEJOS TÓNICO CERVICALES
DIAGNOSTICO DE LA MUERTE CEREBRAL ELECTROENCEFALOGRAMA POTENCIALES EVOCADOS MULTIMODALES ECO-DOPPLER TRANSCRANEAL GAMMAGRAFIA ISOTOPICA ARTERIOGRAFIA CEREBRAL
BIOQUÍMICA DE LA MUERTE TANATOQUÍMICA * PROCESOS BIOQUÍMICOS RESPONSABLES DE LE- SIÓN MORTAL * PROCESOS BIOQUÍMICOS PUNTUALES DEL “ÉXITUS” * PROCESOS BIOQUÍMICOS INMEDIATOS POST MÓRTEM * PROCESOS TANATOQUÍMICOS TARDIOS * PRODUCTOS FINALES POST DESCOMPOSICIÓN * MUERTE, PROCESO CATABÓLICO, ENTROPIA MÁXIMA * POIQUILOTERMIA
DETERMINACIÓN POSTMÓRTEM . SANGRE . L.C.R. . HUMOR VÍTREO . LÍQUIDO PERICÁRDICO . LÍQUIDO SINOVIAL
METABOLISMO GLÚCIDOS * GLUCOGENOLISIS HEPÁTICA * DIFUSIÓN GLUCOSA * HIPERGLUCEMIA . SUERO . HUMOR VÍTREO * HEMOGLOBINA GLICOSILADA * FRUCTOSAMINA * GLICOLISIS-HIPOGLICEMIA
METABOLISMO GLÚCIDOS . DISMINUCIÓN GLUCÓGENO . AUMENTO ÁCIDO LÁCTICO * SANGRE * LCR * HUMOR VÍTREO . HIPERGLUCEMIA ( HUMOR VÍTREO) . DISMINUCIÓN ÁCIDO PIRÚVICO
HORMONAS . INSULINA . T3 . PROLACTINA . GH . LH . TSH
METABOLISMO NITROGENADO . UREA: AUMENTA O NORMAL . CREATININA . AUMENTO AMONIO . AUMENTO AMINOÁCIDOS . CREATININA EN L.C. R . AUMENTADA . AUMENTO AC. ÚRICO . AUMENTO XANTINA (L.C.R.)
ELECTROLITOS . DISMINUCIÓN Na, C . AUMENTO K . Ca, CO2 ESTABLES . AUMENTO MAGNESIO . AUMENTO FOSFATOS . DISMINUCIÓN pH
ENZIMAS EN SUERO . F.A. . AMILASA . GOT, GPT . LDH . CPK
NECROQUÍMICA PRODUCTOS FINALES * H2O * CO2 * NH3 * FOSFATOS * CARBONATOS
MUERTE . CELULAR . TISULAR . ORGÁNICA . CEREBRAL . CARDIACA . VEGETATIVA . METABÓLICA . AGONIA
El proceso de morir Destrucción Mitocondria Destrucción Membrana Glutamato Ca++ Anoxia Glutamato Ca++ Transporte Activo Bomba de Na + Bomba de Ca++ Distorsión Membrana . No Fosforilación . No ATP Inhibición Síntesis Protéica Catabolismo No Anabolismo Glucólisis CO2 H2O
ATP Isquemia LESIÓN IRREVERSIBLE LESION REVERSIBLE Salida de enzimas (CPK,LDH ) Ingreso de Ca (Ca en mitocondria Lesión de membrana Isquemia Tumefacción celular Pérdida de microve- llosidades. Vesículas Tumefacción del RE Imágenes de mielina Fosforilación oxidativa (mitocondria) Entrada de Ca y agua Salida de K Bomba de Na Liberación intracelular de isoenzimas lisosómicos ATP Glucógeno Glucolisis pH
¿DEFINICIÓN DE VIDA? CAPACIDAD CELULAR Y ORGANICA DE SINTETIZAR Y METABOLIZAR ATP
A)- La Muerte no dignifica al hombre porque lo convierte en De tales elementos descriptivos, juegos de la imaginación de los escritores, podemos deducir los conceptos que en forma de imágenes se nos hacen presentes en la poesía y en la prosa. Los podemos sintetizar de la siguiente forma: A)- La Muerte no dignifica al hombre porque lo convierte en vulnerable, débil y temeroso. B)- La Muerte dignifica al guerrero cuyo premio es morir en el campo de batalla C)- La Muerte es el brazo justiciero que iguala a todos los hombres sin hacer distinción. D)- La Muerte es un proceso que puede poetizarse a partir del sentimiento de ausencia que provoca. E)- La Muerte es corrupción y olvido. F)- La Muerte es la puerta que comunica al hombre con la vida prometida, la Eternidad. G)- La Muerte es el premio de la vida. H)- La Muerte es enigma indescifrable.
La Muerte es: “ Garra imprevisible ” (Horacio) “ Aborrecible monstruo descarnado ” (Shakespeare) “ Fantasma incorpóreo ” (Shakespeare) “ Pálido estandarte ” (Shakespeare) “ La muerte es sueño ” (Calderón) “ Postrera sombra ” (Quevedo) “ El premio de la vida ” (Keats) “ Un sueño habitado ” (Shelley) “ Último viaje ” (A. Machado) “ Inefable beatitud indescriptible ” (Kierkegaard) “ Ella es nada, es sueño y ficción ” (Pessoa) “ Es todo y es nada ” (Pessoa) “ Sombra constructora ” (Otero Silva) “ Golpe helado ” (M. Hernández) “ Hachazo invisible ” (M. Hernández) “ Hielo crudo ”(Dionisio Ridruejo) “ Árbol secreto que ensombrece ” (J. Luis Hidalgo) “ Plenitud perfecta de la vida ” (J. Panero) “ Oscura maravilla ” (Borges) “ Ese otro mar “ (Borges)
¿ Qué errante laberinto, qué blancura Cuando ya hemos visto diferentes, e incluso contrarias, interpretaciones del tema de la Muerte, quizás podríamos reto- mar la magia borgiana de este esperanzado poema para tranqui- lizar nuestro futuro de sombras: ¿ Qué errante laberinto, qué blancura ciega de resplandor será mi suerte cuando me entregue el fin de esta aventura la curiosa experiencia de la muerte? Neus Corominas Diciembre, 1999
CONCEPTE DE MORT DIGNA *Morir sense l´esclat frenetic d´una tecnologia per augmen- tar unes hores la vida biologica *Morir sense dolor *Morir en un entorn digne de l´esser humá *Morir mantenint amb les persones próximes contactes hu- mans senzills i enriquidors *Morir com un acte concient del qui es capaç de realitzar el dificil ars moriendi *Morir amb els ulls oberts, donant la cara agosaradament i acceptant alló que arriba *Morir amb un esperit obert acceptant que molts interrogants quedin sense resposta *Morir amb el cor obert, amb la preocupació pel benestar dels qui queden
VIDA Y POSTVIDA Vida representa el funcionamiento global cerebral e intelectual del individuo humano. Postvida funcionamiento biológico , no mental, vegetativo de la persona humana
ENVEJECIMIENTO Y MUERTE TELÓMEROS Y TELOMERASA PROGRAMA GENÉTICO GERONTOGENES RADICALES LIBRES OTROS MECANISMOS
Enfermedades del envejecimiento Demencias Enfermedad de Alzheimer Arteriosclerosis Osteoporosis Cancer
Hipotesis sobre inmortalidad Caenorhabditis elegans Mosca del vinagre 1% genes involucrados en envejecimiento Clonación Posibilidad de vivir 150-200 años (Harris, Universidad de Manchester)
Hipótesis sobre inmortalidad II Actitudes extremas La tecnología para conseguir la inmortalidad . Los transplantes o las terapias genéticas. Con la inmortalidad sería necesario limitar la reproducción Los avances en Biomedicina obligan a plantear la calidad de vida como objetivo.
Inmortalidad Inmortalidad del organismo Inmortalidad del recuerdo Deseo de inmortalidad Posibilidad de alcanzarla Hombre máquina multisistémica abocada a la “fatiga de materiales” y a la autodestrucción.
Ciencias relacionadas Biotecnología Terapia genética Manipulación telomérica Clonación humana Bioética Gerontofisiología Inmortalogía?