LISOSOMAK Ane Dublang
Golgiren aparatutik datozen zelula eukariotikoen organulu bat
EGITURA Forma eta tamaina aldakorreko xixku txikiak (esferikoak gehienetan) 0.3-0.8 um bitartekoak
Mintz batez inguraturik Barruan entzima hidrolitikoak (loturak apurtu) Entzima horien pH optimoa 5 da (azidoa) Azidotasuna bere mintzean duen H+ ponpa bati esker mantentzen da
FUNTZIOA Lisosomen funtzioa bere barrualdera iristen diren makromolekulen hidrolisiaz arduratzea da (substantziak digeritzea)
Makromolekula horiek etor daitezke: Zelularen kanpoaldetik (endozitosi bidez) Zelularen barrualdetik (autofagia)
AUTOFAGIA Zelularen osagaiak desegiteko eta berrerabiltzeko prosezuari esaten zaio. Funtsekoa da organismoarentzat. Yoshinori Ohsumi japoniarrak jaso du 2016ko Medikuntza edo Fisiologiako Nobel Saria, autofagiaren mekanismoari buruz egindako aurkikuntzengatik. Autofagiaren mekanismoarekin lotutako geneen mutazioek minbizia edo gaixotasun neurologikoak ekar ditzaketela frogatu du.
SAILKAPENA Lehen mailako lisosomak edo primarioak: golgiren aparatutik datoz eta entzima hidrolitikoak dituzte (entzima digestiboak)
Bigarren mailako lisosomak edo sekundarioak: lisosoma materia organikoa duen besikula batekin elkartzen da. Substratu hori digestio-bakuoloa/heterofagikoa (kanpotik datorenean) edo bakuolo autofagikoa (barrualdetik badator) da.
Autofagikoa Autofagia bi pausotan: Erretikulo endoplasmatikotik membrana bat dator eta organulua inguratzen du, besikula bat sortuz. Besikula eta lisosoma primarioa bateratu egiten dira, lisosoma sekundarioa sortuz. Autofagia digeritzeko substantziarik ez badago gertatzen da batez ere
Heterofagikoa Autofagiako prosezu berdina baina besikula kanpoaldetik datorrenean (bakterioak ere izan daitezke)