ZER DA PERPAUSA
PERPAUS MOTAK ADIERAZPEN PERPAUSAK: zerbaiten berri ematen dute. BAIEZKOAK eta EZEKOAK PERPAUS MOTAK ADIERAZPEN PERPAUSAK: zerbaiten berri ematen dute. GALDE PERPAUSAK: informazioa eskatzen dute. HARRIDURA PERPAUSAK: ezustekoa, beldurra edo poza adierazten dute. AGINTE PERPAUSAK: agindua, eskaera, erregua, e.a.
PERPAUSAREN EGITURA SUBJEKTUA PREDIKATUA Donostiako kaleak oso garbiak dira
(Adj.:izenlag.)+izena + (adj:izond) + det IZEN SINTAGMA (Adj.:izenlag.)+izena + (adj:izond) + det Iosuren sekretu ikaragarri hura IZENORDAINA edo
ADITZ SINTAGMA Olaiak Elisabeti azterketa kopiatu dio gelan IS/SUBJ IS/NORI IS/NOR ADITZA ADBER.
ANALIZATZEKO PAUSOAK 1- Aditza azpimarratu 2- NOR edo NORK galdetu eta subjektua azpimarratu 3- Predikatua azpimarratu 4- Subjektua aztertu: izenordaina edo izen sintagma den erabaki, eta izenak, adjektiboak, eta determinatzaileak bereiztu. 5- Predikatuan dauden Izen Sintagma guztiak azpimarratu eta bereiztu: izna, adjektiboa, determinatzailea. 6- Predikatuak dauden adberbioak bereiztu.
Nork egiten duen ekintza “ Amaiak goxokiak erosi ditu” IZENA SUBJEKTUA: Nork egiten duen ekintza “ Amaiak goxokiak erosi ditu” Nori buruzko informazioa ematen duen aditzak “ Nire ama etxean dago” NOR NORK
Zer egiten duen subjektua “Liburua lurrera erori zait” ADITZA PREDIKATUA Zer egiten duen subjektua “Liburua lurrera erori zait” Nolakoa edo nola dagoen subjektu hori “Kotxea gorria da”
IZENA BEREZIA: “Ane” ZENBAKARRIA: konta daitekeena Bizigabea: “ate” Biziduna: “zakurra” IZENA ARRUNTA ZENBAKAITZA: ezin dena kontatu Neurgaitza: neur daitekeena (olioa) Neurgabea: ezin dena neurtu (beroa)
ADJEKTIBOA IZENONDOA: izena nolakoa den adierazten du. Adb: “Ile gorria” IZENLAGUNA: nongo eta noren galderak erantzuten ditu. Adb: “Guatemalako osabaren gutuna”
Izena ordezkatzen dute izenordainak Izena ordezkatzen dute Pertsona izenordainak: ni, hi, zu, gu,zuek Izenordain zehaztugabeak: galdetzaileak eta galdetzaileetatik eratorriak (nor, zer, norbait, zerbait, edonor, Izenordain bihurkariak eta elkarkariak: noren (nire, hire...) burua, elkar
Izen baten ondoan joaten dira Determinatzaileak Mugatzaileak Artikuluak: -a, ak, ek 2. Erakusleak: hau, hori, hura hauek, horiek, haiek Zehaztugabeak: asko, gutxi, batzuk Zehaztuak: bat, bi,... Orokorrak: guzti, dena,... Zenbatzaileak Nolakotzaileak Edozein, zernahi
Deklinabide atzizkiz osaturikoak ADBERBIOA ADITZLAGUNAK ADITZONDOAK Deklinabide atzizkiz osaturikoak Ez dute atzizkirik -Berehala, hurbil, atzo,… gi/-ka bukaerakoak: saltoka, ongi,… Astelehenean,zurekin, bihartik, gelan…
ESANAHI OSOKO MULTZOA DA: “Ni etxera joan naiz”
GALDE PERPAUSAK BAI edo EZ ERANTZUNEKO PERPAUSAK: erantzuna “bai” edo “ez” baldin bada. ZATI PERAPUSAK:erantzunak beste guztiak baldin badira. AUKERA PERPAUSAK: galderan “ala” partikula baldin badago.