Kirurgiaren Oinarriak 4. Mintegia Asepsia & Antisepsia

Ignaz P. Semmelweis (1818-1865)

Ignaz P. SEMMELWEIS (1818-1865): - Vienako ospitale batean lan egin zuen. - Sepsi puerperala ugariagoa zen ospitale publikoetan etxeetan erditzen zuten emakumeen artean baino. - Medikuek eurek transmititzen zuten gaixotasuna emakume batetik bestera. - Eskuak garbitzeko ohitura ezarri zuen. Infekzio-tasa nabarmen jaitsi zen ondorioz.

Louis PASTEUR (1822-1895)

Louis PASTEUR (1822-1895) - Kimikari frantsesa - Ardoaren eta garagardoaren fermentazioaren prozesua ikertu zuen. - Fermentazioa organismo biziek egiten zutela jabetu zen. - Pasteurizazioa: produktuak astiro-astiro berotzean mikroorganismoak hil egiten dira, eta horrela produktuaren iraupena bermatzen da (adib.: esnea) - Gaixotasunaren germenaren teoria proposatu zuen.

Joseph Lister (1827-1912)

Joseph LISTER (1827-1912) - Kirurgilari ingelesa   - Kirurgilari ingelesa - Operazioen osteko infekzioek eraginda gaixo asko hiltzen ziren. - Pasteurren ikerketak ezagutu eta zaurietako germenak tratatzeko azido fenikoa erabili zuen. - Horrela, infekzio tasa jaitsi egin zen. - ‘Antisepsia-ren garaia’ hasi zen berarekin.

Asepsia eta antisepsia Etsairik handiena: INFEKZIOA Hau prebenitzeko martxan jarri ditugun prozedurak: ASEPSIA-ANTISEPSIA Infekzioa eragiteko hiru osagai elkareragiten dute: Lehenengo osagaia:ERAGILEA (GERMENAK) Bigarren osagaia:OSTALARIA (PAZIENTEA) (defentsa-mekanismoak) Hirugarren osagaia:GIROA (GUNE KIRURGIKOA)

Ostalaria Eragilea Giroa

Asepsia eta antisepsia GERMENAK (lehenengo osagaia) Paziente berarengandik etortzen dira (gehienetan) Saprofitoak (inf. eragin gabe) Eraso batengatik patogeno bihurtzen dira Kirurgia Tratamendu erasotzaileak Froga diagnostiko inbasiboak (erasotzaileak) Beste pertsonarengandik (inf. gurutzatua) Kontaktuagatik Airetik

Faktore baldintzatzaileak Profilaxi antibiotikoa Asepsia eta antisepsia Ostalaria: Pazientea(bigarren osagaia) Faktore baldintzatzaileak Egoera nutrizionala DM Minbizia Inmunoeskasia Inmunokentzaileak (Kortikoideak, Azatioprina, Ziklosporina,) Profilaxi antibiotikoa

Asepsia eta antisepsia Hirugarren osagaia: giroa.

Asepsia eta antisepsia Kutsaduraren prebentzioa  Germenen kopurua gutxitzea 2. Pazientearen ebakuntza-aurreko zainketak 3. Ebakuntzarako prestaketa 4. Ebakuntza-ondoko zainketak

Asepsia eta antisepsia 2. Pazientearen ebakuntza-aurreko zainketak - Pazientearen prestaketa (operatu aurretik): 1. garbitu (dutxatu) 2. operazio gunean: ilea moztu, antiseptiko bat jarri eta zapi esterilizatu batekin estali. - Operazio gelan: operazio gunean antiseptikoa jarri, eta oihal/zapi esterilizatuekin inguratu eta babestu.

Teknika aseptikoa operazio gunean: Asepsia eta antisepsia 3. Ebakuntzarako prestaketa Teknika aseptikoa operazio gunean: Txanoa, maskaratxoa, oinetako bereziak/kaltzak, janzkera berezia Eskuak garbitu xaboi antiseptiko batekin (normalean pobidona iodatua / klorhexidina) Bata esterilizatua jantzi - Eskularru esterilizatuak ipini

Kirurgia-eremuan osasun-langile guztiak erabili behar duten janzkera: - Txanoa (mota desberdinetako txanoak buruko ilea estaltzeko) - Maskaratxoa (ahoa eta sudurra estaltzeko) - Oinetako bereziak (normalean gomazkoak) edo kaltzak (oinetakoak estaltzeko) - Janzkera berezia (jaka/alkandora eta prakak)

Asepsia eta antisepsia 4. Ebakuntza-ondoko zainketak - Zauriaren zainketak teknika aseptikoarekin - Kateter bascularren eta zunden zainketa eta erretiratzea ahalik eta goizen - Lagundu pazienteari karkaxak kanporatzen eta arnas-ariketak egiten biriketako infekzioak ekiditeko.

Asepsia eta antisepsia Kanz-en eskema S D E S saneamendua D desinfekzioa E esterilizazioa

Asepsia eta antisepsia Definizioak (I) Saneamendua: germen patogenoen kopurua gutxitzeko erabiltzen ditugun prozedura errazak eta merkeak Desinfekzioa: mikroorganismo patogenoen forma begetatiboak –baina ez derrigorrez erresistentzi formak- hiltzen dituen prozedura. Desinfektanteak inguru bizigabeetan aplikatzen dira. Ehun bizietan aplikatzen direnean Antiseptikoak esaten zaie.

Asepsia eta antisepsia Definizioak (II) Esterilizazioa: mota guztietako mikroorganismoak eliminatzen dituen prozedura (espora bakterianoak barne) Antisepsia: (Lit.: sepsiaren aurka) mikroorganismoak garatu ezingo diren edo hauek hilko dituen ingurugiroa lortzeko erabiltzen diren prozedurak. Asepsia edo teknika aseptikoa: (Lit.: germenik gabe) Mikroorganismoak lan gunera (operazio gunera adibidez) iritsi ez daitezen erabiltzen diren prozedurak.

Esterizilizazio metodoak: Asepsia eta antisepsia Esterizilizazio metodoak: - Prozedura fisikoak Prozedura kimikoak

Esterizilizazio metodoak (I) Asepsia eta antisepsia Esterizilizazio metodoak (I) Prozedura fisikoak: - Sugarraren metodoa - Errauzketa - Bero lehorra (Pasteurren laba - Poupinel) - Bero hezea (Autoklabea, Pasteurizazioa, Tindalizazioa) - Radiazio ionizanteak (gamma, katodikoak) - Radiazio ez-ionizanteak (argi ultramorea)

Esterizilizazio metodoak (II) Asepsia eta antisepsia Esterizilizazio metodoak (II) Prozedura kimikoak: -Etileno oxidoa (gasa) -Glutaraldehidoa -Az. Perazetikoa -Formola

Asepsia eta antisepsia Esterizilizazio metodoak AUTOKLABEAK - Presio haundiarekiko ur lurrinaz - Metodo fidagarria, eraginkorra eta ekonomikoa - Materialek > 120ºC jasan behar dituzte (ez erabili plastikoekin) - Prozesuaren iraupena tenperaturaren arabera izango da - Prozesu bukatu ostean materialak lehortu behar dira LABEAK (Pasteur-en labea; marmite de Papin) - Tenperatura eta epe haundiagoak behar dira - Gero, eta gutxiago erabiltzen dira - Indikazioak: beirazko ontziak, metalezko instrumentala,…

Asepsia eta antisepsia Esterizilizazio metodoak ETILEN OXIDOA (gasa) Ontzi berezietan dagoen gas konprimitua (likido bihurtuz) erabiltzen da. Tenperatura baxuagoak sortzen ditu Toxikotasun handia du: prozesu bukatu ondoren aireazio luzea (> 6 ordu tresna berezi batean) beharrezkoa da Indikazioak: material bero-sentikorrak (b.e. Plastikoak) Az. PERAZETIKO (likidoa) Murgilduz garbitzea lortzen du, behar den lekuan (“in situ”), ontzi berezi bat erabiliz Garestia baina erabilgarria: endoskopiak, haginetako tresneria, ...

Antiseptikoen ezaugarri/baldintzak: Asepsia eta antisepsia Antiseptikoen ezaugarri/baldintzak: -Germizida ahalmen handia -Erraz aplikagarria -Sarkortasun handia -Merkea -Iraunkorra eta egonkorra -Solublea uretan zein alkoholean -Ez da ez toxikoa ez narritagarria izan behar

Desinfektante & Antiseptikoak : Asepsia eta antisepsia Desinfektante & Antiseptikoak : -Iodoforoak (pobidona iodatua) & Alkohol iodatua -Amonio koaternarioaren deribatuak -Merkurialak (mertiolato eta merkromina) -Klorofenolak (hexaklorofenoa) -Konposatu kloratuak (hipoklorito sodikoa) -Ur oxigenatua (H2O2) -70º eta 96º-ko alkohol etilikoa -Fenola eta konposatu fenolikoak

Azpiegitura Kirurgia-eremua Operazio-gelak (kirofanoak) Alde garbia eta zikina Aldagelak Egongela Biltegia Esterilizazio-salarekin lotura zuzena