8. GAIA: LOTURA KOBALENTEA. MOLEKULEN GEOMETRIA INGENIARITZAREN ARLOAN ERABILITAKO OINARRI KIMIKOAK 8. GAIA: LOTURA KOBALENTEA. MOLEKULEN GEOMETRIA IRAKASLEA: Natalia Villota Salazar

LOTURA KOBALENTEA. MOLEKULEN GEOMETRIA 8.1.1. RPENV METODOA 8.1.2. ZENBAKI ESTERIKOA 8.1.3. LOTURA-ANGELUA   8.2. MOLEKULA POLAREAK / EZ-POLAREAK 8.2.1. MOLEKULA KOBALENTE POLAR

O H o o x o 8.1. MOLEKULEN GEOMETRIA 8.1.1. RPENV METODOA  LEWIS-EN EGITURATIK MOLEKULAREN GEOMETRIA PROPOSATZEN DA  LOTUTAKO ETA EZ-LOTUTAKO BINAKA ELEKTRONIKOAK HAIEN ARTEKO ALDARAPENA MOTELTZEN DUEN GEOMETRIAREKIN MOLDATZEN DIRA ATOMO ZENTRALAREN ZENBAKI ESTERIKOA O o o x o H

2 LINEALA 180º APOLAR BeCl2 HgCl2 ZE DISPOSIZIOA EZ-LOTUTAKO e- pareak GEOMETRIA MOLEKULARRA ANGELUA MOMENTU DIPOLAR ADIBIDEAK 2 LINEALA 180º APOLAR BeCl2 HgCl2

● ● PLANA 120o APOLAR BCl3 BF3 1 PLANA ANGELUARRA < 120o POLAR ZE DISPOSIZI OA EZ- LOTUTAKO e- pareak GEOMETRIA MOLEKULARRA ANGELUA MOMENTU DIPOLAR ADIBIDEAK 3 TRIGONAL PLANA 120o APOLAR BCl3 BF3 1 PLANA ANGELUARRA < 120o POLAR SnCl2 PbI2 PbCl2 ● ●

● ● ● ● ● ● 4 109,5o APOLAR CH4 CCl4 SiCl4 TiCl4 1 PIRAMIDALA ZE DISPOSIZIOA EZ-LOTUTAKO e- pareak GEOMETRIA MOLEKULARRA ANGELUA MOM. DIPOLAR ADIBIDEAK 4 TETRAEDRIKOA 109,5o APOLAR CH4 CCl4 SiCl4 TiCl4 1 PIRAMIDALA <109,5o POLAR NH3 PCl3 AsCl3 NF3 2 PLANA ANGELUARRA H2O OF2 SCl2 OCl2 ● ● ● ● ● ●

MOMENTU DIPOLAR F H + - Debye:1 D = 3.36 x 10-30 C m 8.2. MOLEKULA POLAREAK / EZ-POLAREAK 8.2.1. LOTURA KOBALENTE POLAR  ATOMO ELEKTRONEGATIBOENAK : INDARRA HANDIAGOZ ERAKARTZEN DITU ELEKTROIAK KARGA NEGATIBOA JASATEN DU ELEKTRONEGATIBOTASUN GUTXIKO ATOMOAK: BALIO BERDINEKO KARGA POSITIBOA JASATEN DU MOMENTU DIPOLAR F H + - Debye:1 D = 3.36 x 10-30 C m

MODULO ETA NORABIDEA BERDINAK BAINA KONTRAKO SENTIDUA MOLEKULA POLIATOMIKOAK MOLEKULA POLAR:  ≠0 MOLEKULA APOLAR (ELEMENTU BERDINAK) :  = 0 ● MOLEKULA BATEN MEMENTO DIPOLARRA DA HAIEN ATOMO BAKOITZAREN MEMENTO DIPOLARRAREN GEHIKETA ● BEKTOREA: GEHITZEKO BEHARREZKOA DA MOLEKULAREN GEOMETRIA EZAGUTZEA: NORABIDEA ETA SENTIDUA MOLEKULA BAT APOLAR IZAN AHAL DA BAINA BERE LOTURAK POLAREAK IZAN AHAL DIRA MODULO ETA NORABIDEA BERDINAK BAINA KONTRAKO SENTIDUA LOTURA POLAREAK ANGELURRA: 180º  = 0: MOLEKULA APOLAR C O

Be F F F Be o o o o o o o x o o o o MOLEKULA LINEAL MOLEKULA: BeF2 RPENV metodoaren bidez, proposa itzazu honako molekular honen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor memento dipolarraren norabidea eta sentidua o o o o o Be o o x o F o o o MOLEKULA LINEAL LOTURA ANGELUA = 180º MOLEKULA APOLAR + F - F - Be  = 0

Be Cl Cl Cl Be o o o o o o o x o o o o MOLEKULA LINEALA MOLEKULA: BeCl2 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekula honen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua o o o o o Be o o x o Cl o o o MOLEKULA LINEALA MOLEKULA APOLAR LOTURA ANGELUA = 180o + Cl - Cl - Be  = 0

Hg Cl Cl Cl Hg o o o o o o o x o o o o MOLEKULA LINEALA APOLAR MOLEKULA: HgCl2 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekula honen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua o o o o o Hg o o x o Cl o o o MOLEKULA LINEALA APOLAR LOTURA ANGELUA = 180o + Cl - Cl - Hg  = 0

MOLEKULA TRIGONAL PLANA MOLEKULA: BF3 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekula honen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua o o o o o B o o x o F o o x o o o F o o o B F + -  = 0 MOLEKULA TRIGONAL PLANA APOLAR LOTURA ANGELUA = 120º

B Cl Cl B Cl o o o o o o o x o o o x o o o o o o + -  = 0 MOLEKULA: BCl3 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekularen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua o o o o o B o o x o Cl o o x o o o Cl o o o B Cl + -  = 0 TRIGONAL PLANA APOLAR LOTURA ANGELUA = 120o

Sn Cl Sn Cl Cl o o o o o o o x o o x x o o TRIGONAL PLANA ANGELUARRA MOLEKULA: SnCl2 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekularen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua o o o o o Sn o o x o Cl o x x o o TRIGONAL PLANA ANGELUARRA POLAR LOTURA ANGELUA < 120º + Sn   0 - - Cl Cl

Pb l Pb l l x o x x o o TRIGONAL PLANA ANGELUARRA + POLAR MOLEKULA: PbI2 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekularen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua Pb o o x o l x x TRIGONAL PLANA ANGELUARRA POLAR LOTURA ANGELUA < 120º + Pb   0 l - - l

H C H H C H o x x o o x TETRAEDRIKOA  = 0 APOLAR - MOLEKULA: CH4 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekularen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua H o x C x o H o x H C H - +  = 0 TETRAEDRIKOA APOLAR LOTURA ANGELUA = 109.5o

MOLEKULA TETRAEDRIKOA MOLEKULA: SiCl4 RPENV metodoaren bidez proposa itzazu honako molekularen geometria eta bere lotura-angelua. Azal itzazu molekularen polaritatea eta bektor momentu dipolarraren norabidea eta sentidua MOLEKULA TETRAEDRIKOA TETRAEDRIKOA APOLAR LOTURA ANGELUA = 109.5o

BIBLIOGRAFIA Brown, T. D.; Lemay, H. E.; Bruce, J. R.; Bursten, E.; Burdge, J. (2003). Química. La Ciencia Central. Ed. Pearson Prentice Hall. Casabó, J. (2007). Estructura atómica y enlace químico. Editorial Reverté. Casabó, J. (2009). Egitura atomikoa eta lotura kimikoa. Ed. UPV/EHU. Chang, R. (2010). Química. Ed. McGraw-Hill, 10º edición. Felder, R. M.; Rousseau, R. W. (2004). Principios elementales de los procesos químicos. Ed. Limusa-Wiley. Reboiras, M.D. (2005). Química. La ciencia básica. Editorial Thomson. Reboiras, M.D. (2008). Química: la ciencia básica. Ed. Thomsom, 2º edición.