6. GAIA: LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK

Presentación del tema: "6. GAIA: LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK"— Transcripción de la presentación:

1 6. GAIA: LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK
INGENIARITZAREN ARLOAN ERABILITAKO OINARRI KIMIKOAK 6. GAIA: LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK IRAKASLEA: Natalia Villota Salazar

2 6. LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK
6.2. LOTURA IONIKOA OSAGAI IONIKOAREN ERAKETA OSAGAI IONIKOEN EZAUGARRIAK 6.3. LOTURA KOBALENTEA LOTURA KOBALENTEEN ERAKETA LOTURA KOBALENTEEN EZAUGARRIAK OSAGAI KOBALENTEEN SAILKAPENA POLARITATEAREN ARABERA 6.4. LOTURA METALIKOA SOLIDO METALIKOEN EZAUGARRIAK

3 LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK
LOTURA KIMIKOAREN ERAKETAK ENERGIA-SISTEMA GUTXITZEA BULTZATZEN DU  BI ATOMAK HURBITZEAN ERAKARTZEKO INDARRAK SORTZEN DIRA  ENERGIA GUTXITZEA BULTZATZEN DUTE  ZENBAT ETA ENERGIA GUTXITZE HANDIAGOA IZAN, ORDUAN ETA LOTURA GOGORRAGOA DA  EGINDAKO EGITURA EGONKORRAGOA DA LOTURA KIMIKOAREN EREDUAK LOTURA IONIKOA: METALA + EZ-METALA BI ATOMOEN ARTEKO ELEKTRIOEN TRANSFERENTZIA LOTURA KOBALENTEA: EZ-METALA + EZ-METALA BI ATOMOEN ARTEAN BANATUTAKO BI ELEKTROI LOTURA METALIKOA: METALA + METALA LEKUGABETUTAKO ELEKTROIAK ATOMO PILO BAT ARTEAN BANATUTAKO ELEKTRIOAK

4 6.2. LOTURA IONIKOA OSAGAIA NEUTROA DA:  IOIEN KARGAK = 0
KONTRAKO SIGNOZ KARGEN ARTEKO ERAKARPENA BI ATOMOEN ARTEKO ELEKTROI BATEN TRANSFERENTZIA TALDEAK IA IIA: IONIZATZEKO ENERGIA OSO BAXUA TALDEAK VIA VIIA: AFINITATE ELEKTRONIKOA ALTUA OSAGAI IONIKOA KATIOIAK CaCl2 Ca+2 2Cl- Na2O 2 Na+ O-2 MgS Mg+2 S-2 K2 SO4 2 K+ SO4-2 NaCl Na+ Cl- CaCO3 Ca+2 CO3-2 NH4Cl NH4+ Cl- NH4Br NH4+ Br- Na2CO3 2 Na+ CO3-2 KBr K+ Br- MgCl2 Mg+2 2 Cl- OSAGAIA NEUTROA DA:  IOIEN KARGAK = 0

5 Fig. 6.1. NaCl molekularen eraketa
OSAGAI IONIKOAREN ERAKETA Fig NaCl molekularen eraketa (Domeinu publiko bezala argitaratutako Wikimedia Commons-en argazkia, 1 e- behar du orbitala betetzeko 1 e- galdu behar du

6 6.2.3. OSAGAI IONIKOEN EZAUGARRIAK
 OSAGAI IONIKOEK MOLEKULA BATEN ITXURA DAUKATE  IRAKITE- ETA FUSIO-TENPERATURA HANDIA DAUKATE (> 400 ºC) NaCl (T fusioa = 801°C) KBr (T fusioa = 735°C)  URETAN ETA BESTE SOLBATZAILE POLARE BATZUETAN (ETANOL, AZETONA) SOLUGARRIAK DIRA  GEHIENAK DISOLBATZAILE EZ-POLAREETAN (HEXANO) EZ DIRA SOLBATZAILEAK DISOLUZIOTAN EDOTA FUNDITUTAKOEK KORRONTE ELEKTRIKOA BIDALTZEN DUTE SOLIDOEK EZ DUTE KORRONTE ELEKTRIKORIK GIDATZEN GIRO TENPERATURETAN SOLIDOAK DIRA ETA EGITURA ZEHATZA DAUKATE, HAU DA, KRISTAL SOLIDOAK DIRA

7 ELEKTRONEGATIBITATEAREN DESBERDINTASUNA Fig. 6.2. Elektroien banaketa
6.3. LOTURA KOBALENTEA  LORTZEN DIREN ATOMOEK ELEKTROIAK BANATZEN DITUZTE  ATOMO EZ-METALEEN ARTEAN SORTZEN DIRA  LOTUTAKO ATOMOEN ARTEKO ELEKTRONEGATIBITATEAREN DESBERDITASUNAREN BIDEZ LOTURA-MOTA EZAGUTU AHAL DA |cA - cB| : ELEKTRONEGATIBITATEAREN DESBERDINTASUNA EZ-METALAK |cA - cB| LOTURAREN MOTA 0 - 0,4 KOBALENTE PURUA 0,4 - 2 KOBALENTE POLAR  2 IONIKOA Fig Elektroien banaketa (Riccardo Rovinetti–ren argazkia, Wikimedia Commons-ean argitaratua, CC-BY-SA 3.0 baimenpean

8 FLUOR BAKOITZAK 1 e- BEHAR DITU
LOTURA KOBALENTEEN ERAKETA LEWIS-EN DIAGRAMA ● LEWIS-EN DIAGRAMAREN BIDEZ IRUDIKATZEN DA ● ELEMENTU BAKOITZAREN IKURRAREN INGURUAN PUNTUZ EDO GURUTZEZ ELEKTROIAK MARGOZTEN DIRA BI FLUOR ATOMOAK OKTETO BETETZERA HURBILTZEN DIRENEAN HAIEN ELEKTROIAK HARTZEKO GAITASUNA DAUKATE BAINA EZ DUTE EMAN ERRAZ HAIEN ELEKTROIAK HORREGATIK BANATZEN DITUZTE HAIEN ELEKTROIAK F x x x FLUOR BAKOITZAK 1 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO LOTURA SINPLEA

9 O N x x x x x 6.3.1. LOTURA KOBALENTEEN ERAKETA
OXIGENO BAKOITZAK 2 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO LOTURA BIKOITZA O x x NITROGENO BAKOITZAK 3 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO LOTURA HIRUKOITZA N x x x

10 H O H H O H H H H N H H N H x x x x x x x x x x x x x x x x x x
LOTURA KOBALENTEEN ERAKETA OXIGENOAK 2 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO HIDROGENO BAKOITZAK 1 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO H x O x x H x H O x x H x x NITROGENOAK 3 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO HIDROGENO BAKOITZAK 1 e- BEHAR DITU OKTETO BETETZEKO H x H H x N x x x H x H N x x H x x

11 6.3.2. LOTURA KOBALENTEEN EZAUGARRIAK
 GIRO TENPERATURETAN SOLIDOAK, LIKIDOAK EDO GASAK IZAN AHAL DIRA  BATZUK KRISTAL SOLIDOAK IZAN AHAL DIRA  FUSIO- ETA IRAKITE-TENPERATURA BAXUAK DAUZKATE  URETAN EZ-SOLUGARRIAK DIRA BAINA DISOLBENTE APOLARETAN SOLUGARRIAK DIRA  ISOLATUAK DIRA, EZ DUTE ERAMATEN KORRONTE ELEKTRIKORIK  KRISTAL SOLIDOEK KRISTAL SAREAK SORTZEN DITUZTE. OSO GOGORRAK DIRA ETA FUSIO TENPERATURA HANDIA DAUKATE

12 6.3.3. LOTURA KOBALENTEEN SAILKAPENA POLARITATEAREN ARABERA
APOLAR EDO PURUA (F2 , Cl2 , Br2)  ATOMOEK ELEKTROIAK EGOKI BANATZEN DITUZTE  ATOMOA K ELEMENTU EZ-METALA BEZALAKOAK DIRA  ELEKTRONEGATIBITATEEN DESBERDINTASUNA ZERO DA ∆EN = 0 Hidrogenoa (H2) H x EN=2.1 x x + EN= 0

13 I H + 2.1.3.3. LOTURA KOBALENTEEN SAILKAPENA POLARITATEAREN ARABERA 
2. POLAR (CO , SO2) ATOMOEK EZ DITUZTE ELEKTROIAK EGOKI BANATZEN ATOMO BAT ELEKTRONEGATIBOAGOA DELAKO  ELEKTRONEGATIBITATEEN DESBERDINTASUNA EZ DA ZERO  Hidrogeno Ioduroa I x x x H x x + + -

14 ALEAZIOAK : LETOI (Cu +Zn) Fig. 6.3. NiTi-ren egitura metalikoa
6.4. LOTURA METALIKOA ATOMOEN KOPURU HANDI BATEK ELEKTROIAK PARTEKATZEN DITU BALENTZIA ELEKTROIAK DESAURKITUTA DAUDE IONIZATZEKO ENERGIA BAXUA DAUKATELAKO KATIOIEK ETA DESAURKITUTAKO BALENTZIA ELEKTROIEK EKOIZTEN DUTEN ERAKARTZEKO INDARRA DA ● IOIEN ETA ELEKTROIEN ARTEKO INDARRA OSO GOGORRA DA: ERRESISTENTZIA MEKANIKO HANDIA DAUKATE ● ELEKTROIEN MUGIKORTASUNAK BULTZATZEN DU HAIEN EROANKORTASUN ELEKTRIKOA METAL GUZTIAK ALEAZIOAK : LETOI (Cu +Zn) BRONTZE (Cu +Sn) Fig NiTi-ren egitura metalikoa (Mmm-jun–ren argazkia, Wikimedia Commons-ean argitaratua, CC-BY-SA 3.0 baimenpean,

15 6.4.1. METALEN EZAUGARRIAK EZAUGARRI KIMIKOAK
● IONIZATZEKO ENERGIA BAXUA ● AFINITATE ELEKTRONIKOA BAXUA ● ELEKTRONEGATIBITATEA BAXUA TALDE IA –IIA: EZAUGARRI METALIKO HANDIAGOA. ERREAKTIBOAGOAK DIRA TALDE IIIA – IVA: EZDIRA HAIN ERREAKTIBOAK TALDE B TRANTSIZIO-ELEMENTUAK: EZAUGARRI METALIKOA DAUKATE EZAUGARRI FISIKOAK ● FUSIO ETA IRAKITE-TENPERATURA OSO HANDIAK ● GIRO TENPERATURAN SOLIDOAK DIRA (MERKURIOA IZAN EZIK, LIKIDOA DA ETA). ● EROALE ELEKTRIKO ONAK DIRA (DESAURKITUTAKO ELEKTROIAK EDUKITZEAN) ● GOGORRAK DIRA

16 BIBLIOGRAFIA Brown, T. D.; Lemay, H. E.; Bruce, J. R.; Bursten, E.; Burdge, J. (2003). Química. La Ciencia Central. Ed. Pearson Prentice Hall. Casabó, J. (2009). Egitura atomikoa eta lotura kimikoa. Ed. UPV/EHU. Chang, R. (2010). Química. Ed. McGraw-Hill, 10º edición. Reboiras, M.D. (2005). Química. La ciencia básica. Editorial Thomson. Reboiras, M.D. (2008). Química: la ciencia básica. Ed. Thomsom, 2º edición.