OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIAK: NOLA IRAKATSI ETA EBALUATU HEZIBERRI 2020 OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIAK: NOLA IRAKATSI ETA EBALUATU Xabier GARAGORRI Mendizabala , Gasteiz 2016-17 ikasturte hasiera

AURKEZPENAREN HELBURUAK 1.- “Heziberri 2020ko” hezkuntza eredu-pedagogikoaren ikuspegi orokorra azaltzea. 2.- Hezkuntza eredu-pedagogikoaren aplikazioa gelan nola gauzatu daitekeen aztertu : Nola eraman gelara? Nola irakatsi eta ebaluatu oinarrizko zehar- konpetentziak?

1 HEZKUNTZA EREDU PEDAGOGIKOA 1.1.- Curriculum diseinua 1.2.- Ikaslearen irteera profila 1.3.- Edukiak: Baliabideak ala zerbait gehiago? 1.4.- Metodologia eta ebaluazioa

1.1.- CURRICULUM DISEINUAREN OSAGAIAK 0. Aurkezpena Oinarrizko Hezkuntzaren xedeen eta ikaslearen irteera-profilaren ardatza, OINARRIZKO KONPETENTZIAK garatzea Konpetentzien ikuspuntuan oinarritutako METODOLOGIA. Konpetente izatea, baliabideak era integratuan erabiliz, bizitzako arazoak konpontzeko gai izatea da EDUKIAK oinarrizko konpetentziak eskuratzeko beharrezko BALIABIDEAK dira Oinarrizko konpetentzia guztien EBALUAZIOA, edukiekin eta metodologiarekin bat etorriz. PLANTEAMENDU SISTEMIKOA ETA INTEGRALA ILDO ESTRATEGIKOAK AURKEZKENA Hezkuntza eredu pedagogikoaren Markoaren osagaiak ikaslearen irteera profila, edukiak, metodologia eta ebaluazioa dira. Ohiko curriculumaren diseinuaren osagai horiek, gaur dakargun marko honetan, konpetentzietan oinarritutako hezkuntza plantamendura egokitu ditugu. El modelo educativo pedagógico que proponemos y presentamos hoy hace un Planteamiento sistémico e integral de todos los componentes del currículo, estableciendo la interrelación entre las finalidades de la educación, el perfil de salida del alumnado, los contenidos, la metodología y la evaluación. Así pues, realizaré mi presentación en torno a los siguientes apartados específicos: Finalidades educativas y perfil de salida del alumnado para el logro de las Competencias clave Contenidos curriculares (saber, saber hacer, saber ser) entendidos como RECURSOS que se precisan para el logro de las competencias clave Metodología basada en el enfoque por competencias que entiende que ser competentes es resolver problemas de la vida, utilizando de forma integrada los recursos Evaluación de todas las competencias clave Líneas estratégicas para implementar y mejorar el modelo educativo

1.1.- CURRICULUM DISEINUA: LOE/LOMCE Etapako helburuak: HH/LH/DBH/BATX. Oinarrizko konpetentzia giltzak EGOERAK? # # IKAS ARLOAK E R L A Z I O A? # Haur Hezkuntza Lehen Hezkuntza DBH eta Batxilergoa Ikastarloen aurkezpena Edukiak Ebaluazio irizpideak Estandarrak

1.1.- CURRICULUM DISEINUA: EAEko 2007.DEKRETUA Oinarrizko konpetentziak (7. art) OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIAK (6. art.) EGOERAK? # # - # - Etapako helburuak (8. art) IKAS-ARLOAK # Haur Hezkuntza Oinarrizko Hezkuntza (LH/DBH) Batxilergoa Lorpen adierazleak Ikastarloen aurkezpena Edukiak Ebaluazio irizpideak

1.1.- HEZIBERRI 2020ko CURRICULUM DISEINUA I O K R U O S K P O E R G R I A Oinarrizko Hezkuntzako eta Batxilergoko ikaslearen irteera-profila: Oinarrizko konpetentziak = Helburuak Oinarrizko zehar-konpetentziak Diziplina barneko oinarrizko konpetentziak Egoerak eta arloak/ikasgaiak Konpetentzietan oinarritutako hezkuntzaren ikuspegia: metodologikoaren eta ebaluazioaren ikuspegia I E K S U P S E P Z E I G F I I K O A Haur Hezkuntza + Lehen Hezkuntza + DBH Batxilergoa Etapako helburuak Edukiak Ebaluazio irizpideak Lorpen adierazleak

1.1.- KALITATEZKO CURRICULUM DISEINUEN EZAUGARRI TEKNIKOAK “Heziberri 2020ko” curriculum diseinua kalitatezkoa litzateke, baldin eta curriculumaren osagaien artean artikulazioa edo lotura balego. Oinarrizko konpetentziak: oinarrizko zehar-konpetentzien eta diziplina baitako konpetentzien arteko uztarketa Diziplina barneko oinarrizko konpetentzien eta esperientzia eremuen (HH), ezagutza arloen (LH) edota ikasgaien (DBH, Bach) arteko lotura. Curriculumeko osagaien arteko lotura: Oinarrizko konpetentziak Etapako helburuak Edukiak Ebaluazio irizpideak Lorpen adierazleak

1.2.- ZEIN DA OINARRIZKO HEZKUNTZA BUKATZEN DUEN IKASLEAREN IRTEERA-PROFILA?

1.2.- OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIEN ARTEKO UZTARKETA Hitzezko, hitzik gabeko komunikaziorako eta komunikazio digitalerako konpetentzia   Ikasteko eta pentsatzeko konpetentzia Elkarbizitzarako konpetentzia Ekimenerako eta espiritu ekintzailerako konpetentzia Norbera izaten ikasteko konpetentzia

1.2.- OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIEN ARTEKO UZTARKETA “IKASTEN ETA PENTSATZEN IKASI” KOMUNI KATZEN I KAS KOMUNI KATZEN I KAS “EGITEN ETA EKITEN IKASI” “ELKARREKIN BIZITZEN IKASI” “NORBERA IZATEN IKASI”

1.2.- OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIEN ARTEKO UZTARKETA 1.- “IKASTEN ETA PENTSATZEN IKASI” 1.1.- Informazioa eskuratzea eta kudeatzea 1.2.- Informazioa eta emozioak ulertzea 1.3.- Informazioa eta emozioak baloratzea E LKARREKIN BI Z I TZE N N O R B E A I Z T K S KOMUNI KATZEN I KAS 2.- “EGITEN ETA EKITEN IKASI” 2.1.- Ideiak eta emozioak sortzea 2.2.- Egitasmoak gauzatzea

1.2.- HAUSNARKETARAKO GALDERAK “Heziberri 2020” hezkuntza-ereduan aurkezten diren oinarrizko konpetentziak egokiak al dira ikasleek gaurko eta biharko gizartean bizitzeko presta daitezen? Non eta norekin ikasten dira oinarrizko zehar-konpetentziak? Zein da horien lorpenean familiak, eskolak eta beste eragileek duten eragina? : Beharrezkoa al da ikastetxearen eta gurasoen arteko lankidetza? Beharrezkoa al da ikastetxearen eta gizarteko beste eragileen arteko lankidetza: herri mailakoak, komunikabideak…? Nola irakasten/ikasten eta ebaluatzen dira oinarrizko zehar- konpetentziak eta diziplina barneko oinarrizko konpetentziak?…

1.2.- ATZETIK AURRERA: ANTOLAKETARAKO ABAGUNEA

1.3.- EDUKIAK, OINARRIZKO KONPETENTZIAK ESKURATZEN LAGUNTZEKO BALIABIDEAK DIRA Edukiak, garatu nahi diren oinarrizko konpetentzien zerbitzuan daude: baliabideak dira. Edukiak, konpetentzia erakusteko ezinbesteko baliabideak dira. Eduki mota guztiak (adierazpenezkoak, prozedurazkoak eta jarrerazkoak) dira beharrezkoak, baina prozedurazkoak eta jarrerazkoak bereziki dira garrantzitsuak adierazpenezko edukiak eskuratzeko eta oinarrizko konpetentziak garatzeko. Oinarrizko zehar-konpetentziak eta diziplina barneko oinarrizko konpetentziak garatzeko, prozeduren eta jarreren Artxibategiaren beharra.

1.3.- DIZIPLINA BARNEKO OINARRIZKO KONPETENTZIEN ETA EGOEREN ETA IKAS-ARLOEN ARTEAN LOTURA EGITEN DA Diziplinen barneko oinarrizko konpetentziak Egoerak Haur Hezkuntzako esperientzia eremuak Lehen Hezkuntzako ezagutza arloak DBHko ikasgaiak Batxilergoko ikasgaiak 1.- Hizkuntza eta Literatura komunikaziorako konpetentzia 2.- Matematikarako konpetentzia 3.- Zientziarako konpetentzia 4.- Teknologiarako konpetentzia 5.- Gizarterako eta herritartasunerako konpetentzia 6.- Arterako konpetentzia 7.- Konpetentzia motorra

1.3.- EDUKIAK BALIABIDEAK BAINO ZERBAIT GEHIAGO? EUSKAL CURRICULUMA Herritik mundura eta mundutik herrira egiten dugun kultur ibilbide orekatua

JosAnton Artze (Hartzut)

1.3.- BERARIAZKO EUSKAL CURRICULUMAREN PRESENTZIA Euskal Curriculuma eta Berariazko Euskal Curriculuma. Euskal Curriculumaren berariazko edukiak curriculum osoan era sistematizatuan eta zehatzean txertatzen den lehen aldia da. Berariazko Euskal Curriculumaren edukiak: Etapak Edukiak Eduki zehaztuak Guztira Lehen Hezkuntza % 11,21 % 6,94 % 18,15 DBH % 11,63 % 5,78 % 17,41

1.4.- METODOLOGIAREN NORABIDEAK Metodologia = Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan parte hartzen duten osagai guztien eraginez, irakasteko hautatzen den bidea. Ez dago konpetentzietan oinarritutako hezkuntza eredua gelara eramateko bide edo metodologia bakarra, hala ere, ikaskuntzaren ikuspegi eraikitzailea eta sozio-eraikitzailea lehenesten dira. Badaude konpetentzietan oinarritutako hezkuntzaz aritzeko gutxieneko baldintzak: - Irakaskuntza-ikaskuntzaren zer egina, ezagutzak eskuratzea eta horiek egoeraren arabera erabiltzen erakustea eta ikastea da. - Ikaslea ikaskuntzen protagonista da. - Egoeran erreakzionatzea balioesten da.

1.4.- METODOLOGIAREN NORABIDEAK Konpetentzia erakusteko baliabideak eskuratu behar dira, baina hori ez da nahikoa. Baliabideak eskuratzeko ikasten eta pentsatzen ikasteko, elkarrekin bizitzeko, ekintzaile izateko, norbera izateko eta komunikatzeko prozedurak landu behar dira. Konpetentzia erakusteko baliabideak era integratuan erabili behar dira egoera-arazoei konponbidea aurkitzeko. Egoera-arazoak ondo hautatzea eta horien bidez ikastea da oinarrizko konpetentziak eskuratzeko bidea.

1.5.- ERRONKA: OINARRIZKO KONPETENTZIA GUZTIAK EBALUATU BEHAR DIRA Zer ebaluatu?: Oinarrizko konpetentzia guztiak (zehar-konpetentziak eta diziplina barneko konpetentziak) Nola ebaluatu baliabideak?: Ebaluazio irizpideen eta lorpen adierazleen baitan egindako ebaluazioa. Nola ebaluatu konpetentziak?: Familia-egoeren barneko integrazio-egoeren bidez. Integrazio-egoera horien ebaluaziorako parametroak ebaluazio- irizpideetan eta lorpen-adierazleetan oinarritzen dira. Nola ebaluatu oinarrizko zehar-konpetentziak?: Ikasgaien ebaluazio- irizpide eta lorpen-adierazleetan uztartuz. Zein izan behar da baliabideen eta konpetentzien ponderazioa azken kalifikazioa erabakitzeko?. Oxford-eko Unibertsitatean sartzeko ebaluazioaren adibidea.

2 NOLA ERAMAN HEZIBERRI 2020ko HEZKUNTZA EREDUA GELARA? 2.1.- Eragileen arteko sinergiak 2.2.- Unitate Didaktikoak 2.3.- Nola irakatsi eta ebaluatu oinarrizko zehar-konpetentziak. Artxiboa

2.1.- ERAGILEEN ARTEKO SINERGIAK ADMINISTRAZIOA ETA ZERBITZUAK Heziberri 2020: Hezkuntza eredu-pedagogikoa Dekretuak eta Eranskinak Hobetzeko plana Laguntza-tresnak ADMINISTRAZIOA ETA ZERBITZUAK Ikastetxeek: Curriculum proiektuaren oinarriak: Orientabideak IKASTETXEA GELAKO APLIKAZIOA Unitate Didaktikoak egitea eta ebaluatzea hezkuntza-esparru berrian

2.2.- UNITATE DIDAKTIKOAK ERAIKITZEKO ETA EBALUATZEKO IRIZPIDEAK 1. eta 2. irizpideak: Dekretu eta curriculum eranskinekiko eta Ikastetxearen Curriculum proiektuekiko koherentzia eta egokitasuna (artikulazioa). 3. irizpidea: Unitate didaktikoaren egiturak eta osagaiek duten koherentzia eta egokitasuna konpetentzien araberako hezkuntza-ikuspegiarekiko: hasierako fasea, garapen-fasea, amaierako fasea. 4. irizpidea: Metodologiak duen koherentzia eta egokitasuna konpetentzien araberako hezkuntzaren ikuspegiarekiko: Oinarrizko zehar-konpetentzien garapena. Ikasleen aniztasuna kontuan hartzea Denboraren eta espazioaren eta ikasleak elkartzeko antolamendua

2.3.- OINARRIZKO ZEHAR-KONPETENTZIAK   5.- Komunikatzeko konpetentzia: hitzezkoa, hitzik gabekoa eta digitala Hitzezko adierazpenak Hitzik gabekoak Digitalak/ Multimedia Eusk. Gazt. Ing. 1.- Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia 2.- Elkarrekin bizitzeko konpetentzia 3.- Ekiteko eta egiteko konpetentzia 4.- Norbera izateko konpetentzia

2.3.- ARTXIBOAREN AURKIBIDEA 1.- Informazioa eskuratzeko eta kudeatzeko prozedurak eta jarrerak. 2.- Informazioa eta emozioak ulertzeko eta adierazteko prozedurak eta jarrerak. 3.- Informazioa eta emozioak baloratzeko eta adierazteko prozedura eta jarrerak. 4.- Ideiak sortzeko eta adierazteko prozedurak eta jarrerak. 5.- Egitasmoak gauzatzeko eta adierazteko prozedurak eta jarrerak. 6.- Elkarrekin komunikatzen, ikasten eta bizitzen ikasteko prozedurak eta jarrerak. 7.- Norbera izaten ikasteko prozedurak eta jarrerak.

2.3.- ARTXIBOKO OSAGAIEN DESKRIPTOREAK 1.- Azalpena Definizioa Beharra 2.- Prozedurak eta jarrerak Prozeduraren urratsak Prozeduraren irudia/eskema Teknikak Jarrerak 3.- Komunikazioa adierazpena Hitzezkoa: euskaraz, ingelesez eta gaztelaniaz Hitzik gabekoa Digitala/multimedia 4.- Lorpen adierazleak Irakaslea Ikaslea: LH 6 eta DBH 4

2. 3. - NOLA IRAKATSI ZEHAR-KONPETENTZIAK GARATZEKO PROZEDURAK 2.3.- NOLA IRAKATSI ZEHAR-KONPETENTZIAK GARATZEKO PROZEDURAK? PRINTZIPIO METODOLOGIKOAK 1.- Prozedurak ikasgai bakoitzaren irakaskuntza-ikaskuntza prozesuetan uztartuz ikasten dira. 2.- Prozedurak era esplizituan eta sistematikoan irakatsi behar dira. 3.- Prozedurak etengabe erabili behar dira irakaskuntza- ikaskuntza prozesuetan. 4.- Prozedurak era estrategikoan erabiltzen ikasteko, hau da egoera bakoitzari dagokion prozedura hautatzen ikasteko, prozedura horiei buruzko metakognizio eta erregulazio prozesuak beharrezkoak dira.

2. 3. - NOLA IRAKATSI ZEHAR-KONPETENTZIAK GARATZEKO PROZEDURAK 2.3.- NOLA IRAKATSI ZEHAR-KONPETENTZIAK GARATZEKO PROZEDURAK? PRINTZIPIO METODOLOGIKOAK 1.- Ikaslearen prozeduren erabilpenari buruzko kontzientziaren eta heldutasun mailaren arabera: Saiakera itsua, arrazoitua eta metakognitiboa. 2.- Irakasleak eskaintzen duen laguntzaren edo ikaslearen autonomia mailaren arabera: Instrukzio esplizitua, jarduera dialogikoa, jarduera gidatua, jarduera kooperatiboa.

2.3.- NOLA EBALUATU ZEHAR-KONPETENTZIAK GARATZEKO PROZEDURAK? 1.- Etengabeko barne ebaluazioa: irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren behaketaren eta autoerregulazioaren bidezkoa. 2.- Ebaluazio sumatiboa: Ikasten eta pentsatzen ikasteko, eta komunikatzen ikasteko prozedurak ebaluatzeko item-ak ikasgai guztietan presta daitezke eta era objetiboan ebaluatu daitezke. Elkarrekin bizitzen, egiten eta ekiten eta norbera izaten ikasteko prozedurak eta jarrerak ebaluatzeko biderik egokiena behaketa da, baina galdetegien bidez iritzi subjektiboa jaso daiteke.

2.3.- ADIBIDEA: INFORMAZIOA ETA EMOZIOAK ULERTZEKO ETA ADIERAZTEKO PROZEDURAK ETA JARRERAK 1.- Informazioa eta emozioak ulertzeko eta adierazteko prozedurak eta jarrerak: Konparazioa, Sailkapena, Sekuentzia; Analisia eta sintesia. 2.- Informazioa eta emozioak ulertzeko teknikak: Azpimarratzea, Eskemak egitea, Kontzeptu-mapak, Denbora-lerroak, Apunteak hartzea, Laburtzea, Mnemoteknia. 3.- Lorpen adierazleak: Irakaslea; Ikaslea (LH 6 eta DBH 4)

“HEZIBERRI 2020” Eskerrik asko!