Selektibitatea Uztaila 2012 A aukera G 2 8.- Sodio perbromatoak [sodio tetraoxobromato(VII)a] zink metalarekin erreakzionatzen du ingurune azidoan (H2SO4), sodio bromuroa, zink(II) sulfatoa eta ura emateko. Idatzi oxidazio-eta erredukzio- erdierreakzioak. Doitu erreakzio molekularra ioi-eketroi metodoa erabiliz Datuak: NaBrO4 + Zn + H2SO4 +  NaBr + ZnSO4 + H2O Ebazpena a) Idatzi oxidazio eta erredukzio- erdierreakzioak. +7 -1 + 2 Na + + BrO4- + Zn + H + +SO42-  Na + + Br- + Zn 2+ +SO4-2- + H2O Zn  Zn2+ + 2e- oxidazio erdierreakzioa BrO4- + 8H + + 8e-  Br- + 4 H2O erredukzio erdierreakzioa b) Doitu erreakzio molekularra ioi-eketroi metodoa erabiliz 4(Zn  Zn2+ + 2e-) BrO4- + 8H + + 8e-  Br- + 4 H2O NaBrO4 + 4 Zn + 4H2SO4 +  NaBr + 4 ZnSO4 + 4 H2O

Selektibitatea Uztaila 2012 B aukera G 2 9.- Erreakzio honetan: Zn + K2Cr2O7 + HNO3  Zn(NO3)2 + Cr(NO3)3 +KNO3 + H2O Izendatu erreaktibo eta produktu guztiak. Adierazi oxidatzailea eta erreduzitzailea, eta idatzi oxidazio- eta erredukzio-erreakzioerdiak Doitu erreakzioa ioi-elektroi metodoa erabiliz. Datuak: Zn + K2Cr2O7 + HNO3  Zn(NO3)2 + Cr(NO3)3 +KNO3 + H2O Ebazpena a) Izendatu erreaktibo eta produktu guztiak. Zinka + potasio dikromatoa + azido nitrikoa  zink(II) nitratoa +kromo(III) nitratoa + potasio nitratoa + ura. b) Adierazi oxidatzailea eta erreduzitzailea, eta idatzi oxidazio- eta erredukzio-erreakzioerdiak Zn + K+ +Cr2O72- + H+ + NO3-  Zn2+ + NO3- + Cr3+ +K+ + H2O

Cr2O7 2- oxidatzailea da, elektoiak hartzen ditu eta erreduzitu egiten da Zn erreduktorea da oxidatu egiten delako elektroiak ematen Zn  Zn2+ + 2e- oxidazio erdierreakzioa Cr2O72- +14 H + + 6e- 2Cr3+ + 7 H2O erredukzio erdierreakzioa c) Doitu erreakzioa ioi-elektroi metodoa erabiliz. 3(Zn  Zn2+ + 2e-) Cr2O72- +14 H + + 6e- 2Cr3+ + 7 H2O 3 Zn +Cr2O72- +14 H +  3Zn2+ + 2Cr3+ + 7 H2O 3 Zn + K2Cr2O7 + 14HNO3  3 Zn(NO3)2 + 2 Cr(NO3)3 + 2KNO3 +7 H2O

10.-Demagun ondoko erreakzioa: HCl + K2CrO4 CrCl3 + KCl + Cl2 + H2O Kalkula ezazu 0,25 M den potasio kromatoaren bolumena 40 g CrCl3 lortzeko, baldin etekina % 60 bada. DATUAK: Masa atomikoak. Cl= 35,5; Cr =52 Ebazpena Erreakzioa ioi-elektroi metodoa erabiliz doituko dugu HCl + K2CrO4 CrCl3 + KCl + Cl2 + H2O H+ + Cl- +CrO42- + Cl-  Cr3+ + Cl- +K+ + Cl2 + H2O Cl-  Cl2 Erreduktorea: Cl- oxidatu egiten delako (elektroiak eman) CrO42-  Cr3+ Oxidatzailea: CrO42- erreduzitu egiten delako (elektroiak hartu) 2 Cl-  Cl2 + 2e- CrO42- +8 H + + 3e- Cr3+ + 4 H2O

3 (2 Cl-  Cl2 + 2e- ) 6 Cl-  3 Cl2 + 6e- 2(CrO42- +8 H + + 3e- Cr3+ + 4 H2O) 2CrO42-+ 16H ++ 6e- 2Cr3+ + 8H2O 6Cl- +2CrO42-+ 16H + 3Cl2 +2Cr3+ + 8H2O 16 HCl + K2CrO4  CrCl3 + KCl + Cl2 + H2O 2 2 4 3 8 Kalkula ezazu 0,25 M den potasio kromatoaren bolumena 40 g CrCl3 lortzeko, baldin etekina % 60 bada. M(CrCl3) = 158,5 g/mol CrCl3 100 g CrCl3 teoriko 40 g CrCl3 lortu = 66,67 g CrCl3teoriko 60 g CrCl3 lortu 1 mol CrCl3 2 mol K2CrO4 1 L disoluzio K2CrO4 66,67 g CrCl3 = 1,7 L disoluzio 2 mol CrCl3 0,25 mol K2CrO4 158,5 g CrCl3

Uztaila 2013 B auketa P1. 11.- Potasio dikromatoak [potasio heptaoxodikromatoa(VI)] eta azido klorhidrikoak elkarrekin erreakzionatzen dute kromo(III) kloruroa, kloro molekularra, potasio kloruroa eta ura emanez. a) Azaldu zein diren erreakzioko oxidatzailea eta erreduktorea. (0,5 PUNTU) b) Idatzi oxidazio- eta erredukzio-erdierreakzioak. (0,5 PUNTU) c) Idatzi erreakzio molekular doitua. Arrazoitu. (1,0 PUNTU) d) Zenbat mL HCl 0,5 M erreakzionarazi behar da gehiegizko kantitatean den K2Cr2O7-arekin 1 L Cl2 (g) baldintza normaletan lortzeko? Ebazpena a) Azaldu zein diren erreakzioko oxidatzailea eta erreduktorea. HCl + K2 Cr2O7 CrCl3 + Cl2 + KCl + H2O H + + Cl- +K + + Cr2O72-  Cr3+ + Cl- + Cl2 + K + + Cl- + H2O Cl-  Cl2 Erreduktorea: Cl- oxidatu egiten delako (elektroiak eman) Cr2O72-  Cr3+ Oxidatzailea: Cr2O72- erreduzitu egiten delako (elektroiak hartu)

b) Idatzi oxidazio- eta erredukzio-erdierreakzioak. 2 Cl-  Cl2 + 2e- Oxidazioa Cr2O72- + 6e- 2Cr3+ Erredukzioa Cr2O72- +14 H + + 6e- 2Cr3+ + 7 H2O c) Idatzi erreakzio molekular doitua. Arrazoitu. 3 (2 Cl-  Cl2 + 2e- ) Cr2O72- +14 H + + 6e- 2Cr3+ + 7 H2O 6 Cl- + Cr2O72- + 14H +  2Cr3+ + 3 Cl2 + 7 H2O 14 HCl + K2 Cr2O7 2 CrCl3 + 3 Cl2 + 2 KCl + 7 H2O d) Zenbat mL HCl 0,5 M erreakzionarazi behar da gehiegizko kantitatean den K2Cr2O7-arekin 1 L Cl2 (g) baldintza normaletan lortzeko? 14 mol HCl 1 mol Cl2 1 L dis HCl = 0,416 L disoluzio HCl 1 L Cl2 22,4 L Cl2 3 mol Cl2 0,5 mol HCl 416 mL disoluzio HCl 0,5 M

12.- Azido sulfurikoa duen ingurune batean, potasio tetraoxomanganato (VII)ak (potasio permanganatoak) potasio ioduroa iodo molekular bihurtzen du; horretaz gainera, manganeso (II) sulfatoa, potasio sulfatoa eta ura lortzen dira. Arrazoituz, egin itzazu jarduera hauek: a) Doitu ezazu ekuazio kimikoa ioi-elektroiaren metodoa erabiliz, eta osa ezazu dagokion ekuazio molekularra. Argi eta garbi adierazi behar dituzu oxidatzailea eta erreduktorea. (1,5 PUNTU) b) Kalkula ezazu potasio ioduroaren disoluzioaren kontzentrazio molarra baldin eta 50 mL disoluzio baloratzeko 25 mL potasio permanganato 0,5 M —ingurune azidoaren soberakina dagoela— behar badira. (1 PUNTU) Ebazpena Datuak: H2SO4 +KMnO4 + KI ---> I2 + MnSO4 + K2SO4 + H2O a)Doitu ezazu ekuazio kimikoa ioi-elektroiaren metodoa erabiliz, eta osa ezazu dagokion ekuazio molekularra. Argi eta garbi adierazi behar dituzu oxidatzailea eta erreduktorea. H + + SO42- +K + +MnO4- +K + + I-  I2 + Mn 2+ +SO42- + K + + SO42- + H2O MnO4-  + Mn2+ erredukziozko erdierreakzioa I -  I2 oxidaziozko erdierreakzioa

8 H2SO4 + 2KMnO4 + 10KI ---> 5I2 + 2MnSO4 + 6K2SO4 + 8H2O Masa-balantzea eta karga-balantzea KMnO4 oxidatzialea da, berak elektoiak askatzeagatik iodoa oxidatuko da (8 H + + MnO4-  Mn2+ + 4H2O) + 5e - (2I -  I2 + 2e - ) x5 Koruro anioak erredaktoreak dira, elektroiak hartuz eragiten dute KMnO4 K-ren erredukzioa 16 H + + 2MnO4-  2Mn2+ + 8H2O + 10e - 10I - 5 I2 + 10e - 16H + + 2MnO4- + 10 I -  5I2 + 2Mn2+ + 8 H2O 8 H2SO4 + 2KMnO4 + 10KI ---> 5I2 + 2MnSO4 + 6K2SO4 + 8H2O