Morfologiako eta sintaxiko ariketak konputagailuaren bidez Kepa Sarasola Maxux Arantzabe

Helburua Analisi morfologikoa eta sintaktikoa automatikoki lortzea Analisi horiek egiteko tresnak erakustea Analisi horietan erabiltzen diren laburtzapenen esanahia adieraztea

IXA ikerketa-taldearen web-orria Ixaren web-orrian (http:ixa.si.ehu.es/) sartu eta ezkerreko menuan dagoen Demoak estekan sakatu.

Demoen orria:

Azterketarako tresnak: Demo orrian dauden tresna hauek erabiliko ditugu: Morfeus: analisi morfologikoa Eustagger: lematizatzaile eta etiketatzailea Eihera: testuetako entitateak ezagutzea Ancora: zuhaitz sintaktikoen bankua Azaleko sintaxia: kate sintaktikoak ezagutzea

Morfeus analizatzaile morfologikoa: Testuko hitzen osaera aztertuko da; hau da hitz bakoitzari dagokion kategoria-azpikategoria, kasu, numero eta mugatasuna adieraziko da.

Morfeus: analisi morfologikoa Aztertu nahi den hitza edo esaldia idatzi leihotxoan eta Analizatu botoia sakatu

Morfeus: analisi morfologikoa Ondorengo gardenkietan apunteetako ariketak eginda daude. Kontuan izan Analisi Morfologikoa leihotxoan beste esaldi bat aztertzeko, lehendik dagoena Ezabatu behar dela eta aztertu nahi den berria idatzi ondoren, Analizatu botoia sakatu behar dela.

1. adibidea:

2. adibidea:

3. adibidea puntuazio-markekin:

3. adibidea puntuazio-markarik gabe:

4. adibidea:

5. adibidea:

6. adibidea:

7. adibidea:

8. adibidea:

B. ariketa:

Tresna batetik bestera Tresna bat erabiltzen bukatu denean, beste tresna batekin hasteko leihoaren ezkerraldean dagoen <<Demoetara botoia sakatu. Edota IXAren orri nagusira itzuli eta Demoak aukeratu.

Eustagger lematizatzailea eta etiketatzailea: Hitz-forma bakoitzari dagokion interpretazio zuzena markatuko da.

Eustagger: lematizatzaile eta etiketatzailea Aztertu nahi den hitza edo esaldia idatzi leihotxoan eta Analizatu botoia sakatu

Eustagger: lematizatzaile eta etiketatzailea Ondorengo gardenkietan apunteetako ariketak eginda daude. Kontuan izan Lematizatzaile eta etiketatzailea leihotxoan beste esaldi bat aztertzeko, lehendik dagoena Ezabatu behar dela eta aztertu nahi den berria idatzi ondoren, Analizatu botoia sakatu behar dela.

1. adibidea:

2. adibidea:

3. adibidea:

4. adibidea:

5. adibidea:

6. adibidea (4. adibide bera da):

7. adibidea:

8. adibidea:

9. adibidea:

10. adibidea:

Tresna batetik bestera Tresna bat erabiltzen bukatu denean, beste tresna batekin hasteko leihoaren ezkerraldean dagoen <<Demoetara botoia sakatu. Edota IXAren orri nagusira itzuli eta Demoak aukeratu.

Euskararen sintaxi osoa lantzen: Ancora, zuhaitz sintaktikoen bankua

Orri nagusia: Esaldi baten azterketa egiteko Kontsultak botoia sakatu

Kontsulta-orria: Esaldi baten zuhaitz sintaktikoa ikusteko, eskuinaldean ageri den corpusa aukeratu eta idatzi Bilatu nahi den hitza, esaterako lerdentasuna. Ikus daitekeen moduan, bilaketa gehiago egiteko aukera dago.

1. adibidea: Aukeratutako corpusean aurkitu duen esaldia: Jarraian, ezkerraldean ageri den Ekintzak menuko aukeren azterketa dator.

1. adibidearen zuhaitz osoa (grafikoa)

1. adibidea, nodo baten informazioarekin Nodo edo adabegi bateko informazioa zein den ikusteko, jarri kurtsora nodoaren gainean eta klik egin.

1. adibidea, nodo baten informazioa eta nodo batzuen informazioa trinkotuta Zuhaitz sintaktikoaren adar bat trinkotzeko, jarri kurtsora trinkotu nahi den nodoaren gainean eta klik egin.

1. adibidea, nahi den informazioa aukeratzeko menuarekin Leihoaren eskuinaldean ageri diren hiruki moduko irudietan klik egin eta menu-orria agertuko da.

1. adibidea, azpikategoriari dagokion informazioarekin Leihoaren eskuinaldeko menu-orrian klik egin informazioa lortu nahi duzun botoiaren gainean, esaterako eustagger-en.

1. adibidea, lemari buruzko informazioarekin Gardenki honetan eta ondorengoetan, menu-orri horretako informazio desberdina irudikatu da.

1. adibidea, hitz-formak adierazita

1. adibidea, izen arruntak nabarmenduta

1. adibidea, funtzio sintaktikoak adierazita

1. adibidea, osagaien edo sintagmen informazioarekin

1. adibidearen zuhaitz osoa (hierarkikoa) Kontsultatzeko aukeratu den esaldiaren orrira itzulita (35. gardenkia), aukeratu Ikus zuhaitz osoa (hierarkikoa) ezkerraldean dagoen Ekintzak menuan eta klik egin.

1. Adibideari dagokion esaldi osoa (testua) Kontsultatzeko aukeratu den esaldiaren orrira itzulita (35. gardenkia), aukeratu Ikus esaldi osoa (testua) ezkerraldean dagoen Ekintzak menuan eta klik egin.

2. adibidea:

2. adibidearen zuhaitz osoa (grafikoa)

2. adibidea, kategoriak adierazita

2. adibidea, lemak adierazita

2. adibidearen zuhaitz osoa (hierarkikoa)

3. adibidea:

3. adibidearen zuhaitz osoa (grafikoa)

3. adibidea, hitz-formak adierazita

3. adibideko izenen azpikategoriak

3. adibideko funtzio sintaktikoak

3. adibideko osagaiak

Argitalpenak Ancoraren orri nagusian zaudela aukeratu ezkerraldeko menuan Argitalpenak eta klik egin.

Lehiak Ancoraren orri nagusian zaudela aukeratu ezkerraldeko menuan Lehiak eta klik egin.

Tresna batetik bestera Tresna bat erabiltzen bukatu denean, beste tresna batekin hasteko atzera egin; hau da, IXAren orri nagusira itzuli eta Demoak aukeratu.

Euskararen sintaxi partziala lantzen: Zatiak edo azaleko sintaxia, kate sintaktikoen identifikazioa

Azaleko sintaxia: Aztertu nahi den esaldia idatzi Azaleko sintaxia leihotxoan eta Sartu botoia sakatu.

Azaleko sintaxia: Ondorengo gardenkietan apunteetako ariketak eginda daude. Kontuan izan Azaleko sintaxia leihotxoan beste esaldi bat aztertzeko, lehendik dagoena Ezabatu behar dela eta aztertu nahi den berria idatzi ondoren, Sartu botoia sakatu behar dela.

1. adibidea:

2. adibidea:

3. adibidea:

4. adibidea:

5. adibidea:

6. adibidea:

7. adibidea:

Tresna batetik bestera Tresna bat erabiltzen bukatu denean, beste tresna batekin hasteko leihoaren ezkerraldean dagoen <<Demoetara botoia sakatu. Edota IXAren orri nagusira itzuli eta Demoak aukeratu.

Euskararen sintaxi partziala lantzen: Eihera, testuetako entitateen (pertsona, lekua, erakundea) identifikazioa

Eihera: Aztertu nahi den esaldia idatzi Entitateak leihotxoan eta Sartu botoia sakatu.

Eihera: Ondorengo gardenkietan apunteetako ariketak eginda daude. Kontuan izan Entitateak leihotxoan beste esaldi bat aztertzeko, lehendik dagoena Ezabatu behar dela eta aztertu nahi den berria idatzi ondoren, Sartu botoia sakatu behar dela.

1. adibidea:

2. adibidea:

3. adibidea:

4. adibidea:

5. adibidea:

Euskararako beste tresna linguistiko batzuk IXA ikerketa-taldearen web-orriko Demoak estekan sakatu eta bertako tresna edota baliabide batzuen azterketa.

Euskararen Datu Base Lexikala (EDBL) EDBL euskararen tratamendu automatikorako beharrezko den oinarri lexikala da. Hasiera batean, XUXEN zuzentzaile ortografikoaren euskarri gisa garatu bazen ere, denboraren poderioz helburu askotarako erreminta dela frogatu du, gaur egun, zuzentzaile ortografikoaren oinarri izateaz gain, MORFEUS analizatzaile morfologikoaren eta EUSLEM lematizatzailearen oinarri lexikala ere badelako. Etorkizunean, analisi sintaktiko-semantikorako ere erabiliko da

Opentrad Opentrad estatuko hizkuntzetarako kode irekiko itzulpen automatikoko sistema bat da, eta enpresez eta unibertsitateez osatutako partzuergo batek garatu du.

ZTCorpusa Zientzia eta Teknologiaren Corpusa, edo ZT corpusa, zientzia eta teknologiaren alorreko euskarazko testu-bilduma egituratu eta etiketatua da, eta alor horietako euskararen erabilera ikertzeko baliabidea izatea du helburu nagusia. Corpus berezi edo espezializatua da, eta UPV/EHUko IXA taldeak eta Elhuyar Fundazioak elkarlanean eratu dute

Ihardetsi: Galderak erantzuteko sistema Zeintzia eta teknologiaren inguruan.

Euskarazko hitzen adiera desanbiguazioa

Euskarazko hitzen adiera desanbiguazioa. Adibidea:

Euskal WordNet Hitzen adieren ontologia (hizkuntzak: eu-es-en-ca).

Euskal WordNet. Adibidea:

EuSemcor Hainbat hitzen adiera desberdinak markatuta dauden corpusa.

EuSemcor. Adibidea:

Abarhitz Esaldien zuhaitz sintaktikoa egiten da Dependentzia Gramatika jarraituz. Ondorengo bi gardenkietan, esaldi baten analisia dependentzia etiketak erabiliz (95. gardenkia) eta esaldi beraren dependentzia-zuhaitza (96. gardenkia) ageri dira.

Gaztelania lantzen: Freeling eta Ancora

Freeling

Adibidearen analisi morfologikoa

Adibidearen kategoria-azpikategoria

Ancora: gaztelaniako esaldien kontsulta

Ancora. Adibideak:

Adibide baten zuhaitz grafikoa (I)

Adibide baten zuhaitz grafikoa (II)

Adibideko nodoetako informazioa aukeratzeko menua

Adibideko perpaus osagarriaren identifikazioa

Adibideko perpaus modifikatzailea

Adibiearen zuhaitz osoa (hierarkikoa) I

Adibidearen zuhaitz osoa (hierarkikoa) II

Conexor