GATAZKEN EBAZPEN HEZITZAILERAKO ZENBAIT APUNTE Paco Cascón Soriano. Eskola Bakegune. Barakaldo

OINARRIZKO ABIAPUNTU TEORIKOA GATAZKA 1.- PERSPEKTIBA 2.- GATAZKA = PROZESUA 3.- GATAZKEN AURREKO JARRERAK 4.- AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK 5.- GATAZKEI AURRE EGITEKO TRESNEN PIRAMIDEA 6.- ZER ETA NOLA LANDU?

GATAZKEN AURREKO PERSPEKTIBA GATAZKA = - GATAZKA = + 1.- Gatazka = biolentzia 2.- Gatazka = estresa, sufrimendua, mina... 3.- Ez gaude prestatuta: ereduak errepikatzen ditugu gizarte aldakorrean.- 4.- Besteek aldatu behar dute, ez guk 1.- Saihestezina, ezberdinak garelako (beharrizan ezberdinak) 2.- Gatazka = bizitza 3.- Positiboak = hazkundea, aldaketa 4.- Baliabide pedagogikoa izan daiteke: ez dut ebazten, ez dut estaltzen, ez dut ukatzen... Tresnak eskaintzen dizkiet eta nik laguntzen dut

GATAZKA = PROZESUA Hori al da gatazka ala azken unea, eztanda? 2004ko irailaren 21ean: gazte batek bere buruaz beste egin du Hori al da gatazka ala azken unea, eztanda? Noiz hasi da prozesua? ??? Ikasturte hasiera: ez dugu pertenentzia landu Ikasle gardena, ezereztatua KRISIA, eztanda Ikasle ahuldua, bakartua, baztertua... Biktima “propiziatorioa” taldeko matoientzat Erantzunik gabeko portaera agresiboa(k)

GATAZKA = PROZESUA GIZAKION BEHARRIZANAK: Afektiboak Emozionalak Intelektualak Biologikoak Ekonomikoak ...

ESKOLA TESTUINGURUAN, IKASLEEN OINARRIZKO BEHARRIZANAK: GATAZKA = PROZESUA ESKOLA TESTUINGURUAN, IKASLEEN OINARRIZKO BEHARRIZANAK: 1.- Bere burua taldekoa sentitzea (lotura afektiboa) 2.- Gelan egiten/esaten dena nolabait ulertzea (lotura intelektuala ) Biak asetzen badira, arazorik ez. Beharrizanek talka egiten dutenean, arazoa Arazoa estaltzen/saihesten badugu, KRISIA

Galdera: ZER EGIN DEZAKEGU? GATAZKA = PROZESUA KRISIA Arazoa Beharrizan antagonikoak Krisi fasean abordatzen badugu... 1.- Beranduegi: Ez dago baldintza egokirik. Emozioak pil-pilean, jarrera gogortuak, ez dago astirik... 2.- Krisia sustatzen dugu: “iskanbila izan arte ez nau begiratzen, beraz, istilua montatuko dut” 3.- Sintomak aztertzen ditugu, eta ez kausak. Horrela arazoa faltsuan ixten dugu. Galdera: ZER EGIN DEZAKEGU?

LAGUNTZA-SAREAK SORTU ETA MANTENDU... GATAZKA = PROZESUA LAGUNTZA-SAREAK SORTU ETA MANTENDU... Irakasle-taldea Ez-irakasleak Klaustroa Familiak Auzoko...

GATAZKEN aurreko JARRERAK Helburua + KOOPERAZIOA LEHIA NEGOZIAZIOA Nire helburuak eta zureak lortzea inportantea da, eta gure arteko harremana ere Nahi dudana erdietsi nahi dut, nahiz eta harremanarekin bukatu Ni irabazle – zu galtzaile Ni irabazle – zu irabazle Harremana - Harremana + Ni galtzaile – zu galtzaile Ni galtzaile – zu irabazle Ez dut lortu nahi dudana eta, gainera, harremana pikutara doa Nahi dudana lortzen ez badut ere, ......rekin harremana mantendu nahi dut ALDE-EGITEA OTZANTASUNA SUMISIOA Helburua -

GATAZKEN aurreko JARRERAK Ikasle lehiakor batekin ZER LANDU? Ikasle otzan batekin ZER LANDU? Besteaz jabetu Bestea ikusi Bestearekin lankidetzan hasi Autoestimua /autoezagutza Enpoderamendua Arrakasta

GATAZKEN aurreko JARRERAK Gatazken aurreko bost jarrerak horiek ez dira, berez, ez onak ezta txarrak ere . Gatazka eta beronen testuinguruaren arabera, bat besteak baino egokiagoa izan daiteke. (trafiko arazoa) LEHIA KOOPERAZIOA NEGOZIOAZIOA ALDE-EGITEA OTZANTASUNA

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK = BIOLENTZIA Gizakiaren indar naturala. Ez da ikasia, berezkoa baizik Pertsona “bakarrak” izaten laguntzen gaitu Asertibitatearekin lotua Ikasia, ez-naturala Des-ikasi daiteke Horretarako, denbora eta estrategia alternatiboak

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK BIDEAK 1. norabidea: HONDATU + Bizitza, duintasuna + Osasuna, ekonomia... HAU DA BIOLENTZIA Familia Auzoa Koadrilla Eskola Telebista Gizarte sareak ... AGRESIBITATEA Bideratu gabeko indarra 2. norabidea: SORTU + Amankomuneko proiektuak + Norberarenak HAU DA EZBIOLENTZIA Eskolaren erronka: 1.- Axolagabekeria eta pasibitatearen aurkako borroka. 2.- Biolentzien aurkako borroka 3. norabidea: EZEZTATU + Pasibitatea + Axolagabekeria

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK Biolentzia zuzena Portaerak: borrokak, irainak, haserreak... Ikusten da, beraz haren kontra joka dezakegu Eskola testuinguruan indar berezia egiten dugu honetan, baina ez beste bietan Egitura fisiko eta estrukturalak: arautegiak, ordutegiak, legeak, denbora eta lekuen banaketa “historikoak”... Jarrerak, baloreak, ohiturak...: jolasak, txisteak, iragarkiak, ipuinak,... Biolentzia kulturala Biolentzia estrukturala

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK Berehalako erantzuna: protokoloak, arautegiak, neurri zuzentzaileak,... Biolentzia zuzena Biolentzia kulturala Aldaketa kulturalak Biolentzia estrukturala Aldaketa estrukturalak

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK Aldaketa kulturalak Gatazkaren ikuspuntua aldatzea klaustro mailan: Ez da ezkutatzen ezta ukatzen ere ez: positiboa, naturala, pedagogikoa izan daiteke. Modelaje hezitzailea landu. Gure ofizioan ezin da “kabroirik” egon, gure portaeraz hezitzen dugulako, gure berbez baino gehiago.

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK Aldaketa estrukturalak Garrantzi handia eman HARRERA PLANAri eta TUTORETZA PLANAri Garrantzia handia eman GELAKO ASANBLADARI Talde heterogeneak era heterogeneoan landu: Ikasketa kooperatiboaren teknikak Egokitzapen curricular-metodologikoa Indartze neurriak gela barruan Talde malguak

AGRESIBITATEA ETA BIOLENTZIAK Aldaketa estrukturalak Ikastetxea Irakasle Taldeen inguruan ardaztu Gelaren antolaketa fisikoa (U) Leku komunen eta jolastokien erabilera igualitario (berdintasunezkoa) eta demokratikoa Ordutegiak egiterakoan eta lanak banatzerakoan, irizpide pedagogikoak erabili

GATAZKEEI AURRE EGITEKO TRESNEN PIRAMIDEA ZIGORRA Erabakitze-gaitasun handiko hirugarrenen parte hartzea EPAILEA ARBITRAJEA Erabakitze-gaitasun gutxiko hirugarrenen parte hartzea BITARTEKARITZA BERDINEN ARTEKO LAGUNTZA AZTERKETA + NEGOZIAZIOA Inplikatuen artean, hirugarrenik gabe PROBENTZIOA

GATAZKEEI AURRE EGITEKO TRESNEN PIRAMIDEA hankaz gora jarrita ZIGORRA Erabakitze-gaitasun handiko hirugarrenen parte hartzea EPAILEA ARBITRAJEA BITARTEKARITZA Erabakitze-gaitasun gutxiko hirugarrenen parte hartzea BERDINEN ARTEKO LAGUNTZA AZTERKETA + NEGOZIAZIOA Inplikatuen artean, hirugarrenik gabe PROBENTZIOA

GATAZKEEI AURRE EGITEKO TRESNEN PIRAMIDEA Piramidean gero eta gorago... ... Orduan eta ase gabekoagoak hartzen diren neurriak ... Orduan eta besteengandik dependienteagoak (3.) ... Orduan eta gehiago esku hartzen dugu krisian ... Orduan eta jende gutxiago prestatzen da gatazkaren konpoketa ezbiolentoan Piramidean gero eta beherago... ...Inplikatuen autonomia handiagoa ...Irtenbideak egokiagoak (asetze maila hobea) ...krisiari aurre hartzen diogu ... Pertsona kopuru handiagoa formatzen da gatazkaren konponketa ezbiolentoan.

PROBENTZIOAREN ESKILARA PROBENTZIOA = PREBENTZIOA Guztiok dauzkagu tresnak gatazkei aurre egiteko Gatazka ekiditu nahi dugu. Balorapen negatiboa Adostasuna Komunikazioa Estimua/ aprezioa Konfidantza /Erantzukizuna (beste bat*) Eskilara eliptikoa: ikasturtean zehar bueltatu behar. Ezagutza Aurkezpena Beste bat Jolas bildumak: 1, 2, 3

PROBENTZIOAREN ESKILARA PROBENTZIOA = PREBENTZIOA Guztiok dauzkagu tresnak gatazkei aurre egiteko Gatazka ekiditu nahi dugu. Balorapen negatiboa Gatazken ebazpena Eskilara eliptikoa: ikasturtean zehar bueltatu behar. Lankidetza Adostasuna

LAN PROZESUAREN ESKEMA Bitartekaritza Berdinen arteko laguntza Negoziazioa Lasaitzea, Aztertzea, Irtenbideak sortu GATAZKEN EBAZPENA Baloreak Jolasak, Kirolak, Lana LANKIDETZA KOMUNIKAZIOA/ ADOSTASUNA Ondo ulertu/esan, Entzumen aktiboa, Erabakiak nola hartu, Eskola/Gelaren antolaketa TALDEA SORTU Aurkezpena, Ezagutza, Konfidantza, Estimua Irakaslearen jarrera (Golden 5,...)

Zer egin dezakegu ikastetxean gatazken trataeran? 1. 2. 3. 4.

1.- Zenbait artikulu irakurri eta iritziak elkartrukatu

2.- Gai honetarako dauden baliabide espezifikoak ezagutu

3.- Baliabideen artean gure talderako egokienak hautatu eta Tutoretza Planaren programazioan sartu

4.- Martxan jarri eta ebaluatu 1.- Gatazka gutxiago izan dira ikasturtean zehar? 2.- Izan direnean, neurri punitibo gutxiago aplikatu dira?

Zorte on!!!