KROMOSOMEN EGITURA Nerea Sandonis

NON DAGO INFORMAZIO GENETIKOA? Informazio genetikoa DNA-n dago planetako izaki bizidun guztietan. ZELULA PROKARIOTOAK VS ZELULA EUKARIOTOAK Zelula prokariotoa Zelula eukariotoa Informazio genetikoa kromosoma zirkular bakarrean. Plasmidoetan ere. Informazio genetikoa kromosoma linealetan (kopuru ezb. espeziez espezie). Mitokondrio eta kloropastoetan ere.

ZELULA EUKARIOTOAK (gure kasua) Giza genomako DNA (23 kromosoma pare: 23x2= 46) salbuespena: gametoak Gametoak (n) eta gainontzeko gure zelula guztiak diploideak (2n) Kromosomak (DNA + proteinak) DNAren luzera zelulako: 2 m inguru 2m x zelula guztiak… Kromosoma-kopurua erdiraino murriztu behar da

KROMOSOMAK Kromosomak kromatinaz (ADN + proteinak ) osatuta daude. *KROMOSOMAK: edozein organismoren informazio genetikoaren gordailu dira. Informazio hau zelulaz zelula eta belaunaldiz belaunaldi transmititua izaten da. Proteina histonak(karga +): DNArekiko(karga-) afinitate handia. Kromosomen egitura zuzenean parte hartu. Proteina ez-histonak: hauek ere kromosomen egituran parte hartu edota DNAren funtzioak kontrolatzen dituzte. Proteina histonak binaka daude oktameroa osatzen, H1 izan ezik.

BERAZ, NOLA SARTU DNA GUZTI HORI ZELULA TXIKI BATEKO NUKLEO TXIKI BATEN? DNA helize bikoitza DNA lau nukleotidoz osatua (A,T,C,G) Nukleosomak lehen aipaturiko proteinez (histonak + ez-histonak) eta ADNz osatuak daude Errosario edo lepoko itxurako kromatina Nukleosoma Enpaketaturiko nukleosomek osaturiko kromatina zuntzak Kromatina trinkoturik (Kromosomak zelularen nukleoan) KROMOSOMA

nukleosomaren (8 histonen) muina MIKROSKOPIKOKI nukleosomaren (8 histonen) muina nukleosomaren lotura-DNA lehen aipaturiko koilar itxura ageri da. BIDEOA: https://www.youtube.com/watch?v=X6bdNCuK-zw

ETA NOLA PASA INFORMAZIO HORI ZELULA BATETIK BERE ALABETARA? MITOSIA

KROMATIDA AHIZPAK METAFASEA METAFASEA ANAFASEA TELOFASEA Metafaseko kromosoma Kromatina ahizpen banaketan laguntzen duten mikrotubuluak Telomeroak zentromeroa (ADN katea bikoitz baten bikoizketatik sortuak) zinetokoroa Telomeroak Kromatida ahizpak (elkarren kopia dira) METAFASEA ANAFASEA TELOFASEA Fase honetan, zinetokoroen laguntzaz parekatu egiten dira kromatida ahizpak. Kromatida ahizpa hauek banatzen hasten dira. Azken fasean, kromosoma bakoitza zelula berri bateko nukleoan sartua da.

ZENTROMEROAREN POSIZIOAREN ARABERA, KROMOSOMA MOTAK Zentromeroaren kokapenak markatzen du besoen luzera. Besoak zentromerotik gora eta beherako kromosoma zatiak dira. Metazentrikoa Submetazentrikoa Akrozentrikoa Telozentrikoa

ETA GAMETOEN INFORMAZIOA? MEIOSIA Hauek haploideak (gametoak) (n) beste zelulak (2n) I Meiosia II Meiosia