Tema 5 APARATO EXCRETOR.

Presentación del tema: "Tema 5 APARATO EXCRETOR."— Transcripción de la presentación:

1 Tema 5 APARATO EXCRETOR

2 1- A EXCRECIÓN Todos os produtos que se forman como consecuencia do catabolismo deben ser excretadas, porque non soamente resultan inútiles para o organismo, senón que tamén son prexudiciais. O aparato respiratorio elimina o CO2, pero as restantes substancias que o organismo debe expulsar, son recollidas nas células polo sangue e transportada ata os órganos excretores, os cales se encargan de verquelas ao exterior. No ser humano a excreción realízase por órganos de diferentes aparatos: - Pulmons H2O e CO2 - Riles Orina Glándulas sudoríparas Sudor Fígado, intestino Bilis, restos dixestivos. Ademáis da función que desempeña na dixestión, ten unha función excretora. En efecto, coa bile que produce elimínanse cara ao intestino e deste ao exterior, unha serie de produtos inútiles e ata tóxicos para o organismo.

3 EXCRECIÓN NON DEFECACIÓN

4 2 - ÓRGANOS EXCRETORES Pulmóns Fígado G. Sudorípara Ril

5 Glándulas sudoríparas
Son glándulas tubulares simples e glomerulares, a porción excretora dos cales está na derme. Verquen o produto da súa excreción, o suor, á pel a través dun poro. Estas glándulas atópanse repartidas por toda a pel do corpo en grande cantidade (máis de 2 millóns), pero abundan nas plantas dos pés, palmas das mans e axilas, que son os lugares onde se súa máis. O líquido que segregan, o suor é pola súa composición como uns ouriños, pero máis rico en auga. A forma de xeito semellante aos ouriños, é dicir, a parte apelotonada das glándulas sudoríparas está envolvida por capilares sanguíneos aos que chega o sangue contendo substancias de escoura, que xunto coa auga pasan por filtración ao interior das glándulas e son expulsadas ao exterior. O suor ten 2 funcións. En primeiro lugar, contribuír á excreción de substancias de desfeito do catabolismo (urea e ácido úrico), e en segundo lugar, e máis importante aínda regular a temperatura corporal impedindo que se eleve demasiado. No exercicio muscular prodúcese calor que podería elevar a temperatura do home ata extremos perigosos; non obstante, esta calor serve para evaporar auga e formar suor, mantendo a temperatura corporal constante.

6 3 - O APARATO URINARIO O aparato urinario realiza a eliminación de produtos tóxicos e innecesarios do sangue, formando un líquido de excreción denominado ouriños. Anatomicamente está formado polos 2 riles, os 2 uréteres, a vexiga dos ouriños e a uretra.

7 RILES: estructura externa
Son de cor vermella parda, e sitúanse na cavidade abdominal, en posición posterior e á altura da última vértebra dorsal. Son de pequeno tamaño, de forma de faba e coas súas concavidades enfrontadas. Pola parte media da súa concavidade, denominada hílio, penetran as arterias renais, e saen as veas renais e os uréteres. Na súa parte superior teñen pegadas as cápsulas suprarrenais cuxa función é endocrina.

8 O ril recibe o sangue pola grosa arteria renal (que son ramas da arteria aorta abdominal) que ao entrar nel, se subdivide progresivamente dando varias arterias, a partir das que se forman as arterias en arcada, que percorren o ril entre a medula e a codia. Destas arterias en arcada, saen outras que regan a medula e a codia. O sistema venoso renal ten un percorrido de retorno paralelo ao sistema arterial.

9 RILES : estructura interna
Nun corte do ril distínguense as seguintes capas: - Unha cápsula delgada que o recobre denominada cápsula. - A codia, zona con abundantes granulacións, situada debaixo da cápsula. - Unha zona interna, a medula, na que hai formacións piramidais estriadas, as pirámides de Malpighi. Os seus vértices chamados papilas, apuntan cara ao centro do ril. Entre as pirámides aparecen intrusións de tecido cortical, chamadas columnas renais. - Unhas estruturas en forma de copa, que albergan os vértices das pirámides de Malpighi, chamados cálices renais, que desembocan na pelve renal, que se continua co uréter.

10 Filtrar o sangue para liberarlo de desfeitos tóxicos (urea, amoníaco)
Os riles teñen por función: Filtrar o sangue para liberarlo de desfeitos tóxicos (urea, amoníaco) Regular a homeostase Controlar o volumen de líquidos intersticiales Segregar hormonas (eritropoyetina e renina) Excretar desfeitos do metabolismo celular por medio da orina Regular a reabsorción de electrolitos

11 URÉTERES Os uréteres son 2 tubos (un para cada ril) que arrancan das pelves renais e ingresan, separadamente e por detrás na vexiga dos ouriños. Están constituídos por 3 capas, que de fóra a dentro son: a capa externa, de tecido conxuntivo, a capa media muscular, de fibra lisa e a mucosa interna. O orificio por onde cada uréter desemboca na vexiga presenta unha válvula que impide que os ouriños regresen ao uréter. A súa función é transportar a orina ata a vexiga

12 VEXIGA A vexiga dos ouriños é un órgano en forma de bolsa que pode chegar a reter mais de 500 ml de ouriños. Está situada na rexión da pelve e a súa parede posúe 3 capas: a mucosa interna, pregada en engurras de tecido epitelial transicional, a capa media muscular, formada por 3 subcapas de músculo liso e a capa externa, de tecido conxuntivo. A vexiga desemboca pola súa parte anterior na uretra a través do orificio uretral, na desembocadura do cal hai un esfínter de musculo liso involuntario, o esfínter vesical. A súa función é almacer a orina.

13 URETRA A uretra é un tubo que conduce os ouriños dende a vexiga ao exterior. No home pode alcanzar uns 20 cm de lonxitude, e discorre polo eixe central do pene; na muller ten uns 4 cm e desemboca entre o clítoris e a abertura vaxinal. A uretra está rodeada no seu comezo por un esfínter de fibra estriada voluntaria, chamado esfínter uretral, situado xunto ao esfínter vesical e remato nunha apertura chamada meato urinario. Esta formado por duas capas unha muscular externa e unha mucosa interna.

14 4- A NEFRONA As nefronas son as unidades funcionais do ril, e cada ril posúe algo mais de 1 millón. A nefrona comeza nunha especie de ampola denominada CORPÚSCULO RENAL. que se continua cuns TÚBULOS RENAIS

15 O CORPUSCULO RENAL está formado pola cápsula de Bowman en cuxo interior hai un apelotonamiento de capilares, denominado glomérulo de Malpighi. O glomérulo forma a partir dunha arteríola que chega a el (arteríola aferente) e penetrando na cápsula se capilariza. Os capilares reagrúpanse formando unha arteríola que sae da cápsula (arteríola eferente) que rega as diversas partes do túbulo mediante unha complexa rede. Tras irrigar o túbulo, os elementos da rede agrúpanse en vénulas e veas que verquen o seu sangue á vea renal.

16 A CÁPSULA DE BOWMAN Se ubica no extremo cego dos túbulos y encerra ó glomérulo Está formada por unha delgada capa de células endoteliais Ten forma de copa e entre a cápsula de Bowman e o glomérulo queda formado o espazo de Bowman Posee un polo vascular por onde ingresa a arteriola aferente e regresa a arteriola eferente e no outro extremo se ubica o polo tubular, por onde sae o filtrado hacia os túbulos renais

17

18 A cápsula de Bowman se continua cos TÚBULOS nos que sucesivamente se distinguen:
- Un tramo tortuoso, o túbulo contorneado proximal. - Un tubo en forma de U denominado asa de Henle. - Un túbulo contorneado distal. - Un conduto colector. Os colectores de varias nefronas únense e forman o conduto papilar ou de Bellini, que desemboca nunha papila (en cada unha desembocan uns 20 condutos papilares).

19

20 FUNCIONAMENTO DA NEFRONA
1º Filtración 2º Reabsorción 3º Secreción

21

22

23

24 Composición de orina y plasma en %
Si se compara la orina y el plasma sanguineo se observa que la orina presenta un elevado porcentaje de sustancias tóxicas (urea, Ácido úrico, creatinina y amonìaco ) y en cambio la sangre presenta un elevado porcentaje de sustancia útiles (glucosa y proteinas ). Composición de orina y plasma en % Orina Plasma Agua Urea Ácido úrico Creatinina Amoníaco Glucosa Proteínas Sales 95, , , , , , , ,5600 90, , , , , , , ,7200

25 HOMEOSTASE Homeostasis, homeóstasis u homeostasia es la tendencia de los organismos vivos y otros sistemas a adaptarse a las nuevas condiciones y a mantener el equilibrio a pesar de los cambios. En Biología la homeostasis es el estado de equilibrio dinámico o el conjunto de mecanismos por los que todos los seres vivos tienden a alcanzar una estabilidad en las propiedades de su medio interno y por tanto de la composición bioquímica de los líquidos y tejidos celulares, para mantener la vida, siendo la base de la fisiología. La homeostasis responde a cambios producidos en: El medio interno: El metabolismo produce múltiples sustancias, algunas de ellas de deshecho que deben ser eliminadas. Para realizar esta función los organismos poseen sistemas de excreción. Por ejemplo en el hombre el aparato urinario. Los seres vivos pluricelulares también poseen mensajeros químicos como neurotransmisores y hormonas que regulan múltiples funciones fisiológicas. Medio externo: La homeostasis más que un estado determinado es el proceso resultante de afrontar las interacciones de los organismos vivos con el medio ambiente cambiante cuya tendencia es hacia desorden o la entropía. La homeostasis proporciona a los seres vivos la independencia de su entorno mediante la captura y conservación de la energía procedente del exterior. La interacción con el exterior se realiza por sistemas que captan los estímulos externos como pueden ser los órganos de los sentidos en los animales superiores o sistemas para captar sustancias o nutrientes necesarios para el metabolismo como puede ser el aparato respiratorio o digestivo.

26 La homeostasis el término homeostasis fue acuñado por el biólogo Walter B. Cannon ( ) que definió en 1932 las características que rigen la homeostasis: Importancia del sistema nervioso como del endocrino en el mantenimiento de los mecanismos de regulación. Nivel tónico de actividad: Los agentes tanto del medio interno como del medio externo mantienen una moderada actividad que varía ligeramente hacia arriba o abajo, como rodeando un valor medio en un intervalo de normalidad fisiológica. Controles antagónicos: Cuando un factor o agente cambia un estado homeostático en una dirección, existe otro factor o factores que tiende a contrarrestar al primero con efecto opuesto. Es lo que se llama retroalimentación negativa o “feek-back” negativo. Señales químicas pueden tener diferentes efectos en diferentes tejidos corporales: Agentes homeostáticos antagonistas en una región del cuerpo, pueden ser agonistas o cooperativos en otras regiones corporales. La homeostasis es un proceso continuo que implica el registro y regulación de múltiples parámetros. La efectividad de los mecanismos homeostáticos varía a lo largo de la vida de los individuos. Tolerancia: Es la capacidad que posee cada organismo de vivir en ciertos intervalos de parámetros ambientales, que a veces puede ser sobrepasada mediante la adaptación y la evolución. Un fallo de los mecanismos homeostáticos produce enfermedad o la muerte. Las situaciones en las que el cuerpo no puede mantener los parámetros biológicos dentro de su rango de normalidad, surge un estado de enfermedad que puede ocasionar la muerte.

27 PRINCIPAIS ENFERMIDADES
Albuminuria. A albumina do sangue pasa ao conduto urinífero, e polo tanto hai unha lesión. Cistite. É unha inflamación da parede da vexiga urinaria producida por unha infección de microorganismos. Adoita ir acompañada de incontinencia, xa que a vexiga non é capaza de conter os ouriños, que ten que ser eliminada, frecuentemente e en pequenas cantidades. É máis habitual nas mulleres pola proximidade entre a desembocadura da uretra e o ano, no que hai moitos xermes patóxenos, e a que unha uretra curta facilita o acceso dos devanditos xermes á vexiga. Trátase con antibióticos. Incontinencia. Ás veces está producida por problemas estruturais do órgano ou nos músculos e esfínteres que o rodean, pero con frecuencia é debida a un accidente cerebrovascular pola elevada idade do paciente e pérdese a coordinación do sistema nervioso. Os síntomas poden ser controlados se os pacientes baleiran a súa vexiga a intervalos regulares. Enuresis. Enfermidade da infancia e adolescencia que provoca a micción involuntaria nocturna. Hipertrofia prostática. Afecta a micción no varón (faise frecuente e non se evacúa totalmente os ouriños da vexiga), por compresión da próstata (aparato reprodutor) sobre a uretra.

28 Litiasis urinaria. É a formación de cálculos. Vulgarmente chamados pedras, no interior do ril. Os cálculos renais son precipitados de diversos sales, como fosfatos, uratos e oxalatos. O síntoma máis común é o cólico nefrítico, que é unha dor aguda e moi intensa, que se estende dende a zona dos riles ata a ingua. En ocasións vai acompañado de perda de sangue polos ouriños. Débese ao rozamento dos bordos angulosos, dos cálculos sobre as paredes dos uréteres ao saír deles. A dor procede dos movementos espasmódicos que realiza o uréter para desembarazarse dos cálculos. Cando estes son moi grandes non poden saír, é preciso rompelos, previamente (litotricia). Para iso adóitanse utilizar ultrasóns (ondas de choque), raios láser e, se é necesario, a cirurxía. Para intentar evitar a formación de cálculos, é preciso analizalos co fin de diminuír na dieta determinados alimentos. Por exemplo, a carne, se os cálculos son de uratos. Tamén se recomenda beber augas pobres en sales e en grande abundancia.

29 Nefrite glomerular. Consiste na inflamación dos glomérulos de Malpighi e das cápsulas de Bowman, causada por unha acumulación excesiva de glóbulos brancos, nos capilares renais. Esta inflamación débese á reacción antíxeno-anticorpo que se adoita producir en pouco tempo despois dunha infección de estreptococos, en calquera rexión do corpo. Durante a inflamación, as nefronas non funcionan ou fano de forma incompleta. O primeiro síntoma é o aumento da proteína albumina nos ouriños. A forma aguda desaparece en poucas semanas, pero a forma crónica pode producir insuficiencia renal e ser necesaria a hemodiálise periódica. Esta consiste en facer circular o sangue do paciente (que presenta un exceso de urea) a través dun longo conduto de paredes permeables suspendido nun líquido sen urea, que se vai renovando. As sesións adoitan durar unhas catro horas e han de repetirse cada poucos días. A curación definitiva é o transplante de ril. Tumores. Son desenvolvementos anormais de células que poden producirse tanto no ril coma nos uréteres e na vexiga urinaria. Tamén nos referimos aos tumores de próstata, xa que como esta glándula rodea a uretra dos homes, ao crecer un tumor a constriñe ata tal punto que imposibilita a micción. É por iso que só cando a vexiga dos ouriños está a moita presión se pode mexar un pouco, polo que o enfermo debe mexar constantemente. Trátase mediante intervención cirúrxica. Se o tumor é de células do mesmo tipo, denomínase tumor benigno. Se é de células cancerosas, denomínase tumor maligno. Estas células, a diferencia das anteriores, tenden a dispersarse polo organismo, iniciando novos focos cancerosos (metástase), polo que é moi difícil a extirpación total. Uretritis. É a inflamación das paredes da uretra por unha infección microbiana. A infección pódese producir nas relacións sexuais. Trátase con antibióticos.

30 Insuficiencia renal. É a principal alteración funcional do ril. Maniféstase xeralmente pola presenza de sangue en ouriños, inchazo dos tecidos por acumulo de líquido, eliminación de cantidades moi escasa ou excesivas de ouriños, etc. Débese a unha diminución do número de nefronas, que se debe a varias cusas: certas infeccións, arterioesclerosis, perda traumática ou ausencia conxénita dun ril, obstrución das vías urinarias, etc. Debido a unha insuficiencia renal acumúlanse produtos tóxicos no sangue e, aínda que se pode vivir cun só ril san ou cos dous enfermos, o fracaso renal completo conduce á morte. A solución é o transplante de ril, pero, no seu defecto, os pacientes deben ir a un ril artificial e someterse a unha filtración periódica do sangue (hemodiálise).

31 DIALESE É un mecanismo de transporte celular no que os solutose e a auga atravesan a membrana se o seu tamaño e carga electrica llo permite.

32 HÁBITOS SAUDABLES Como facer fronte á enuresis.
- Realizar unha restrición de líquidos a partir das seis da tarde. - Espertar o neno para que vaia mexar durante as primeiras horas de sono. - Facer que o neno desenvolva a capacidade de enchedura da vexiga e o ton do esfínter vesical. Iso lógrase facendo que se exercite en cortar o chorro dos ouriños unha vez iniciados a micción ou intentando retela cando teña ganas de mexar. - É necesario combater certos comportamentos no neno e nos familiares: ansiedade, agresividade, vergoña, etc. que non fan máis que empeorar a situación. - Buscar a colaboración do neno e facerlle participar no proceso curativo. Hemodiálise. (Ver Insuficiencia renal) - É un recipiente que contén auga con sales disoltos. O sangue do paciente, procedente dunha arteria do brazo, pasa a través dun dializador onde está separada do líquido de diálise por unha membrana de permeabilidade selectiva. Como no devandito líquido non hai urea, a maior parte desta substancia difunde dende o sangue o líquido de diálise. Igualmente a concentración do resto das substancias que permanezan no sangue, poden regularse controlando a súa concentración no líquido de diálise. O sangue que salgue do dializador volve a ser introducida no paciente. Realízase 2 ou 3 veces por semana. Prevención de cálculos en vías urinarias - Tomar líquidos en abundancia, especialmente en tempo caloroso. - Vixiar a aparición de infeccións nas vías urinarias e tratalas correctamente. - Tratar ben a gota, controlando periodicamente as cifras sanguíneas de ácido úrico. - Consultar co médico calquera dificultade no baleirado normal da vexiga, xa que a retención urinaria favorece a formación de cálculos.

33 ACTIVIDADES

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44