BERREKETAK, ERROAK, ZATIKIAK ETA HAMARTARRAK 2. UNITATEA: BERREKETAK, ERROAK, ZATIKIAK ETA HAMARTARRAK
KONTZEPTUEN MAPA
AURRETIKO EZAGUTZAK OSOKO ZENBAKIEN ARTEKO ERAGIKETAK ZATIKIAK Berrikusi aurretiko ezagutza hauek OSOKO ZENBAKIEN ARTEKO ERAGIKETAK ZATIKIAK BERREKETAK
BERREKETAK Zenbaki bat bere buruaz zenbait aldiz biderkatzearen emaitza da berretura. Errepikatzen den faktorea oinarria da eta errepikatzen den aldi kopurua berretzailea. 10eko oinarria duen berreketa bat berretzaileak dituen unitateen beste zero atzetik duen unitatea da. PROPIETATEAK: Biderketa baten berretura: Zatiketa baten berretura:
BERREKETEKIN EGINDAKO ERAGIKETAK Oinarri bera duten berreketen biderketa: Oinarri bera duten berreketen zatiketa: Berreketa baten berretura: 0 berretzaileko berreketa:
ERROAK Berreketaren alderantzizko eragiketa da erroa eta sinbolo honen bidez adierazten da: √ (errotzailea) a zenbaki baten erro karratua bere buruaz biderkatuta a ematen duen b beste zenbakia da. Erro karratu baten indizea 2 da eta ez da idazten.
ZATIKIAK Zati bat bi osoko zenbakiz osatuta dago. Haiei, zenbakitzaile eta izendatzaile esaten zaie. Zenbakitzailea izendatzailea baino handiagoa duten zatikiei zatiki inpropio esaten zaie, eta haien balioa unitatearen berdina edo hura baino handiagoa da. Zenbakitzailea izendatzailea baino txikiagoa duten zatikiei zatiki propio esaten zaie, eta haien balioa unitatea baino txikiagoa da..
ZATIKIEN PROPIETATEAK Bi zatiki baliokideak dira kopuru baten zati bera adierazten badute. Bi zatiki alderantzizkoak dira baten izendatzailea bestearen zenbakitzailea bada, eta alderantziz. IZENDATZAILE KOMUNETAKO TXIKIENERA LABURTZEA: Zatikiak handienetik txikienera ordenatzeko balio zaigu.
ZATIKIEN ARTEKO ERAGIKETAK 9
HAMARTARRAK Zenbaki hamartarra da zatiki hamartarraren bidez adieraz daitekeena. Zatiki hamartarra da izendatzailean unitatearen atzetik zeroak dituena.