Irudiak: Alena Urbánková Testua: Vit Diapka EDITORIAL CCS

1800 inguruan gaude. Europan lantegi berriak egiten dira 1800 inguruan gaude. Europan lantegi berriak egiten dira. Gero eta pertsona gehiago behar dira lantegi horietan lan egiteko; batez ere, gazteak. Asko miseria gorrian bizi dira, etxerik gabe, familiarik gabe. Gutxi arduratzen dira gazteez. Jainkoak gogoan ditu eta pertsona probidentzial bat bidaltzen die: ON BOSCO

Joan txikia 1815eko abuztuaren 16an jaio zen. Jaiolekua: I Becchi. Etxean pozik eta maitasunez hartu zuten, baina baita nolabaiteko kezkaz ere. Aita nekazaria zen. Familia, oso behartsua. Beste bi seme zituzten eta urritasunez bizi ziren.

Joan etxeko lan txikiak egiten eta behiak larrera eramaten hasi zen. Joan txikiak urte bi zituenean, aita hil zitzaien. Ama Margarita emakume kementsua zen… eta gogor ahalegindu zen familia aurrera ateratzen. Denek lagundu behar zuten. Joan etxeko lan txikiak egiten eta behiak larrera eramaten hasi zen.

Joanek, bederatzi urte zituenean, amets bat izan zuen: belardi batean zegoen, borrokan eta biraoka ari ziren mutiko batzuekin. Isilarazteko, haien erdira joan eta oihuka eta ukabilka hasi zitzaien. Bat-batean gizon bat argitan agertu zitzaion. Esan zion: “Joan, kolpeka ez. Onean egingo dituzu adiskide. Bidea erakutsiko dizun Maistra emango dizut”.

Eta Joan mutikoa esnatu egin zen. Eta une hartan emakume eder eta dotorea aurkeztu zitzaion, mutikoak basapiztia bilakatzen ziren artean. Andreak Joani eskutik heldu zion eta piztiak bildots mantso bihurtu ziren. “Hauxe da nire semeekin egin behar duzuna. Geroago ulertuko duzu”. Eta Joan mutikoa esnatu egin zen.

Horrela ereiten zituen ongia eta Jainkoaren maitasuna bihotzetan. Ametsari esker ulertu zuen gehiago egin zezakeela maitasunez eta alaitasunez, zigorrez baino. Arkitu zuen lagunak erakartzeko eta hauek on egiteaz eta Jainkoa maitatzeaz arduratzeko bidea. Hasi zen ikasten, magia egiten eta arrisku-saltoak burutzen. Ikuskizun hauek errezatzeko edo Ebanjelioa azaltzeko eteten zituen. Horrela ereiten zituen ongia eta Jainkoaren maitasuna bihotzetan.

Joanek Jainkoak apaiz izateko dei egiten ziola uste zuen Joanek Jainkoak apaiz izateko dei egiten ziola uste zuen. Horregatik, irakurtzen eta idazten ikasteko astia ateratzen zuen. Neguko arratsalde luzeetan etxekoei eta lagunei istorioak irakurtzen zizkien. Antoniok, anaia nagusiak, ez zekien irakurtzen eta idazten eta lan asko zuen. Ez zuen gogoko Joan liburuak hartuta ikustea.

Hala, negu gorriko goiz hotz batean, Joanek bere etxea utzi zuen. Bien arteko harremanak txarrera egin zuen. Antoniok Joanek asko irakurtzen zuela, baina lan gutxi egiten zuela esaten zuen. Orduan, Ama Margaritak, bihotzeko min handiz, semetxoa adiskide batzuen baserri-etxera bidaltzea erabaki zuen. Hala, negu gorriko goiz hotz batean, Joanek bere etxea utzi zuen.

Mogliatarren baserri-etxean hartu zuten Mogliatarren baserri-etxean hartu zuten. Gogor lan egin arren, ikasteko astia ere ateratzen zuen. Neguan eskolara ere joaten zen. Orain ere mutikoak biltzen zituen, jokoak egiten eta istorioak irakurtzen zizkien eta eurekin errezatzen zuen. Horrek guztiak gero bizitzan egin beharko zuenerako prestatzen lagundu zion.

Hamabost urte zituela, bere etxera itzuli zen Hamabost urte zituela, bere etxera itzuli zen. Antoniok ezkondu nahi zuen eta lasaiago zegoen. On Jose Caloso apaiz zaharrak ikastera animatu zuen Joan. Bere etxean hartu zuen, baina, zoritxarrez, tupustean, hil egin zen… eta Joanen ametsak hutsean geratu ziren.

Joanek kosta ahala kosta ikasi nahi zuen, baina Castelnuovoko eskola oso urrun zegoen. Hogei kilometro egin behar izaten zituen egunero oinez. Ikaskideek burla egiten zioten, pobre janzten zelako. Ez zuten ulertzen zergatik behizain bat hainbeste tematzen zen ikasten.

Bere amak, Margaritak, ez zuen Chieriko ikasketak ordaintzeko dirurik Bere amak, Margaritak, ez zuen Chieriko ikasketak ordaintzeko dirurik. Joan, zaku bat hartuta, auzokoen etxeetara joan zen ate joka eta laguntza eske. Auzokoek, eurak ere pobreak izanik, mahatsa, artoa, garia… eta halakoak ematen zizkioten. Horrela, ikasketa-aldi guztian, Joanek ostatua eta jatekoa ordaindu zituen.

Egunez, ostatua eta mantenua ordaintzeko, gogor lan egin behar izaten zuen arren, ez zituen ikastea eta otoitza uzten. Sarritan, oso berandu oheratzen zen.

Lagunekiko ardurak emaitzak eman zituen. Ikasle ona zenez, asko lagundu zien ikaskideei. Horregatik, on egin nahi zuten beste mutil batzuk ondora bildu zitzaizkion eta denek “Alaitasun-elkartea” eratu zuten. Ikasketak bukatu zituenean, Joan, nahi zuen bezala, seminarioan sartu zen.

Aurrerantzean denek On Bosco esan zioten. Azkenik, bete zuen bere ametsa Joanek. 1841eko ekainaren 5ean apaiztu zen. Aurrerantzean denek On Bosco esan zioten. On Cafassok, arimako gidari zuenak, Turingo gazteen miseria erakutsi zion: etxerik, jatekorik, lanik eta familiarik gabeko gazteak.

Kartzela ez da mutilentzako lekua. Baina On Boscok ikusteko zituen oraindik gauza asko. On Cafassok kartzeletara eraman zuen; beraietan preso zeuden mutil gazteekin egon zen. Ohartu zen sarritan gosea kentzeko lapurtzen zutela. On Boscok, errukituta, zerbait egitea erabaki zuen. Kartzela ez da mutilentzako lekua.

1841eko abenduaren 8an, Andre Maria Sortzez Garbiaren egunean, meza emateko prestatzen ari zen. Mutiko bat sartu zen sakristiara. Sakristauak kanpora bidali nahi zuen, baina On Bosco tartean sartu zen: “Nire laguna da”. Meza ostean, Bartolome Garellirekin hizketan egon zen. Mutikoak hurrengo igandean zenbait lagunekin batera joango zela hitz eman zion.

Eta Garelliren lagunak On Boscorekin egoteko joan ziren Eta Garelliren lagunak On Boscorekin egoteko joan ziren. Lehenengo, meza; gero, jolasak patioan. On Boscoren adiskidetasunak beste mutil gazte asko erakarri zituen. Hainbeste izan ziren, ezen ez baitzuen haiek non hartu. Zorionez, Pinardi jaunak estalgune bat eta patio bat eskaini zizkion mutilentzat.

Estalgunean kapera bat eta logelak atera zituzten Estalgunean kapera bat eta logelak atera zituzten. Gero beste leku batzuk ikasgela eta tailer bilakatu ziren. Hau da, On Boscok eskola eta tailerrak (zapatagintza, joskintza, inprenta,…) abiarazi zituen. Ez zuen dibertsioa bakarrik nahi; mutilak bizitzarako prestatu nahi zituen.

Hirian egiten zuten lanaz arduratu zen, batez ere kartzelatik ateratzen zirenen lanaz, haiek ez baitzuten lanik aurkitzeko aukera handirik. Lantegietako nagusiekin lan-ordu gutxiago eta atsedenaldiak jasotzen zituzten lan-kontratuak sinatzea nahi zuen.

On Boscoren jokabidea ez zuten denek ongi ikusten On Boscoren jokabidea ez zuten denek ongi ikusten. Zenbait arerio agertu zitzaizkion. Batzuek zoratuta zegoela uste zuten, beste batzuk hura hiltzen saiatu ziren. Zorionez, arriskua handia zenean, txakur gris handi batek bizia salbatzen zion. Gero, txakurra, agertzen zen bezala, modu misteriotsuan, desagertzen zen.

Hainbeste arduratu eta ia atsedenik hartu gabe hainbeste ahalegin eta lan egin ondoren, larri gaixotu zen On Bosco. Medikua pesimista agertu zen, baina ehunka mutilek bihotzez errezatu zuten zenbait egunez. Eta On Bosco, azkenean, sendatu egin zen. Mutilak ikusi zituenean: “Benetan diotsuet, aurrerantzean nire bizia zuena dela”.

On Boscok proiektu asko zituen gogoan, baina ezin zituen berak bakarrik gauzatu. 1854ko urtarrilaren 23an zenbait mutil gazte berekin geratzera gonbidatu zituen. BAIetz esan zutenek gizon sagaratuen elkarte bat eratu zuten: Salestarrak.

Pio XII.a Aita Santuak santu egin zuen 1954an. On Boscorekin bizitzera eta ikastera joan ziren mutikoetako bat Domingo Savio zen. Bere bizitza beste mutil batzuei laguntzen eman nahi zuen. Zoritxarrez, larri gaixotu eta, 1857ko martxoaren 9an, 15 urte zituela, hil egin zen Pio XII.a Aita Santuak santu egin zuen 1954an.

Ez ziren mutikoak eta gazteak bakarrik On Boscoren bila ibiltzen zirenak. Zenbait eskualdetako eta herrialdetako pertsona asko joaten ziren On Boscorengana, konfesatzera eta beren galderei erantzunak bilatzera.

On Bosco ez zen mutilez bakarrik arduratu. Maria Domenica Mazzarello eta neskatila behartsuen alde lan egin nahi zuten beste neska batzuk ezagutu zituen. Elkarrekin Andre Maria Laguntzailearen Alaben Institutua - Salestar lekaimeak -fundatu zuen.

“Esan nire mutil guztiei Paradisuan elkartuko garela” Urteak aurrera doaz eta honezkero On Bosco agurea da. Egun batean, ohean geratu behar izan zuen, eta ez zen gehiago altxatu. 1888ko urtarrilaren 31n hil zen, salestarrei ondorengo hitzak esan ondoren: “Esan nire mutil guztiei Paradisuan elkartuko garela”

On Boscok bere heziera abiarazi zuen: “Sistema Prebentiboa”. Hiru euskarri ditu: “Arrazoia, Erlijioa eta Maitasuna”. Gazteei herritar zintzo eta kristau on izaten laguntzen die.

On Bosco, santu deklaratu zuten 1934an. Salestarrak munduan zabal daude, 120 herrialdetan baino gehiagotan. Eta On Boscori jarraituz, milaka gazteri heziketa eta maitasuna eskaintzen jarraitzen dute. On Bosco, santu deklaratu zuten 1934an. Salestarrak 1881ean etorri ziren Espainiara. Lehenengo etxea Utreran ireki zuten.

EDITORIAL CCS Jatorrizko titulua txekieraz: DON BOSKO Irudiak: Alena Urbánková Jatorrizko testua: Vit Diapka, sdb. EDITORIAL CCS

Gazteriaren Aita eta Maisua Gora On Bosco Gazteriaren Aita eta Maisua