MITOSIA Irati Ramos, 2. E BIOLOGIA 2015/2016 aitarengandik amarengandik Irati Ramos, 2. E BIOLOGIA 2015/2016

AURKIBIDEA 1. Definizioa. Hasierako azalpenak 2. Ezaugarriak 3. Profasea 4. Metafasea 5. Anafasea 6. Telofasea 7. Zitozinesia 8. Datu gehigarriak 9. Bideoak eta animazioak

1. ZER DA MITOSIA? Zelula eukariotoen nukleoaren zatiketa: ama zelularen kromosomak bi sortetan banatzen dira, bi zelula berrien eta ama zelularen ADNa eta kromosoma kopurua berdina delarik

MITOSIAREN HELBURU NAGUSIAK helburu biologikoa, zelula kopurua handitzea: zahartu edo hil diren zelulak ordezkatzea hazkunde-fasea burutzea zauriak osatzeko zelulak produzitzea Banako berriak sortzea zelulabakarretan

HELBURUOK LORTZEKO: kromosomak bikoiztu kondentsatu mikrotubuluen presentzia kromatida ahizpak

Gaitasun txikienekoak: Mitosia egiteko gaitasun handieneko zelulak: odol zelulen zelula amak larruazaleko zelulen zelula amak zelula ile-egileak (folikulo pilosoetan) Gaitasun txikienekoak: neuronak

2. MITOSIAREN EZAUGARRIAK gizakiok zelula bakoitzean 46 kromosoma ditugu: erreplikazioa 23 amarengandik + 23 aitarengandik Gure zelulak diploideak dira: kromosoma mota bakoitza bi aldiz agertu

Mitosian 4 fase bereizi: mitosia nukleoaren zatiketa denez, amaitzean zitoplasma zatitu behar da: zitozinesia

3. PROFASEA faserik luzeena (mitosiaren %60) zentrioloak behar zitoeskeletoa “desmuntatu” zentrioloak bikoiztu nukleoan kromosomak kondentsatu, harizpi egitura nukleoloko materiala sakabanatu mintz nuklearra desagertu

nukleoaren bildukia zatitu kromosomak zitoplasmarekin kontaktuan zinetokoroa: kromatida bakoitzaren estugunean dagoen proteina

zentrioloak banatu; zelularen poloetarantz kromosomak bi taldetan banatu: ardatz mitotikoaren zuntzak agertu (mikrotubulu multzoa) zuntz zinetokorikoak zuntz polarrak zuntz astralak landare zelulak*

4. METAFASEA kromosomak zelula erdialdean kokatu: guztiz ordenatuta kromatidek ekuatore plaka eratu: kromosomak erabat trinkotuta

5. ANAFASEA etaparik arinena zinetokoroak zatitu kromatida ahizpak banandu eta poloetarantz lekualdatu V itxura: zentromeroak besoak eurak baino azkarrago mugitu

6. TELOFASEA V forma galdu: zuntzak desagertzen kromatidak aurkako poloetara iritsi mikrotubuluak sakabanatu nukleoaren bildukia berreraiki (EE); kromosomak destrinkotu. Nukleoloa bereiz daiteke

telofasea

7. ZITOZINESIA Zitoplasma eta bi zelulakumeen arteko organuluen banaketa telofasearen bukaeran kromosoma dotazio berdineko bi zelula lortu bukatzean interfasea batzuetan ez da zitozinesirik gertatzen: zelula nukleoanitzak Gaucher-en zelula

7.1- Zitozinesia animalietan mintz plasmatikoa estutu zelulen arteko komunikazioa murriztu zelulak guztiz banandu

7.2- Zitozinesia landareetan zitoplasma bitan banatu polisakaridodun xixku batzuen bidez fragmoplastoa hazi xixkuak hazi, elkartu eta barnealdeko edukia isuri: erdiko xafla zelulosa-ekarpenegatik zelula pareta osatu

8. DATU GEHIGARRIAK 1882an Fleming alemaniarrak izendatua mitosiko akatsek ADN aldaketak eragin ditzakete adina, zelula kopurua, inguruko tenperatura… http://www.iflscience.com/health-and-medicine/mesmerizing-gif-shows-cell-division-real-time mitosia arrabioan arrabioaren birika zelula mitosian

interfasea, profasea, metafasea

anafasea, telofasea eta zitozinesia http://www.johnkyrk.com/mitosis.esp.html mitosi osoa

animalia zelulen mitosi osoa

landare zelulen mitosi osoa

9. BIDEOAK ETA ANIMAZIOAK https://www.youtube.com/watch?v=JcZQkmooyPk 2.09tik A profasetik telofasera http://www.biologia.edu.ar/animaciones/in-ciclocelular.htm A http://agrega.hezkuntza.net/repositorio/12012012/e1/es-eu_2012011133_3340804/biologia4eso/cromosomas/a_cromosomas/eu_animacion.html