SENDAGAIAK ETA GIDATZEA 25 Lib, 7 zk. 2017 urtea

Aurkibidea Sarrera Sendagaiek gidatzeko gaitasunean duten eragina Preskribatzeko gomendioak Osasun-arloko profesionalak pazienteari eman behar dion informazioa Herritarrentzako informazioa

SARRERA Trafiko-istripuek osasun publikoko arazo handia eta osasun- nahiz gizarte-arloko kostu ekonomiko handiak sortzen dituzte. Trafiko-istripuetan eragina duten faktore asko daude;horien artean sendagaien kontsumoak gero eta interes handiagoa pizten du. Trafiko-istripu gehienak sahiestu daitezke. Prebentzioa: prozesuko eragile guztien inplikazioa. Sendagaien kasuan: pazientea, preskriptorea, dispentsatzailea, farmazia laborategiak, osasun- eta trafiko- agintariak. Sendagaien eta gidatzeari buruzko Espainiako kontsentsua: herritarrentzako informazioa eta osasun-aroloko profesionalen rola. INFACaren helburua: kontsentsu dokumentua ezagutaraztea.

SENDAGAIEK GIDATZEKO GAITASUNEAN DUTEN ERAGINA (I) Ondorio terapeutikoak edo albo ondorioak Ondorio garrantzitsuenak: Somnolentzia, koordinazio psikomotorraren galera, jokabide-aldaketak, oreka-nahasmenduak eta alterazio sentsorialak. Sendagaia eta gidatzearen arteko harremana ez da beti negatiboa

SENDAGAIEK GIDATZEKO GAITASUNEAN DUTEN ERAGINA (II) Gidatzeko gaitasunari eragiten dioten sendagaietatik maizenik  preskribatzen dira:   analgesiko opioideak, antiepileptikoak, bentzodiazepinak, hipnotiko lasaigarriak, antidepresibo batzuk eta lehenengo belaunaldiko antihistaminikoak.

Taula: Gidatzeko gaitasuna oztopatu dezaketen sendagaiak (I)

Taula: Gidatzeko gaitasuna oztopatu dezaketen sendagaiak (II)

Taula: Gidatzeko gaitasuna oztopatu dezaketen sendagaiak (III)

Taula: Gidatzeko gaitasuna oztopatu dezaketen sendagaiak (IV)

Taula: Gidatzeko gaitasuna oztopatu dezaketen sendagaiak (V)

Taula: Gidatzeko gaitasuna oztopatu dezaketen sendagaiak (VI)

PRESKRIBATZEKO GOMENDIOAK (I) Arreta berezia arrisku handiena dutenengan: adineko pazienteengan, paziente polimedikatuengan, arrisku bereziko patologiak dituztenengan (diabetesa, giltzurrun-gutxiegitasuna, epilepsia, Parkinson gaitza, depresioa...) Baita ere: Gidari profesionalak edo egunean >40 min jarraian gidatu edo makina arriskutsuen erabiltzaileak.

PRESKRIBATZEKO GOMENDIOAK (II) Gidatzeko gaitasunean eraginik ez duen edo eragin minimoa duen alternatiba aukeratu. Eragin sistemiko gutxien sortzen duen administrazio-bidea aukeratu (topikoa, sudurretik) Dosia eta/edo  hartzeko ordutegiak egokitu (adibidez, dosi bakarra gauean) PRESBIDE: somnolentziari buruzko informazioa pazientearentzako gomendioen atalean jasotzen da

OSASUN-ARLOKO PROFESIONALAK PAZIENTEARI EMAN BEHAR DION INFORMAZIOA (I) Gidatzearen inguruko piktograma duten sendagaiak preskribatzen direnean informatu

Sendagaien eta gidatzearen inguruko piktograma 2017tik derrigorrezkoa, etiketan edo kartoian EZ du gidatzea debekatzen; erabilera-orria irakurtzea OHARTARAZTEN DIO (albo ondorioak). Piktograma jartzea erabakitzeko irizpide nagusiak: Gidatzeko gaitasunari buruzko azterketa espezifikoak Gidatzeko eta makinak erabiltzeko gaitasunean eragina izan dezaketen erreakzio kaltegarrien maiztasuna >10%, edo % 1-10ekoa, aldi berean hainbat baldin baditu. Erreakzio horien larritasuna/garrantzia 2015ean gehien kontsumitutako 15 printzipio aktiboetatik 6ek piktograma: metamizol, lorazepam, tramadol, alprazolam, lormetazepam eta metforminak

OSASUN-ARLOKO PROFESIONALAK PAZIENTEARI EMAN BEHAR DION INFORMAZIOA (II) Gidatu edo makinak erabili aurretik, hartzen ari den sendagaiak zein neurritan eragiten dion ezagutu beharra. Tratamenduaren lehenengo egunetan edo dosia aldatzen denean sendagaiaren eragina handiagoa da. Sendagaiaren inguruan eman zaizkion jarraibideak betetzea. Sendagaiak + alkohola eta/edo  drogak ondorio kaltegarriak izateko arriskua areagotu dezake eta, gainera, gidatzeko gaitasunean eragin kaltegarria izan. Edozein alkohol kopuru hartu ondoren, beti gidatzea saihestu behar duela gogorarazi.   Normalean gidatu behar badu, beti esan behar du. Hartzen ari den sendagaiari eta gidatzean duen eraginari buruzko edozein zalantza kontsultatzea.

HERRITARRENTZAKO INFORMAZIOA Triptikoa (Trafiko Zuzendaritza Nagusiaren eta Osasun, Gizarte Segurantza eta Berdintasun Ministerioaren kanpaina) http://www.msssi.gob.es/ciudadanos/accidentes/accidentesTrafico/docs/Medicamentos_conduccion_PoblacionGeneral_horizontal.pdf Beste esteka batzuk: http://www.osakidetza.euskadi.eus/informacion/i-botika-informacion-ciudadana-sobre-medicamentos/r85-pkcevi08/es/ https://www.trafikoa.net/wps/wcm/connect/0d2a2c804b00b1c891aebf2db17d2efd/MEDICAMENTOS-folleto.pdf?MOD=AJPERES

Informazio gehiago eta bibliografia… INFAC LIB 25; Zk. 7 Eskerrik asko!!