XIX. MENDEKO FILOSOFIA XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala Zientzia eta teknikaren aurrerapena. XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala 1799-1815: NAPOLEON BOTEREAN ERRESTAURAZIOA LIBERALISMOA versus ABSOLUTISMOA INDUSTRIA IRAULTZA GIZARTEA: ESTAMENTUAK  KLASEAK ERROMANTIZISMOA

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala 1799-1815: NAPOLEON BOTEREAN Frantziako ideia iraultzaileak Europa osoan zabaltzen dira. Inperio napoleonikoari aurre egiteak nazionalismoak bultzatu zituen.

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala ERRESTAURAZIOA Vienako Kongresua (1815): Monarkia absolutistak berrezartzen dira. Afrika, Asia, Ozeaniaren kolonizazioa bultzatu zuten.

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala LIBERALISMOA versus ABSOLUTISMOA Mugimendu iraultzaileak: Demokrazia liberalak. Nazionalismoak: Alemania, Italia, Polonia, Grezia,... (Hizkuntza, Kultura, Herria, Nazioa) Mendearen bigarren erdian: Langileen mugimenduak, sindikatuak.

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala INDUSTRIA IRAULTZA Makinismoa: Artisauen produkzioa  Produkzio industriala Klase berri bat: Proletarioak Gehitze demografikoa Kolonizazioa bultzatzen dute lehengaiak lortzeko

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala GIZARTEA: ESTAMENTUAK  KLASEAK Burgesiaren nagusitasuna: ekonomikoa eta politikoa. Proletalgoa. Gizartea eraldatzeko mugimenduak: anarkismoa, sozialismoa, komunismoa.

XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala ERROMANTIZISMOA Arrazoiaren aurrean: Sentimendua Indibidualismoa. Nazionalismoa.

Zientzia eta teknikaren aurrerapena. Fisika Biologia Giza eta Gizarte Zientziak

Zientzia eta teknikaren aurrerapena. Fisika Termodinamika: Lurrin makina hobetzea Elektrizitatea: Volta (pila), Faraday (sorgailu elektrikoa), Edison (bonbila elektrikoa), Morse (telegrafoa), G.Bell (telefonoa), Marconi (irratia)

Zientzia eta teknikaren aurrerapena. Biologia Charles Darwin (1809-1882): Eboluzioaren gaineko teoria. Gregor Mendel (1822-1884): herentzia genetikoa. Louis Pasteur (1822-1895): Gaixotasunak eta mikrobioak. Txertoak

Zientzia eta teknikaren aurrerapena. Giza eta Gizarte Zientziak Soziologia: Auguste Comte (1798-1851), Karl Marx (1818-1883), Emile Durheim (1858-1917), Max Weber (1864-1920) Ekonomia: Adam Smith (1723-1790), David Ricardo (1772-1823), Robert Malthus (1776-1834), Karl Marx (1818-1883) Psikologia: W. Wundt (1832-1920) Metodo zientifikoa aplikatzen dute gizakia eta gizartea ikertzeko

Zientzia eta teknikaren aurrerapena. Teknologia Gizartea Zientziari buruzko balorazioa: Gizakion bizitza hobetzeko aukera

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak Arrazionalismo eta idealismoaren aurreko erreakzioa Eragina zuten korronte filosofikoak: Filosofia idealista eta historizista: Hegel Darwinen Eboluzionismoa Humeren Enpirismoa

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak Filosofia idealista eta historizista. Hegelen idealismoari aurre egiteko: “Errealitatea Arrazoia da, Arrazoiak errealitatea eratzen du.” Materia (Marx), Bizia-Nahia (Schopenahuer, Nietzsche, Kieerkegaard),

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak Filosofia idealista eta historizista. Hegelen idealismoarekin batera: “Errealitatea bilakaera da” Beharrezkoa da bilakaera hori bultzatzen duten legeak aurkitzea. (Marx)

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak 2. Darwinen eboluzionismoa Errealitatea bilakatzen doa, Gizakia bilakaera-prozesu baten emaitza da.

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak 3. Humeren enpirismoa Mundu anglosaxoia. Giza- ezagutzak ezin du esperientziaz haraindi jo. Zientzia enpirikoek, ez bestelako jakintzek, errealitateari buruz zerbait azaldu dezakete.

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak Tradizio “kontinentala” Gizakia eta gizartea Tradizio “angloamerikanoa” Ezagutza eta metodo zientifikoa

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak Tradizio “kontinentala” Gizakia eta gizartea Errealitatea > Hegel Bizia > Nietzsche Existentzia > Kierkegaard Gizartea eta Historia > Comte, Marx, Dilthey

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak Tradizio “angloamerikanoa” Ezagutza eta metodo zientifikoa Metafisikaren balioa ukatzen dute. (Enpirismoaren eragina) Filosofiaren lekuan giza eta gizarte zientziak bultzatu nahi dute.

XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak FILOSOFIA KONTINENTALA: Idealismo hegeliarra (Hegel) eta ezkerra hegeliarra (Feuerbach) Positibismoa: A. Comte. Marxismoa: K. Marx, F. Engels Irrazionalismoa: A. Schopenhauer Existentzialismoa: S. Kierkegaard. Bitalismoa: F. Nietzsche. Historizismoa: W. Dilthey FILOSOFIA ANGLOSAXOIA: Enpirismoa eta Utilitarismoa: J. Bentham, J.S. Mill Pragmatismoa: W. James, C. Pierce.