“Humek amets dogmatikotik esnatu ninduen”

Presentación del tema: "“Humek amets dogmatikotik esnatu ninduen”"— Transcripción de la presentación:

1 “Humek amets dogmatikotik esnatu ninduen”
Immanuel Kant Arrazionalismoa: Leibniz Wolff Enpirismoa: Hume “Humek amets dogmatikotik esnatu ninduen” dogmatikoa: Kanten pentsamenduan, dogmatikoa da arrazoia epaitu gabe, arrazoiak dituen ahalmen eta mugak argitzen saiatu gabe proposatzen den pentsamendua. Kanten ustez hori izan zen arrazionalismoak zuen okerra.

2 dogmatikoa: Kanten pentsamenduan, dogmatikoa da arrazoia epaitu gabe, arrazoiak dituen ahalmen eta mugak argitzen saiatu gabe proposatzen den pentsamendua. Kanten ustez hori izan zen arrazionalismoak zuen okerra. Kritikoa edo traszendentala Ze baldintzak bete behar ditu gure arrazoimenak zientzia eta jakintza posiblea izan daitezen?

3 Arrazoimen hutsaren kritika
Immanuel Kant Bere lan nagusiak: Arrazoimen hutsaren kritika Giza ezagutzaren mugak Zientzia enpirikoak eta metafisika egiteko posibilitateak Arrazoimen praktikoaren kritika Betebeharraren etika: proposamen razional eta unibertsala Nia, mundua eta Jainkoaren existentziaren postulatuak. Judizioaren kritika Judizio estetikoen oinarria (ederra dela esaten dugun hori) Judizio teleologikoen oinarria (teleos = xedea)

4 “Izan ausarta zure arrazoimenaz baliatzeko”
Immanuel Kant Kant eta Ilustrazioa “Izan ausarta zure arrazoimenaz baliatzeko”

5 Jaso zituen eragin nagusiak:
Immanuel Kant Jaso zituen eragin nagusiak: Arrazionalismoa Locke: Printzipio enpirista Ez dago ezer giza-adimenean sentimenetatik eratortzen ez dena... Leibniz: ... adimena bera izan ezik KANT: Ezagutzeko prozesuan adimenak duen jarduera propioa kontuan hartu behar dugu.

6 Jaso zituen eragin nagusiak:
Immanuel Kant Jaso zituen eragin nagusiak: Enpirismoa Humerekin batera: Ezagutza zientifikoaren muga esperientzia da. Metafisika ez da jakintza zientifikoa. Humerengandik aldendu: Ez dago ados kausalitatearen gaineko kritikan. Naturari buruz posiblea da ezagutza beharrezkoa, Newtonek erakutsi duen bezala. Ez zuen emotibismo morala onartu.

7 Jaso zituen eragin nagusiak:
Immanuel Kant Jaso zituen eragin nagusiak: Newton Newtonen fisikak erakutsi du posiblea dela naturako gertaerak azaltzen dituzten lege unibertsalak formulatzea. Fisika zientzien eredutzat hartu zuen Kantek: Arrazoimenaren jarduera. Jarduera enpirikoa eta esperimentala.

8 Jaso zituen eragin nagusiak:
Immanuel Kant Jaso zituen eragin nagusiak: Ilustrazioa Rousseau: Gizakia gizartekoia eta ez-gizartekoia da. Gizakiak bere autonomia eskuratu behar du. Progresismoa: “Historia etengabe hobetzen doan aurreratzea da.” Deismoa: Erlijioa arrazoian oinarrituriko postulatu batzuetara murriztu beharra.

9 Jaso zituen eragin nagusiak:
Immanuel Kant Jaso zituen eragin nagusiak: Pietismoa Ekintza onak Erritoak ez Jainkoaren eta gizakiaren artean bitartekorik ez

10 Egitasmo filosofikoa:
Immanuel Kant Egitasmo filosofikoa: “Bi gertaerek harritzen naute: Izarrez beteriko ortzia nire buruaren gainean eta nire baitan aurkitzen dudan lege morala.” Mundu fisikoan dagoen beharrezkotasuna. Gizakiaren askatasun morala. Zer da gizakia?

11 Egitasmo filosofikoa:
Immanuel Kant Egitasmo filosofikoa: Zer jakin dezakegu? Zer ezagut dezakegu? Zer zientzia egin dezakegu? Zer egin behar dugu? Zer egin gure askatasunez? Nola jokatu behar dugu? Zer espero dezakegu? Zer espero dezakegu historian? Zer espero dezakegu bizitzaz haraindi?