“CONSTRUÍR UN NOVO RURAL, TAREFA DE TODOS”

Presentación del tema: "“CONSTRUÍR UN NOVO RURAL, TAREFA DE TODOS”"— Transcripción de la presentación:

1

2 “CONSTRUÍR UN NOVO RURAL, TAREFA DE TODOS”
O Enfoque LEADER en GALICIA “CONSTRUÍR UN NOVO RURAL, TAREFA DE TODOS” Santiago de Compostela, Marzo 2011

3 Trazos definitorios da
1. O ENFOQUE LEADER LEADER: Ligazón Entre Actividades de Desenvolvemento da Economía Rural Traballo en rede Deseño e aplicación multisectorial Estratexia definida a nivel local Partenariados locais entre axentes públicos e privados (GDR)‏ Enfoque bottom-up ou ascendente Trazos definitorios da metodoloxía Leader Innovación Proxectos de cooperación

4 ANALISE DO ENFOQUE LEADER: “De abaixo cara arriba”
Vantaxes: Mellores coñecedores dos recursos, potencialidades e necesidades Mellores coñecedores das actitudes e aptitudes da poboación receptora das medidas Mellor capacidade de coordinación e aplicación do enfoque integrado Capacidade de divulgación e dinamización Fácil interación entre o público e o privado Facil “laboratorio de probas” de cara ao enfoque innovador O enfoque arriba abaixo Inconvintes: ¿É a poboación a mellor coñecedora das súas solucións? Debilidade técnica, de diagnóstico e de planificación ¿Localismos? ¿Pode a poboación decidir os centros de saúde….? Riscos de politización Ausencia de visión global e de conxunto Falta de recursos económicos Posible falta de transparencia ¿Quere a poboación realmente asumir o reto e a responsabilidade de ser o protagonista do seu desenvolvemento?

5 2. A EXPERIENCIA LEADER EN GALICIA
LEADER I ( ) Investimento Final (Privado + Axuda) ANCARES 6,17 mill € BAIXO MIÑO 5,58 mill € MONTERREI 1,89 mill € PORTODEMOUROS 7,03 mill € TOTAL 20,67 mill € 12,9 mill € Fondos públicos Éxito aplicación Superáronse as previsións iniciais (+45%) Enlace insuficiente con outras políticas rurais

6 LEADER II e PRODER I (1994-1999) Iniciativa comunitaria LEADER II
PRODER (todas as rexións españolas obxectivo 1) % población 37,4% % superficie 59,7% 13 grupos LEADER II 13 grupos Proder Investimento final -173 mill. € -Fondos Públicos 100mill.€ 1.900 accións

7 Nº Grupos: 37 (+3 Interautonómicos)
Período Iniciativa comunitaria LEADER + PRODER II (medida 7.5 dentro do P.O.I. de Galicia) AGADER (propio de Galicia e financiado con Fondos Agader) % poboación 65,80 % superficie 98,85% Nº Grupos: 37 (+3 Interautonómicos)

8 Fondos públicos por grupo
DATOS GLOBAIS DOS PROGRAMAS NO PERÍODO Cobertura: no período Galicia tivo cuberta a totalidade do seu territorio con programas xestionados por grupos de acción local, coa única excepción dos núcleos das 7 maiores cidades. Nº de grupos Fondos públicos por grupo Euros/km2 Euros/habitante LEADER + 16 (+3 interautonómicos) 5,18 M€ 4.066 109 PRODER II 11 5,63 M€ 14.719 75 AGADER 10 5,14 M€ 10.408 224

9 Réximen de Axudas Leader +
O LEADER + articulouse en torno as seguientes medidas, nas que se encadraron as accións que se executen no marco do programa: 101. Adquisición de competencias 102. Gastos de xestión, funcionamento administrativo e asistencia técnica 103. Servicios a poboación 104. Patrimonio natural 105. Valorización de productos locais agrarios 106. PYMES e servizos 107. Valorización do patrimonio cultural e arquitectónico 108. Turismo 109. Otras inversions 110 Formación e empleo 201. Cooperación interterritorial 202. Cooperación transnacional Procedemento de xestión das Axudas

10 NÚMERO E TIPOLOXÍA DOS PROXECTOS FINANCIADOS
Execución Final Agader: 90,75 % Proder II: 92,74% Leader+: 97,37% Totais: Investimento 365 mill.€ Axuda 184 mill € Descompromisos N+2: Anos 2003 e 2005 (aprox € FEOGA-O)

11 RESULTADOS Empregos Tipoloxías de Pemes

12 PRINCIPAIS DEFICIENCIAS E PROBLEMAS DETECTADOS
A. Composición e funcionamento dos Grupos de Acción Local Presenza insuficiente dos axentes socioeconómicos do territorio, tanto os relacionados cos sectores produtivos como os que integran o tecido asociativo. Escasa apertura de moitos Grupos á incorporación de novos socios. Concentración da toma de decisións nun reducido número de membros. Escasa participación real dos axentes privados, e funcionamento de moitos Grupos como unha prolongación dos gobernos municipais. Excesiva carga burocrática e de xestión, que levou a unha insuficiente atención aos labores de dinamización e promoción no territorio. Consecuencia: Descoñecemento do programa e falta de implicación da poboación

13 Ineficiencias financeiras, ligadas ao pago directo polos Grupos.
Tramitación administrativa con deficiencias e sen incentivos. Frecuentes deficiencias na actuación do RAF (Responsable Administrativo Financiero). Dificultades para o seguimento expost dos proxectos e a actuación ante posibles incumprimentos dos Contratos de Axuda Fomento de la ineficiencia, ao ter cada Grupo un plan financeiro fixo y seguro a 6 ou 7 anos.

14 B. Tipo de proxectos financiados
Forte peso de proxectos non produtivos cun escaso efecto dinamizador e incidencia na calidade de vida da poboación rural. Sesgo dos proxectos produtivos en favor de determinados sectores (Hostelería, en particular os aloxamentos de turismo rural). Escasa atención aos proxectos referidos á posta en valor dos recursos agroalimentarios e forestais. Identificación: desenvolvemento rural = actividades non agrarias. Reducida presenza de proxectos que respondan a unha planificación e unha visión supramunicipal, en particular na dotación de equipamentos e servizos á poboación. Deficiencias na priorización do destino dos fondos. Necesidade de mellorar a obxectivación do proceso de baremación e concesión das axudas.

15 Consecuencias: Cambios introducidos no novo modelo de funcionamento e xestión
Conveniencia de que exista vínculo administrativo entre o promotor e a Administración. Deste modo o promotor pasa a ser o beneficiario e o GDR entidade colaboradora. Realización dos pagos: directamente dende a Administración aos promotores. Tramitación administrativa: Carga burocrática nos GDR, asumida por Agader Potenciar o papel dos GDR en: Mobilización, Animación e Dinamización Promoción e Captación de Iniciativas Maduración dos Proyectos e Apoio aos Promotores Selección de Proxectos Acompañamento da Execución e Evolución Posterior Reorientación do tipo de proxectos: priorización dos proxectos produtivos e, atención dentro deles, ás actividades agroalimentarias e forestais innovadoras; maior selectividade nos proxectos non produtivos, centrándose naqueles dirixidos a cubrir as novas necesidades da poboación rural e que respondan a unha visión comarcal.

16 3. MARCO XERAL: O LEADER DENTRO PDR 2007-2013
O nova política de desenvolvemento rural integra o enfoque LEADER transversalmente dentro do resto de medidas e permite aos GDR a xestión directa de calquera das medidas tradicionalmente articuladas pola administración. Duas condicións básicas: 1.-As axudas concedidas dentro da aplicación de estratexias de desenvolvemento local deben conquerir os obxectivos de un ou varios eixos. 2.-No caso de que as operacións financiadas se correspondan con algunha das medidas dos demais eixos, seranlle aplicables as condicións pertinentes de conformidade.

17 1.1) Contexto orzamentario
1.OS NOVOS GDR: Nº DE GRUPOS E COBERTURA TERRITORIAL 1.1) Contexto orzamentario 177,6 M€ ( ) ,8 M€ ( )‏ + Cooperación transnacional e interrexional + Eixe 4 do FEP Grupos de Acción Costeira Nova planificación 31 GDR Cobertura: todos os territorios rurais Maior tamaño medio e racionalización do mapa

18 1.2) Delimitación territorial dos Grupos
Ambito territorial elexíble: Inclusión de todos os concellos que contan con espazo rural Exclusión dos núcleos por encima de certo tamaño nas áreas máis dinámicas (núcleos >2.000 habitantes en concellos non incluídos no Plan de Reequilibrio Territorial da Xunta de Galicia) Elaboración do Mapa dos Grupos: a) Condicionantes Volume de fondos públicos disponíbeis. Presenza dos novos Grupos de Acción Costeira (GAC) Necesidade dun tamaño medio dos Grupos superior ao do período (alcanzar masa crítica, dotación suficiente dos gastos de funcionamento); maior homoxeneidade que no período actual Limitación 20% para Gastos de Funcionamento Consecuencia: máximo en torno a Grupos

19 b). Procedemento operativo
-Opción 1: Delimitación territorial “espontánea” Problemas: risco de que resulte un mapa con tamaños moi heteroxéneos; poderían aparecer distintas candidaturas con diferentes delimitacións territoriais -Opción 2 (a elexida): Delimitación previa do mapa de Grupos por parte de Agader (unha única candidatura consensuada en cada territorio) a. Elaboración dunha proposta inicial do mapa b. Proceso de consulta pública; axustes do mapa inicial c. Elaboración do mapa que figurará na convocatoria. Posibilidade de adaptar ou modificar ese mapa, sempre que exista un consenso amplo dos axentes do territorio.

20

21 2.SELECCIÓN DOS GDR. 2.1 CALENDARIO E PROCEDEMENTO
Acordo do 30 de maio de 2008 polo que se aproban as bases reguladoras para a selección de programas de desenvolvemento rural e para a selección e o recoñecemento dos GDR como entidades colaboradoras na xestión do programa Leader Galicia - Bases Reguladoras da Convocatoria - Ambito territorial - Contido dos Programas de desenvolvemento Rural - Réxime de axudas Leader - Modelo de Convenio cos Grupos 1ª convocatoria Presentación de candidaturas Prazo de 3 meses. (Reunións, formación e acordos candidaturas) Resolución da convocatoria Prazo de 4 meses despois do peche do prazo de admisión de candidaturas. - Acordo do consello de Direccion de Agader do 23 de decembro de (28 GDRs) Sinatura dos Convenios Xaneiro-Febreiro de 2009

22 2.1 CALENDARIO E PROCEDEMENTO
2ª convocatoria 2 de febreiro de 2009 Presentación de candidaturas 2 meses Resolución da convocatoria Acordo do consello de Direccion de Agader do 12 de xuño de 2009 Sinatura dos Convenios Xuño de 2009

23 Os GDR: Características e Procedemento Constitución

24 ÓRGANOS DE DECISIÓN (Xunta Directiva)
Constitución dos GDRs Fase 1: Reunións Informativas Agader (Xan- Feb-Mar 2008). Fase 2: Listaxe de entidades interesadas Fase 3: Comisión Xestora Fase 4: Asamblea Constituinte Aprobación estatutos Elección Xunta directiva Plan de traballo Candidatura (única) ÓRGANOS DE DECISIÓN (Xunta Directiva) Axentes económicos e sociais e representantes da sociedade civil >50% dos votos Obrigatorio Cooperativas Organizacións profesionais agrarias Asociacións de mulleres Asociacións de mozos/as Con voz pero sen voto: Representante de Agader Membro da estrutura comarcal da Consellaría do Medio Rural

25 2.2 Candidatura do GDR I. Identificación do Grupo de Desenvolvemento Rural 1. Datos identificativos. 2. Personalidade xurídica e composición 3. Descrición dos medios técnicos e humanos previstos para a xestión do programa 3.1. Persoal adscrito á xestión do programa: organigrama; procedemento de contratación do equipo xestor 3.2. Medios técnicos: local, medios informáticos II. Territorio de actuación III. Programa de desenvolvemento 3.1. Análise e diagnóstico Delimitación territorial e medio natural Análise sociodemográfica Mercado de traballo. Análise sectorial 3.2. Determinación de estrangulamentos e potencialidades 3.3. Obxectivos 3.4. Liñas de actuación 3.5. Indicadores 3.6. Complementariedade con outros fondos IV. Plan de cooperación V. Normas para a xestión do programa 5.1. Límites de axuda pública máxima 5.2. Criterios para a selección e priorización de proxectos. Baremos Produtivos e Non Produtivos 5.3. Mecanismos que garantan os principios de obxectividade, publicidade, imparcialidade e libre concorrencia 5.4. Equipo xestor (funcións e responsabilidades) e sede do GDR 5.5. Plan de difusión VI. Plan financeiro (por medidas e fontes financeiras)

26 3. CRITERIOS DE SELECCIÓN E ASIGNACIÓN DE FONDOS AOS GRUPOS
CRITERIOS REFERIDOS AO GRUPO E Á ESTRATEXIA CRITERIOS TERRITORIAIS Composición, representatividade e estruturas de participación e funcionamento do Grupo Calidade da estratexia Elementos innovadores Igualdade de oportunidades home- muller Potencial de creación de novos empregos, en particular para mulleres e mozos/as Medioambiente Cooperación interterritorial e trasnacional Resultados obtidos nos anteriores períodos de programación Densidade de poboación Evolución da poboación Grao de dispersión Nivel de envellecemento e taxas de dependencia Nivel de renda Peso dos sectores agrario e forestal Dotación de servizos e infraestruturas básicas Rede Natura

27 CONTIDO DO EIXE 4 DO PDR Medida 410
Estratexias de desenvolvemento local - Actuacións co obxectivo de aumentar a competititvidade dos sectores agrario e forestal. Medida 411 - Actuacións encamiñadas á mellora do medio ambiente e do entorno rural. Medida 412 - Actuacións dirixidas a aumentar a calidade de vida nas zonas rurais e á diversificación da economía rural. Medida 413 Medida 421 Cooperación transnacional e interrexional Medida 431 Funcionamento dos GDR, adquisición de capacidades e promoción territorial

28 Estratexias de desenvolvemento local
Medida 410 Estratexias de desenvolvemento local 70% Medidas do Eixe 3 5% Medidas do Eixe 2 25% Medidas do Eixe 1 REPARTO DOS FONDOS PÚBLICOS ASIGNADOS ÁS ESTRATEXIAS DE DESENVOLVEMENTO Criterios adicionais: Proxectos produtivos: mínimo 75% dos fondos Proxectos non produtivos; modulación na porcentaxe máxima de axuda segundo o tipo de proxectos. Prioridade Alta, Media ou Baixa Beneficiarios: persoas físicas ou xurídicas (privadas ou públicas) e CMVMC que promovan proxectos no marco da estratexia de desenvolvemento local. Exclúense os GDR como beneficiarios independentes de proxectos.

29 Medida 411.- AUMENTO DA COMPETITIVIDADE DOS SECTORES AGRARIO E FORESTAL
TIPOS DE PROXECTOS ELEXÍBLES: Investimentos no sector agrario: - Proxectos de experimentación (novas técnicas de producción) - Recuperación de variedades tradicionais - Apoio a novas producións - Producións extensivas en áreas sensibles ambientalmente - Mellora da eficiencia enerxética das explotacións - Aplicación das TICs nas explotacións agrarias Aumento do valor económico do bosque: proxectos singulares en MVMC ou realizados por asociacións de propietarios Aumento do valor engadido dos produtos agrarios e forestais. - Proxectos de transformación e comercialización dos produtos agrarios (Anexo I) - Proxectos de transformación e comercialización dos produtos forestais (Microempresas) Cooperación para o desenvolvemento de novos produtos, procesos e tecnoloxías nos sectores agrario, alimentario e forestal (Produtores agrarios e forestais, empresas de transf. e comerc. agraria e forestal e/ou centros tecnolóxicos e de investigación)

30 Medida 411.- AUMENTO DA COMPETITIVIDADE DOS SECTORES AGRARIO E FORESTAL
NON SUBVENCIONABLES: Proxectos de infraestruturas rurais. Operacións que poidan optar a axuda no marco das organizacións comúns de mercado Primas e pagos directos, tales como as axudas para a incorporación de mozos á actividade agraria, cesamento da actividade agraria, aconsellamento de explotacións agrarias e formación e capacitación agraria. As plantacións ou actuacións forestais regulares e os tratamentos silvícolas asociados a elas. No caso de utilización da madeira como materia prima estarán limitados nesta medida ás operacións anteriores á transformación industrial. Investimentos dirixidos ao comercio polo miúdo (Excep. Organizacións de produtores) FINANCIAMENTO % máxima da axuda: 45% (Excepcións límites Feader) Importe máximo da axuda: €.

31 TIPOS DE PROXECTOS ELEXÍBLES:
Investimentos non produtivos en explotacións agrarias Actuacións realizadas na explotación para a mellora da paisaxe en zonas Natura 2000 ou outras zonas de alto valor natural. Actuacións de recuperación de elementos históricos, naturais, culturais e patrimoniais representativos da paisaxe agraria. Investimentos non produtivos en espazos forestais Restauración de ámbitos forestais de alto valor natural e paisaxístico e de conservación da biodiversidade. Fomento do uso social, educativo e recreativo dos montes. Investimentos non produtivos para a adecuación, recuperación e posta en valor do patrimonio natural no contorno rural. Medida MELLORA DO MEDIO AMBIENTE E DO ENTORNO RURAL FINANCIAMENTO % máxima da axuda: Ata o 100% Importe máximo da axuda: €.

32 Medida 413. MELLORA DA CALIDADE DE VIDA NAS ZONAS RURAIS E DIVERSIFICACIÓN DA ECONOMÍA RURAL
TIPOS DE PROXECTOS ELEXÍBLES: I.- Diversificación das explotacións agrarias cara actividades non agrarias Transformación e venda de produtos agrarios ou especialidades locais na propia explotación. Elaboración e venda de produtos artesanais. Agroturismo: acondicionamento e mellora das instalacións da explotación agraria de cara a ofrecer prazas de aloxamento e servizos turísticos complementarios. Servizos educativos, culturais, recreativos, ambientais asociados á valorización de patrimonio natural e/ou cultural ou a ecosistemas agrarios e/ou forestais do territorio. Prestación de servizos á poboación. II. Creación, ampliación e modernización de PEMES, en sectores da economía distintos ao da produción agraria primaria. III.- Fomento de actividades turísticas Infraestruturas a pequena escala, tales como centros de información turística. Rutas de sendeirismo e outras infraestruturas turísticas. Desenvolvemento e/ou a comercialización de novos produtos e servizos turísticos relacionados co turismo rural.

33 Medida 413. MELLORA DA CALIDADE DE VIDA NAS ZONAS RURAIS E DIVERSIFICACIÓN DA ECONOMÍA RURAL (2)
IV.- Prestación de servizos básicos para a economía e a poboación rural V.- Renovación e desenvolvemento de poboacions rurais e conservación e mellora do patrimonio rural Mantemento, restauración e mellora do patrimonio natural, incluídos os proxectos de mantemento e recuperación de sistemas silvipastorís en montes veciñais en man común sen finalidade produtiva. Desenvolvemento de paraxes de alto valor natural. Investimentos relativos á restauración, mellora e posta en valor do patrimonio cultural. VI. Formación vinculada a proxectos de investimento material promovidos no marco da medida 413. Limitacións sectoriais: Turismo, Servizos a maiores, Enerxía renovables, Comercio polo miudo e hostalería, Centros sociais NON SUBVENCIONABLES: Proxectos de Sinalización territorial Infraestruturas asociadas a servizos de prestación obrigatoria por parte das entidades locais ou servizos esenciais declarados de reserva a favor das entidades locais, nos termos establecidos nos artigos 26 e 86.3, da Lei 7/1985, do 2 de abril, reguladora das bases de réxime local.

34 Proxectos Non Produtivos
Medida 413. MELLORA DA CALIDADE DE VIDA NAS ZONAS RURAIS E DIVERSIFICACIÓN DA ECONOMÍA RURAL (3) FINANCIAMENTO Proxectos Produtivos % máxima da axuda: 45% Importe máximo da axuda: €, ou € (aqueles amparados no Reg.1998/2006 Mínimis) Proxectos Non Produtivos % máxima da axuda: Prioridade Alta ata o 100% Prioridade Media ata o 70% Prioridade Baixa ata o 50% Importe máximo da axuda: €

35 Cooperación interterritorial entre GDR de Galiza
Medida 421 COOPERACIÓN TRANSNACIONAL E INTERREXIONAL Obxectivos -Traballo en rede -Acción común: alén do intercambio de experiencias -Transferencia de coñecementos e iniciativas -Efecto potenciador das estratexias de desenvolvemento local/comarca - Aparición de novas actividades económicas ou fórmulas de prestación de servizos Agader (en preparación) Cooperación interterritorial entre GDR de Galiza Cooperación interterritorial con Grupos doutras CCAA e cooperación transnacional Rede Rural Nacional Convocatoria MARM

36 Medida 431 GASTOS DE FUNCIONAMENTO DOS GDR E PROMOCIÓN TERRITORIAL
Obxectivos Dotar aos GDR da estrutura e capacidade suficientes para o cumprimento do seu labor de promoción, dinamización e desenvolvemento do territorio GASTOS DE FUNCIONAMENTO DO GDR Persoal Asistencia á xestión Subministros exteriores Material informático, telemático, … Gastos relativos á sede do Grupo e outros ACCIÓNS DE DINAMIZACIÓN E PROMOCIÓN Difusión do programa Encontros, xornadas, seminarios, congresos Estudos, informes, publicacións Mapas, guías, material de promoción, portais e páxinas web Viaxes, presenza en ferias Sinalizacións turísticas Rutas Proxectos sectoriais colectivos, de coordinación Accións de formación vinculadas a proxectos concretos a executar dentro da estratexia de desenvolvemento Valorización do patrimonio cultural inmaterial TODAS AS ACCIÓNS DE PROMOCIÓN DESENVOLVIDAS POLOS GDR FINÁNCIANSE CON CARGO A ESTA MEDIDA

37 Mínimo do 4% dos fondos asignados á estratexia de desenvolvemento.
Orzamento total destinado a gastos de funcionamento, dinamización e promoción: entre o 16% e o 20% dos fondos asignados á estratexia de desenvolvemento Orzamento destinado a accións de dinamización e promoción do territorio

38 Proceso de selección de proxectos polos GDR
CONVOCATORIA Pública, aberta y de libre concorrencia SOLICITUDE DE AXUDA 1 de setembro de 2013 Programa de actuación Normas de aplicación Baremo público ANI-AVALIACIÓN-ICE Equipo técnico del GDR CONTROL DE ELIXIBILIDADE Agader Cuestións legais SELECCIÓN Xunta Directiva del GDR RESOLUCIÓN Agader Certificación e PAGO Agader

39 Contacto e información adicional
Páxina web de Agader: Correo electrónico: Teléfono