EFICIENCIA ENERXÉTICA NA EDIFICACIÓN Emérito Freire Sambade Inega

Presentación del tema: "EFICIENCIA ENERXÉTICA NA EDIFICACIÓN Emérito Freire Sambade Inega"— Transcripción de la presentación:

1 EFICIENCIA ENERXÉTICA NA EDIFICACIÓN Emérito Freire Sambade Inega
Santiago de Compostela, 19 de xuño de 2013

2 Dos 7.000 millóns de persoas que habitamos a Terra:
1. ANTECEDENTES A enerxía é un ben necesario e de enorme importancia para o desenvolvemento económico e social dos pobos. A maior parte das actividades humanas están ligadas ao uso da enerxía. O noso modelo social está baseado nunha utilización intensiva da enerxía. Moitas veces non reflexionamos sobre os custos enerxéticos, ambientais, nin sobre o esgotamento das fontes enerxéticas. Os seus usos, tanto globais como locais teñen incidencias ambientais de gran significado. O actual concepto de DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE, no primeiro mundo, perfilouse vencellado ás inquedanzas ambientais motivadas polos efectos dun desenvolvemento industrial e comercial incontrolado. A enerxía incide na calidade de vida e na competitividade das industrias. Dos millóns de persoas que habitamos a Terra: 2.000 millóns non acceden á electricidade. 1.200 millóns non dispoñen de auga potable. 1.000 millóns utilizan as ¾ partes da enerxía que se consume no mundo.

3 2. COBERTURA DA DEMANDA MUNDIAL DE ENERXÍA
2006 (Mtep*) % 2011 Carbón 3.139 28,4 3.724 30,3 Petróleo 3.944 35,7 4.059 33,1 Gas 2.549 23,1 2.906 23,7 Nuclear 635 5,7 599 4,9 Hidroeléctrica 687 6,2 792 6,4 Outras enerxías renovables 94 0,9 195 1,6 TOTAL 11.048 100,0 12.275 *Mtep: Enerxía equivalente á producida na combustión dun millón de toneladas de petróleo cun poder calorífico de kcal/kg. Fonte: BP Statistical Review of World Energy O 92% das fontes enerxéticas son NON renovables => TENDENCIA ESCASEZ PROGRESIVA. Concentración xeográfica en zoas moi conflitivas (Golfo Pérsico, ex repúblicas soviéticas,..) Consumo de combustibles fósiles fonte de contaminación. No período o consumo mundial de enerxía incrementouse nun 11,1%.

4 2.1 DISTRIBUCIÓN DA DEMANDA MUNDIAL DE ENERXÍA (2011)
Mtep* % Estados Unidos 2.773 22,6 China 2.613 21,3 U E - 27 1.691 13,8 Xapón 478 3,9 Rusia 686 5,6 India 559 4,5 Sur e Centroamérica 643 5,2 Outros 2.832 23,1 TOTAL 12.275 100,00 *Mtep: Enerxía equivalente á producida na combustión dun millón de toneladas de petróleo cun poder calorífico de kcal/kg. Fonte: BP Statistical Review of World Energy - Salientar o forte peso do consumo da UE-27 (13,8%) a nivel mundial, soamente superado por Estados Unidos e China.

5 3. A DEPENDENCIA ENERXÉTICA NA EU-27
Tipo de fonte 1990 2010 Autóctona Importada-Exportada % Enerxía Autóctona Carbón 368 81 81,2% 163 110 58,3% Petróleo 129 536 21,4% 97 574 16,2% Gas natural 162 135 55,1% 156 276 35,3% Nuclear 205 237 Renovables 70 0,2 99,5% 167 - 8,0 96,8% Outros 7 11 Electricidade 3,3 0,3 Total 943 755 56,6% 831 952 47,2% UNIDAD :Mtep Fonte: La Energía en España 2011 No 2010 a UE-27 cubre con produción interna o 47,2% do consumo de enerxía primaria. Zona de elevado consumo enerxético e forte dependencia do exterior. 5 5

6 4. DEPENDENCIA ENERXÉTICA DE ESPAÑA
Tipo de fonte 2000 2011 Autóctona Importada-Exportada % Enerxía Autóctona Carbón 8.341 12.564 39,9% 2.287 10.169 18.4% Petróleo 224 64.513 0,4% 101 58.216 0,2% Gas natural 148 15.068 1,0% 45 28.885 Nuclear 16.211 100,0%  15.024 Renovables 6.886 13.472 Outros Electricidade 382 -524 Total 31.811 92.526 25,6% 30.929 96.746 24.2% UNIDAD: ktep Fonte: La Energía en España 2011 España presenta unha forte dependencia enerxética do exterior. Importa mais das ¾ partes da enerxía primaria que consume e o petróleo representa a metade da demanda enerxética.

7 5. CONSUMO EN ESPAÑA DE ENERXÍA FINAL
2000 (ktep*) % 2011 Carbón 2.114 2,4 1.614 1,7 -23,7 Produtos petrolíferos 54.872 61,6 50.379 54,1 -8,2 Gas natural 12.377 13,9 13.327 14,3 7,7 Electricidade 16.207 18,2 21.744 23,3 34,2 Renovables 3.468 3,9 6.174 6,6 78,0 Outras TOTAL 89.038 100,0 93.238 4,7 *ktep: Enerxía equivalente á producida na combustión de 1000 toneladas de petróleo cun poder calorífico de kcal/kg. Fonte: La Energía en España 2011

8 5.1. EVOLUCION DO CONSUMO DE ENERXÍA FINAL EN ESPAÑA (ktep)
Durante o período a demanda de enerxía final incrementouse nun 70,0%, e comezou a diminuír no ano 2008 como consecuencia da ralentización da economía e as políticas de aforro.

9 5.2. EVOLUCIÓN DO CONSUMO DE ENERXÍA ELÉCTRICA ESPAÑA
Durante o período a demanda de enerxía eléctrica incrementouse nun 113,6%, .

10 5.3. CONSUMO DE ENERXIA FINAL POR SECTORES ESPAÑA (2010)
ktep % Industria 33.131 34,0 Transporte 36.461 37,4 Usos diversos 27.984 28,7 TOTAL 97.576 100 Fonte: La Energía en España 2011

11 5.4. EVOLUCIÓN PREZOS DA ENERXÍA EN ESPAÑA

12 6. COMENTARIOS AO ESCENARIO ENERXÉTICO ACTUAL
A UE ten unha dependencia enerxética do 50%, senón se toman medidas, no 2030 chegará ao 70% España ten unha forte dependencia enerxética do exterior: Importa máis do 75% da enerxía primaria que consume. O petróleo supón máis do 50% das importacións. España en 2012 acadou un déficit comercial de máis de M€ Si se avalía independentemente a balanza de produción enerxética, o déficit é negativo nuns M€ (importacións de petróleo, gas e carbón) Desagregada a balanza comercial por sectores dedúcese que a enerxía é o sector que máis contribúe ao déficit comercial e que si se excluíse do seu análise tería un lixeiro superavit comercial Necesidade de reducir as emisións de CO2. A finais de 2009 superaban nun 15% o obxectivo fixado pola UE para 2012. Aforro enerxético DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE SOLUCIÓNS Enerxías renovables Diversificar as fontes de enerxía 12

13 8. NORMATIVA DE REFERENCIA A NIVEL DA UE
Directiva 2006/32/CE sobre eficiencia do uso final da enerxía: Fixou un obxectivo mínimo orientativo de aforro enerxético do 9% en 2016. Estableceu a obrigatoriedade de que os Estados Membros teñan que presentar á Comisión un Plan de Acción coas actuacións a desenvolver para acadar os obxectivos. Directiva 2009/28/CE (coñecida como 20/20/20): Reducir as emisións de GEI nun 20% Mellorar un 20% a eficiencia enerxética Acadar o 20% do consumo de ER (incrementando da taxa de biocombustibles ata o 10%) no ano 2020 . Directiva 2002/91/CE: Obriga a regular un procedemento para o cálculo da eficiencia enerxética, tanto en edificios novos como existentes Regula a obriga de inspeccións periódicas a instalacións térmicas por eficiencia enerxética, non por seguridade Directiva 2010/31/CE: Edificios de consumo de enerxía case nulo, a partir de 2020 (2018 para edificios públicos Directiva 2012/27/UE: Relativa á eficiencia enerxética 13

14 8. NORMATIVA DE REFERENCIA A NIVEL DO ESTADO
Lei 2/2011 de Economía Sostible: Traspón á lexislación española, entre outros os obxectivos das Directivas 2009/28/CE e 2006/32/CE Plan de Enerxías Renovables (PER ): Reducir as emisións de GEI nun 20% Propón acadar con renovables o 20,8% en enerxía final no ano 2020, sobrepasando o obxectivo da Directiva Plan de Acción de Aforro e Eficiencia Enerxética : Que traspón á lexislación española, entre outros os obxectivos da Directiva 2006/32/CE Real Decreto 314/2006 (aproba o Código Técnico da Edificación): Traspón parcialmente á lexislación española os obxectivos da Directiva 2002/91/CE Incorpora un documento HE con requisitos mínimos de eficiencia enerxética Real Decreto 235/2013 (DERROGA O RD 47/2007) Aproba o procedemento básico para a certificación da eficiencia enerxética dos edificios Real Decreto 238/2013: Modifica artigos e Instrucións Técnicas do RITE 14

15 9. NORMATIVA DE REFERENCIA A NIVEL GALICIA
Decreto 42/2009: Pendente de adaptación á normativa do RD 235/2013 Regula a CEE de nova construción en Galicia Crea o rexistro de certificados de eficiencia enerxética Establece a obriga de rexistrar tanto o proxecto como o edificio terminado Nomea á CEI como órgano competente para a CEE Obriga a que en Galicia todos os edificios novos da Administración teñen que ter como mínimo clase C Regula vía Orde a posibilidade de control externo (que unha ECCE-EE comprobe os certificados) obrigatorio Orde do 3 de setembro de 2009: Desenvolve o procedemento, a organización e o funcionamento do Rexistro de Eficiencia Enerxética de Edificios en Galicia Resolución do 20 de maio de 2013 pola que se aproba o modelo de solicitude para a inscrición dos certificados de EE dos edificios existentes no Rexistro de Certificados de EE de Edificios de Galicia 15

16 10. AFORRO ENERXÉTICO Dentro das políticas enerxéticas deseñadas polos países industrializados, particularmente naqueles como o noso que non dispoñen de recursos enerxéticos abundantes, o uso racional da enerxía pasa a ser un dos obxectivos prioritarios. O aforro enerxético responde no só a un motivo de escaseza de recursos, senón tamén a necesidade de preservar o medio natural. Vimos dunha época de prezos da enerxía relativamente baixos que non estimularon políticas de aforro e eficiencia enerxética. Porén, na actualidade a enerxía incrementou notablemente o seu custe. Os cidadáns deben dispoñer da información que lles permita racionalizar as súas actuacións. Calquera medida dirixida a mellorar a eficiencia enerxética e a reducir o consumo influirá positivamente na rateo “consumo de enerxía/PIB” e contribuirá ao desenvolvemento sostible e á mellora da competitividade.

17 5.4. GALICIA (2011)

18 11. SECTOR EDIFICACIÓN Na UE os edificios son responsables do 40% do consumo de enerxía e do 36% das emisións de CO2. En España o sector residencial representa o 18% do consumo total Son consumos pequenos, pero cun peso específico importante no global do país. Produtos enerxéticos baratos => mínimos esforzos por optimizar consumos. No sector doméstico non se realizaron plans de aforro efectivos, polo que a CEE é unha oportunidade que non se debe deixar pasar. As actuacións en aforro enerxético presentan as seguintes dificultades: Longa vida de edificios e instalacións Elevado número e dispersión dos centros de consumo As actuacións máis efectivas son as que se levan a cabo en fase de proxecto => Unha mala elección condiciona os consumos enerxéticos e o confort dos seus ocupantes, ademais de afectar ás economías domésticas Finalizado o edificio e unha vez ocupado as decisións de carácter comunitario son difíciles de tomar.

19 AFORRO ENERXÉTICO NA EDIFICACIÓN
Os técnicos teñen un papel preponderante (profesional e informador): Edificios confortables Edificios enerxeticamente eficientes: Cerramentos e cubertas: Análise do ciclo de vida Prestar especial atención ao illamento Orientación: en Galicia, abertos cara ao Sur e pechados ao Norte Fiestras con rotura de ponte térmico e transmitancias reducidas Elementos pasivos: Efecto galería Muros parietodinámicos Sombras Elementos vexetais e correntes de auga que axudan a regular a temperatura Ascensores: Equipamento con máquinas de tracción directa Motor controlado por variador de frecuencia Iluminación eficiente con apagado por detector presenza Xestión de tráfico, ....

20 AFORRO ENERXÉTICO NA EDIFICACIÓN
Na fase de definición e deseño dos edificios cómpre incidir na XESTIÓN INTEGRAL DE PROXECTOS: Xustificar a elección da mellor alternativa para calefacción e AQS: usos, ubicación xeográfica infraestruturas enerxéticas dispoñibles Dispoñibilidade económica Integración da solar nos edificios Actividade multidisciplinar: proxectos técnicos e a súa execución deben ser realizados por especialistas Calidade do equipamento (fiables e tecnoloxías maduras) Control de execución instalacións REGULACIÓN MANTEMENTO

21 AFORRO ENERXÉTICO NA EDIFICACIÓN
Substituír os sistemas enerxéticos tradicionais por tecnoloxías eficientes: Iluminación: Dispositivos de control (detectores presenza, fotocélulas, temporizadores, ...) Lámpadas eficientes (fluorescentes de última xeneración con balastos electrónicos, LED, baixo consumo,....) Cores de paredes Luminarias que orienten ben a luz Climatización e AQS: Utilización de combustibles competitivos e respectuosos co medio natural (biomasa, gas, ....) Sistemas de xeración de alto rendemento (caldeiras de condensación, solar térmica, bombas de calor con elevado COP, ...) Dispositivos de regulación e control cunha programación racional de temperaturas Mantemento Equipamento: Equipos ofimáticos Energy Star Etiquetaxe enerxético de electrodomésticos

22 AFORRO ENERXÉTICO NA EDIFICACIÓN
No sector residencial, os cambios normativos esixen unha maior eficiencia enerxética (Directiva 2002/91/CE e Directiva 2010/31/UE relativa á eficiencia enerxética dos edificios), que favorecerán, non sen complicacións, que tanto usuarios como promotores demanden e valoren cada vez máis edificios eficientes. Edificio de consumo de energía casi nulo: edificio con un nivel de eficiencia energética muy alto, […]. La cantidad casi nula o muy baja de energía requerida debería estar cubierta, en muy amplia medida, por energía procedente de fuentes renovables, incluida energía procedente de fuentes renovables producida in situ o en el entorno.

23 SISTEMAS ENERXÉTICOS AVANZADOS:
District heating: Caldeiras de biomasa operando próximo ao seu rendemento nominal Distribución de AQS por redes colectivas illadas Micro-coxeración: Produción simultánea de calor e electricidade Asociada a autoconsumo e nun futuro ao “balance neto” Fotovoltaica: Asociada a autoconsumo e nun futuro ao balance neto Pre-instalación para recarga de vehículos eléctricos: Sistema de recollida de pluviais: Para a súa utilización en inodoros

24 AXUDAS A ENERXÍAS RENOVABLES NA EDIFICACIÓN
SOLAR FOTOVOLTAICA E MIXTAS* NON ILLADAS: € Destinatarios: Particulares; empresas e profesionais autónomos, ESEs; fundacións de carácter privado, asociacións, comunidades de propietarios e outras entidades sen ánimo de lucro; agrupacións de persoas físicas ou xurídicas sen personalidade xurídica. Potencia máxima da instalación: 50 kW Contía máxima da axuda: 65% (particulares e pequena empresa), 55% (empresa mediana) ou 45% (gran empresa) do investimento subvencionable cos seguintes límites máximos de axuda: Enerxía solar fotovoltaica: 600 euros/kWp Instalacións mixtas: euros/kW (para a parte da instalación non fotovoltaica) Máxima axuda por proxecto: euros Non se subvencionan instalacións obrigadas polo CTE *eólica e/ou minihidráulica

25 AXUDAS A ENERXÍAS RENOVABLES NA EDIFICACIÓN
SOLAR FOTOVOLTAICA E MIXTAS* ILLADAS: € Destinatarios: Particulares; empresas e profesionais autónomos, ESEs; fundacións de carácter privado, asociacións, comunidades de propietarios e outras entidades sen ánimo de lucro; agrupacións de persoas físicas ou xurídicas sen personalidade xurídica. Potencia máxima da instalación: 25 kW Contía máxima da axuda: 65% (particulares e pequena empresa), 55% (empresa mediana) ou 45% (gran empresa) do investimento subvencionable cos seguintes límites máximos de axuda: Enerxía solar fotovoltaica: euros/kWp Instalacións mixtas: euros/kW (para a parte da instalación non fotovoltaica) Máxima axuda por proxecto: euros *eólica e/ou minihidráulica

26 AXUDAS A ENERXÍAS RENOVABLES NA EDIFICACIÓN
SOLAR TÉRMICA: € Destinatarios: Particulares; empresas e profesionais autónomos, ESEs; fundacións de carácter privado, asociacións, comunidades de propietarios e outras entidades sen ánimo de lucro; agrupacións de persoas físicas ou xurídicas sen personalidade xurídica. Aplicacións: AQS, AQS + calefacción, climatización piscinas cubertas, refrixeración solar … Non se subvencionan instalacións obrigadas polo CTE. Contía máxima da axuda: 65% (particulares e pequena empresa), 55% (empresa mediana) ou 45% (gran empresa) do investimento subvencionable cos seguintes límites máximos de axuda: Instalacións con paneis planos: 450 euros/kW Instalacións con tubos de baleiro: 300 euros/m2 Máxima axuda por proxecto: euros

27 AXUDAS A ENERXÍAS RENOVABLES NA EDIFICACIÓN
CALDEIRAS DE BIOMASA: € Destinatarios: os mesmos que os das axudas anteriores. Contía máxima da axuda: 65% (particulares, pequena empresa), 55% (empresa mediana) ou 45% (gran empresa) do investimento subvencionable, cos seguintes límites máximos de axuda: Máxima axuda por proxecto: AXUDA BASE RANGO DE POTENCIA AXUDA POR POTENCIA P <= 40 kW 50 €/kW P > 40 kW 40 €/kW AXUDA ADICIONAL POR MELLORAS TÉCNICAS DO SISTEMA P <= 40 kW P > 40 kW Caldeira con sistema de alimentación de forma automática desde o sistema de almacenamento, con capacidade igual ou maior a 250 litros e menor de litros + 10 €/kW Caldeira con sistema de alimentación de forma automática desde o sistema de almacenamento, con capacidade igual ou maior de litros + 30 €/kW + 20 €/kW Caldeira con sistema de limpeza automática do intercambiador

28 Caldeiras de biomasa Exemplo de instalación tipo en vivenda unifamiliar Potencia 30 kW Ratio investimento 300 €/kW Investimento 9.000 € Horas de funcionamento ao ano 500 kWh útil kWh kWh primaria (rend. 0,85) kWh Ratio axuda investimento 100 €/kW PCI pellets 4.320 kcal/kg Consumo pellet anual 3.513 kg Custo pellets 0,2 €/kg Custo pellets anual 703 €

29 ENERXÍA SOLAR FOTOVOLTAICA
Exemplo de instalación en vivenda unifamiliar Ratio de investimento: €/kWp Ratio de produción estimada en Galicia: – kWh/kWp ano Interesar más autoconsumila que a súa venda En xeral, a potencia da instalación está ligada cos consumos eléctricos da vivenda. Actualmente, na maioría das instalacións, o dimensionamento vai asociado á potencia punta demandada. En función das necesidades enerxéticas e das características da instalación, varía moito o período de retorno do investimento. Estase á espera de nova normativa (por exemplo, balance neto) que favoreza a rendibilidade deste tipo de instalacións.

30 ENERXÍA SOLAR TÉRMICA Exemplo de instalación en vivenda unifamiliar: xeración AQS Superficie de captadores planos (m2) 3,5 - 4,5 Volume acumulador (litros) 200 Produción solar (termias/m2 ano) Fracción solar (%) Investimento aproximado (€/m2)

31 ENERXÍA SOLAR TÉRMICA Exemplo de instalación en vivenda unifamiliar: xeración AQS e apoio á calefacción por chan radiante Superficie de captadores planos (m2) 14-20 Volume acumulador (litros) Produción solar (termias/m2 ano) Fracción solar AQS (%) 70-90 Fracción solar calefacción (%) 20-35 Investimento aproximado (€/m2)

32 A ENERXÍA MÁIS BARATA E LIMPA
CONCLUSIÓNS A mellora da eficiencia enerxética dos edificios é unha forma efectiva de loitar contra o cambio climático e de equilibrar a nosa balanza comercial, ao tempo que favorece a creación de oportunidades de emprego, especialmente no sector da construción A ENERXÍA MÁIS BARATA E LIMPA É A QUE NON SE CONSUME