Mary Shelley Alba Sánchez

Aurkibidea Mary Shelleyren bizitza (3-8) Nobela gotikoa (8-9) Mary Shelleyren lanak (10-17) Frankenstein (17-34) Erromantizismoa (34-37)

Mary shelleyren bizitza Mary Shelley, Ingalaterraren erromantizismoaren idazle nabarmena, 1797.urtean jaio eta 1851. urtean hil zen. Narratzaile, dramagile, saio-idazle, filosofa eta biografa moduan lan egin zuen. Frankenstein nobelagatik famatua egin zen.

Nobela eta kontaketak idatzi zituen gehien bat, haien artean garrantzitsuenak Frankenstein, zientzia-fikziozko nobela famatua, hogei urteekin idatzi zuena eta The last man, nobela futurista. Horrez gainera, bere senarraren editorea izan zen, eta beste kritika literario batzuk ere idatzi zituen. Poesiarekin ere trebatu zen. http://www.youtube.com/watch?v=_DiQvqFibyg

Bere gurasoek pentsamendu aurrerakoia zuten, biek filosofoak, horregatik izan zituen ikasketak eta intelektualismoz inguratuta egon zen. Bere ama Mary jaio zenean hil zen, eta bere ahizpa eta aitarekin bizi zuen.

Percy Bysshe Shelley poetaren bigarren emaztea izan zen, bere aitaren jarraitzailea, eta hil zenera arte iraun zuen. Frantzian eta Italian bizi zuten denboraldi batean, eta Europatik bidaiatzen egon ziren. Suitzako bidaian bururatu zitzaion Frankensteinen ideia.

Lau aldiz saiatu zen seme bat izaten, eta azkenean Percy Florence Shelley jaio zen, 1822. urtean. Jaiotza eta gero, Percy Bysshe Shelley hil zen itsasoan itota. Urte bat eta gero Ingalaterran bizi zen bere semearekin. 53 urte zituela, burmuineko tumore batez hil zen.

Novela gotikoa Mary Shelley nobela gotikoa idatzi zuen, Erromanticismo ingelesaren mota bat. XVIII.mendean sortu zen, eta historiako (batez ere, erdi aroko) aztarnak erbailtzen dituzte bere narrazioentzako: Gazteluak oso modu nabarmenean, adibidez.

Nobela gotikoaren beste ezaugarri bat misterio eta beldurrezko sentimenduen tratamendu melodramatikoa da.

Lanak

mATHILDA Mathilda (1820): Mathilda bere aitak berarengan zeukan maitasuna kontatzen du hilzorian zegoenean. Erromantizismoaren gai nagusi batzuk ditu, intzestu eta suizidioa adibidez.

VALPERGA Valperga edo Castruccioren bizitza eta abenturak (1823): XIV. Mendean kokaturiko nobela historikoa. Castruccio pertsonai erreala da, Luccaren printzea izatera ailegatu zena eta Florentzia konkistatu zuen.

Perkin Warbecken sortea Perkin Warbecken sortea (1823): Nobela historiko honetan, Warcbecken Enrique VII erregearen tronuaren nahia dauka. Pertsonaia honek Selleyren senar hildaren pertsonalitatea darama.

Azken gizona Azken Gizona (1826): Plaga baten ondorioz giza arrazaren desagerpena kontatzen du, gizon bat bakarrik lurra batean utziz. Liburuan oinarritutako pelikula: http://www.youtube.com/watch?v=IYieLeFhsDA

Lodore Lodore (1835): Bere autobiografia nobelatua da. “Alargun polita” ere deitzen da, eta familiaren garrantzia kontatzen du, ezkontza batean gizona hiltzean, eta emakumea bakarrik bere semea zaindu behar duenean.

FALKNER Falkner (1837): Bere aitarengandik tratu txarrak jasotzen dituen neska baten historiarekin hasten da drama hau.

FRANKENSTeIN

Frankenstain edo “El moderno prometeo”(1818) Mary Shelleyren lehenengo obra eta famatuena izan zen, hemeretzi urterekin bakarrik idatzi zuena. Erromantizismoaren eta nobela gotikoaren barruan dago.

Historiaren ideia eduki zuen bere senarrarekin Suitzara joan zenean, Lord Byron idazlea bisitatzera. Bertan mamuen istorioak eta hilak elektrizitatearen bidez bizitzara bueltatzeari buruzko istorioak kontatzen zituzten, eta Mary Shelleyk ametsgaizktoak izan zituen, ametsgaizko horiek Frankenstein idazteko erabili zituen.

Laburpena Ingalaterran , XVIII.mendean kokatuta. Robert Walton kapitainak bere aizpari gutunak bidaltzen dizkio, bere laguna, Victor Frankensteinen historioa kontatzen. Victorrek bere bizitza hazten dio kontatzen, bere familia eta haurtzaroari buruz.

Bere haurtzaroan Elisabeth ezagutu zen, neska umezurtza, eta bere familia alabatzat hartu zuten, honekin eta beste bi nebekin hazten da Victor. Bere ama hiltzean Ingalaterrara joaten da bere ikasketak jarraitzeko eta fisika eta kimikan zentratzeko.

Waldman irakaslea ezagutu zuen, eta berak guztia irakatsi zion giza gorputzari buruz, eta orduan Victor bere ezaguera berriak frogatzeko esperimentu bat egitea erabaki zuen, bizitza amaigabea aurkitzeko eta humanoide bat sortzeko. Kriminalen gorputz hilekin sortu zuen benetako giza forma lortzeko.

Victor Frankesntein bere kreazio itsusiaz beldurtzen da, eta gaizotasun batean erortzen da. Bere laguna, Henry Clerval, bisitatzera joan zuen- Bitartean, Elizabethen gutunak ailegatzen zaizkio, familiaren gorabeherak kontatzen eta Victor sortu zuen munstroa ihes egin zuen.

Egun batean, gutun bat ailegatzen zaio bere neba Williams hil zela esaten, basoan itota bere amaren lepokoa lapurtu ziotela. Victor baso horretara joaten da, etxera bueltatu baino lehen, eta hor ikusten du sortutako munstroa. Orduan Victor berak ito duela konturatzen da, baina ezin du bere familiari kontatu , bere ustez ez zutelako sinetsi.

Etxera bueltatzean Williamen heriotza familiaren zerbitzariari leporatzen diote, haien amaren lepokoarekin ikusten dutenean, eta hiltzen dute. Orduan, Victor Frankenstein oso txarto sentitzen da, eta munstroaren bila joaten da. Mustroak errukitasuna eskatzen dio, eta bere nahiak entzutearen truke bere desagerpena eskaintzen dio. Victorrek baietz esaten du.

Sortu zenean sentipenak ez zituen ondo kontrolatzen, eta basoan amaitu zuen, gizaki bat ikusten zuen bakoitzean bere beldur ziren, eta arrokak botatzen zizkioten. Horrela gizakien beldurra izan zuen. Egun batean alategi batean errefuxiatu zen, eta ondoko familia bat espiatzen bere bizitza aztertzen zuen. Horrela, hitz egiten ikastea desiratzen zuen, haien laguna izateko eta bakartasuna ez sentitzeko.

Denboraldi batean familiari triste ikustean laguntza ematen zien gauez, egurra mozten adibidez, haiek konturatu gabe. Egun batean neska berri bat agertzen da etxean, mutilaren neskalaguna, eta bere hizkuntza erakusten diote, horrela munstroa ere ikasi zuen. Eta familiari hurbiltzeko aukera izan zuen aitak, itsua zena, bakarrik geratzean. Aitarekin hits egitea gustatu zitzaion, baina besteak bueltatzean etxetik kanporatu zuten.

Munstroak oso txarto sentitzen zen, eta bere egilearekin amaitu nahian, hain itxura beldurgarriaz egiteagatik , bere etxera abiatu zen. Bidetik. Ibaian itotzen ari zen neska batekin topatu eta salbatzen sailatzean gizon batek tiro egin zion. Hori gorrotoa gehitzea eragin zitzaion. Basoan ume bat aurkitu, eta bete laguna izateko asmoz bahitu zuen. Bere erreakzioa ikustean hil zuen, ume eta zeraman lepokoa beste bati uzten.

Hori entzun eta gero, Frankensteinek emakume bat sortzea proposatzen dio mustroari, bakerrik ez egoteko. Eta sortxen ari zenean beldurra eman zion bi mustro sortzea, eta kreazioa bertan behera utzi zuen. Mustroa mendekua zin egin zion. Orduan, Victor eta Elizabeth hain arteko eskontza proposatu zuten, baina eskonduko ziren eguna baino lehen Elizabeth itota agertu zen.

Hori eta gero bere aitarekin eta beste anaiarekin geratu zen, baina aita ez zuen denbora asko behar sakonune batez hiltzeko, eta Victor Frankenstein mendekatzeko nahiaz Robert Waltonekin itsasontzian joan zen honen bila, baina ezin zuen bere nahia lortu, bidaian hil zelako. Egun berean kapitainak Victorren gorpuaren alboan ikusi zuen munstroa, barkamena eskatzen, eta bere burua hilko zuela esaten joan zen.

Frankenstein nobela honek fama handia izan du, hainbat pelikula eta bertsio izaten. Adibidez: The Bridge of Frankenstein El Jovencito Frankenstein. Life Without Soul 1910koa 1931koa Mary Shelleyren Frankenstein

Frankensteinen MUNSTRUAREN itsura bere filmetan.

Erromantizismoa Oreka eta armoniarekin amaitzea Subjetibokotasuna Irrazionaltasuna/ Irudimena Bat-Batekotasuna Mundua ezin da ezagutu, norberak sortu. Entusiasmo eta emozioen garrantsia. Lehen esan dudanez, Mary Shelley Erromantizismoaren idazlea da, eta genero honen ezaugarriak erabiltzen ditu:

Zer da erromantizismoa? Erromantizismoa mugimendu artistiko, literario, kultural eta politikoa da, non Ilustrazio eta Neoklasizismoko arau aristokrata, sozial eta politikoen ideiak apurtzen dira. Pentsamenduaren sorlekua Alemania da, eta berehala hedatu zen Ingalaterran. Frantziako iraultzaren ideologia hartzen du, non arrazoimena da inportanteena.

Erromantizismoaren balio berriak Idealaren guztizko estimazioa. Garai eta lekuaren urrutimen sentimendua. Ametsa paraje eta infinitu definigaitzetara ahilegatzeko doktrina da. Norbanako sortzailearen guztizko autonomia,. “Gutxiengoei” estimulu gehiago eman. Artearen helburua edertasuna transmititzea da. Gaztetasunaren aldeko joera. Benetako bizitza ez da bizitzen duguna, idazleak ez dira hemengoak.

bIBLIOGRAFIA http://platea.pntic.mec.es/~mmediavi/Shelley/biograf.htm http://www.epdlp.com/escritor.php?id=2305 http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Bibliograf%C3%ADa_de_Mary_Shelley http://es.wikipedia.org/wiki/Mary_Shelley http://www.elvagoescolar.com/resumenesdelibros/f/frankenstein.php