DIDÁCTICA DAS CONSTRUCIÓNS DE PARTICIPIO Domingo Fernández Díaz

METODOLOXÍA Fase 0: Morfoloxía dos participios. Fase 1: Que son os participios? Fase 2: Como aparecen nos textos? Fase 3: Como distinguimos a simple vista o Participio Concertado do Participio Absoluto? Fase 4: Que elementos sintácticos presentan as súas estruturas? Fase 5: E, como traducilos ao galego? Colofón: Información complementaria.

Fase 1: Que son os participios? Os participios son: ADXECTIVOS - VERBAIS Teñen tempo, voz e poderán ou deberán levar complementos e determinantes verbais Concertan en xénero, número e caso cun sustantivo ou pronome

Fase 2: Como aparecen nos textos? Como adxectivo Arbor florens Como sustantivo Capti trucidati sunt Como verbo Participios concertado e absoluto

Fase 3: Como distinguimos, a simple vista, o Participio Concertado do Participio Absoluto? Participio Concertado: sempre que o participio apareza en calquera caso distinto do ablativo. Consul hostes flumen transgredientes aggressus est. Participio (ou Ablativo) Absoluto: sempre que o participio apareza en ablativo e vaia concertando cun sustantivo ou pronome que leva ao seu carón. Duce vulnerato, omnes fugerunt. Atención co tipo Cicerone consule

Fase 4: Que estrutura sintáctica presentan? Se o participio é de presente ou de pretérito dun verbo deponente, enfrontamos unha oración activa En ambos casos, o suxeito será o sustantivo ou pronome co que concerte o participio Se o participio é de pretérito dun verbo non deponente, a oración é pasiva Se a construción é do tipo Cicerone consule, a oración é copulativa O suxeito é o sustantivo ou pronome en primeira posición, e o atributo o nome ou adxectivo que o segue.

Fase 5: ¿Cómo traducirlos al español? VALOR TEMPORAL DE LOS PARTICIPIOS (en relación con el tiempo del verbo principal): Participio de presente SIMULTANEIDAD Participio de pretérito ANTERIORIDAD Participio de futuro POSTERIORIDAD

PARTICIPIO CONCERTADO Xerundio simple César, regresando de España, marchou a Grecia. PARTICIPIO DE PRESENTE Proposición de relativo con presente ou imperfecto de indicativo Caesar, ex Hispania rediens, in Graeciam profectus est. César, que regresaba de España, marchou a Grecia. Xiro adverbial axeitado ao contexto César, cando regresaba de España, marchou a Grecia.

PARTICIPIO CONCERTADO Gerundio composto Caesar, suos milites hortatus, proelium commisit: César, tendo arengado os seus soldados, principiou o combate Verbo deponente Participio pasado Pompeio, vencido por César, pediu a paz. PARTICIPIO DE PRETÉRITO Proposición de relativo con perfecto ou pluscuamperfecto de indicativo pasivo Verbo non deponente Pompeio, que fora vencido por César, pediu a paz. Pompeius, a Caesare victus, pacem petivit Xiro adverbial axeitado ao contexto Pompeio, logo/despois que fora vencido por César, pediu a paz.

PARTICIPIO CONCERTADO É moi pouco usado, e só en construcción concertada Cando aparece, pòdese traducir por un xiro final: PARTICIPIO DE FUTURO Galli castra oppugnaturi ad Cursium venerunt. Os galos chegaron a Cursio para atacaren o campamento. Formación da perifrástica activa co verbo SVM.

PARTICIPIO ABSOLUTO Xerundio simple Reinando Rómulo... Xiro adverbial axeitado ao contexto PARTICIPIO DE PRESENTE Cando Rómulo reinaba... Romulo regnante... Expresión nominal Durante o reinado de Rómulo...

PARTICIPIO ABSOLUTO Xerundio composto pasivo Participio pasado Tendo sido coñecidos estes feitos... Ou, en voz activa: Tendo coñecido estes feitos... Participio pasado Coñecidos estes feitos... PARTICIPIO DE PRETÉRITO Xiro adverbial axeitado ao contexto His rebus cognitis... Despois de seren coñecidos estes feitos... Expresión nominal Despois (tras) do coñecemento destes feitos...

PARTICIPIO ABSOLUTO Sobreentendendo “sendo” TIPO CICERONE CONSULE Sendo cónsul Cicerón... TIPO CICERONE CONSULE Expresión nominal Con Cicerón de cónsul... / Durante o consulado de Cicerón...

Colofón: Información complementaria ALGUNHAS EXPRESIÓNS DE PARTICIPIO DE CERTA DIFICULTADE: Ab urbe condita Desde a fundación de Roma Post exactos reges Tras a expulsión dos reis Post urbem conditam Despois da fundación de Roma Ante urbem conditam Antes da fundación de Roma Inita hieme A comezos do inverno Sole orto Ao nacer o día Me invito En contra da miña vontade Prima luce Ao mencer Nobis invitis Contra a nosa vontade Te non adiuvante Sen a túa axuda Nocte interviniente Ao chegar a noite Te suadente Segundo o teu consello