HƯỚNG DẪN MỘT SỐ CẤP CỨU THƯỜNG GẶP TS. NGUYỄN VĂN CHI Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai
NhËn ®Þnh t×nh tr¹ng cÊp cøu NhËn ®Þnh tinh tr¹ng cÊp cøu lµ c¸c ®¸nh gi¸ người bÖnh ®Ó nhËn ®Þnh møc ®é nÆng theo c¸c møc: + CÊp cøu khÈn cÊp (emergency) + CÇn cÊp cøu (urgent) + B¸n cÊp cøu (semiurgent) + Kh«ng thùc sù cÊp cøu (nonurgent) Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
NhËn ®Þnh t×nh tr¹ng cÊp cøu Nhãm 1: Tinh tr¹ng cÊp cøu nguy hiÓm VÝ dô: ®au ngùc cÊp, n«n ra m¸u, mÊt ý thøc ®ét ngét vµ chÊn thu¬ng nÆng,.. Tim c¸ch hç trî BN cµng nhanh cµng tèt Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
NhËn ®Þnh t×nh tr¹ng cÊp cøu Nhãm 2: Cã nguy c¬ cÊp cøu cao: VÝ dô: khã thë cÊp , ®au bông cÊp, ®au ngùc, lo¹n thÇn cÊp, yÕu 1/2 nguêi, nãi khã, liÖt 1/2 mÆt. Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
NhËn ®Þnh t×nh tr¹ng cÊp cøu Nhãm 3: Cã nguy c¬ cÊp cøu: Sèt cao, khã thë võa, ®au ®Çu, Øa ch¶y,.. Sai lÇm thuêng gÆp ë nhãm nµy Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
NhËn ®Þnh t×nh tr¹ng cÊp cøu Nhãm 4: Kh«ng cÊp cøu: C¸c BN nhãm nµy kh«ng cho thÊy cã bÊt kú lý do hay cã nguy c¬ bÞ mét bÖnh lý cÊp cøu Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
CÇn rÊt nhanh chãng v× chØ cã 4-5 phót ®Ó t¸i lËp l¹i tuÇn hoµn Ngõng tuÇn hoµn CÇn rÊt nhanh chãng v× chØ cã 4-5 phót ®Ó t¸i lËp l¹i tuÇn hoµn MÊt ý thøc ®ét ngét ë bÖnh nh©n tØnh Đét ngét ngõng thë hoÆc thë ng¸p MÊt m¹ch c¶nh vµ/hoÆc m¹ch bÑn Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Chain of Survival Rapid access Rapid CPR Rapid defibrillation Rapid advanced care Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Hç trî tuÇn hoµn ( Circulation support) Håi sinh tim phæi c¬ b¶n Hç trî tuÇn hoµn ( Circulation support) Ðp tim Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Sèc Ph¶n VÖ Nguyªn nh©n chia thµnh 4 nhãm dÞ nguyªn: Thuèc (dÞ nguyªn chÝnh): Näc c«n trïng: do cã men trong näc, c¸ Thøc ¨n, h¶i s¶n DÞ nguyªn theo ®uêng k/khÝ: phÊn hoa Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
BiÓu hiÖn sèc ph¶n vÖ TriÖu chøng xh vµi phót sau tiÕp xóc dÞ nguyªn Lo sî, hèt ho¶ng, c¶m gi¸c rÐt run, nhøc ®Çu, ®á m¾t víi c¶m gi¸c sèt, trèng ngùc, tª b×, ï tai, ho, h¾t h¬i, c¶m gi¸c khã thë N«n, ®au quÆn bông, ®á da, mÈn ngøa M¹ch nhanh nhá, huyÕt ¸p tôt, khã thë V· må h«i, ®Çu chi l¹nh Rèi lo¹n ý thøc, cã thÓ TV Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Xö trÝ ban ®Çu sèc ph¶n vÖ Ngõng ngay tiÕp xóc víi dÞ nguyªn §Çu thÊp, nghiªng mét bªn, ñ Êm Gọi hỗ trợ Cho Adrenalin (nếu cã) ChuyÓn BN Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
VẤN ĐỀ TOÀN CẦU VÀ CHIẾN LƯỢC TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO: VẤN ĐỀ TOÀN CẦU VÀ CHIẾN LƯỢC Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
THÁCH THỨC? 2005: - 16 triệu bệnh nhân TBMMN lần đầu - 5,7 triệu bệnh nhân tử vong, 5 giây 1 cas. 2030: - 23 triệu người mắc lần đầu - 7,8 triệu người tử vong, Mỹ: Mỗi 45 giây có 01 trường hợp đột quỵ não cấp. THÁCH THỨC? Centers for disease Control and Prevention and Heart disease and Stroke Statistics - 2010 Update. Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
ĐẠI CƯƠNG Chi phí cho đột quị hàng năm ở Mỹ là 36.5 tỉ USD. Chăm sóc y tế, thuốc men, số ngày nghỉ việc GDP của Việt Nam: 171.4 tỉ USD (2013) Chưa có số liệu đầy đủ về chi phí đột quị tại VN Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
ĐẠI CƯƠNG Chúng ta cần nhớ: Phòng đột quị tốt hơn điều trị Một xu phòng ngừa đáng giá 1000đ điều trị Benjamin Franklin Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Hệ thống mạch máu Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Hệ thống mạch máu Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Hệ thống mạch máu Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
80% đột quỵ có thể phòng ngừa được §ét quþ n·o cÊp 80% đột quỵ có thể phòng ngừa được Cần có hướng dẫn giúp giảm nguy cơ bị đột quỵ…. Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
§ét quþ n·o cÊp Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ não cấp tính có thể thay đổi được: + Tăng HA + ĐTĐ + RL lipid máu + Hút thuốc lá, + RL nhịp tim, van tim, mạch máu. + BN đã có đột quỵ não + Dùng thuốc, lạm dụng rượu Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
§ét quþ n·o cÊp Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được: + Tuổi + Giới + Chủng tộc + Tiền sử gia đình + Di truyền, Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
§ét quþ n·o cÊp Chiến lược: Điều trị dự phòng cấp 1 Điều trị đột quỵ não giai đoạn cấp tính Điều trị dự phòng cấp 2 Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
§ét quþ n·o cÊp C¸c dÊu hiÖu vµ tr/c gîi ý BN cã thÓ bÞ ®ét quy cÊp: §ét ngét bÞ yÕu hay tª ë mÆt, tay hay ch©n, ë 1 bªn cña c¬ thÓ §ét ngét bÞ ló lÉn RL nãi hay hiÓu lêi nói §ét ngét bÞ rèi lo¹n vÒ nh×n ë mét hay c¶ hai m¾t §ét ngét bÞ rèi lo¹n d¸ng ®i MÊt th¨ng b»ng hay rèi lo¹n ®iÒu hßa ®éng t¸c §ét ngét ®au ®Çu d÷ déi kh«ng râ c¨n nguyªn. Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
The 7 D’s of Stroke Care Detection (Ph¸t hiÖn) sù xuÊt hiÖn c¸c dÊu hiÖu vµ triÖu chøng đột quỵ não. Dispatch (Th«ng b¸o) cho hÖ thèng hç trî cÊp cøu (gäi 115 hay ®éi vËn chuyÓn cÊp cøu). Delivery (VËn chuyÓn nhanh BN) đến c¬ së y tÕ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn cÊp cøu BN bÞ đột quỵ não (cã kh¶ n¨ng chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ cÊp cøu) Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
The 7 D’s of Stroke Care Door (Tíi Khoa CÊp cøu): Thêi gian tõ khi bÞ đột quỵ tíi khi BN ®uîc vËn chuyÓn tíi ®¬n vÞ cÊp cøu. Data (Thu thËp d÷ liÖu): Khám lâm sàng, chôp c¾t líp vi tÝnh (CT scan) Decision (QuyÕt ®Þnh): quyÕt ®Þnh ®iÒu trÞ can thiÖp vµ tiªu huyÕt khèi Drug (Dïng thuèc): Theo chØ ®Þnh và theo dõi quá trình ĐT Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
CT scan sọ Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
MRI sọ não Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
CHỤP MẠCH NÃO Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
ĐIỀU TRỊ TRONG GIAI ĐOẠN CẤP Thuốc tiêu sợi huyết Lấy huyết khối cơ học Tiêu sợi huyết não thất Dẫn lưu não thất Phẫu thuật máu tụ nội sọ Can thiệp bằng Coils Can thiệp bằng stent Mở sọ, kiểm soát ICP, Oxy não, tưới máu não,… Các điều trị chuẩn: Hô hấp, HA, thuốc ức chế kết tập tiểu cầu, Statine, đường máu,… Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG CẤP 2 Tập trung vào kiểm sóat tốt các yếu tố nguy cơ có liên quan đến đột quỵ não, như: Kiểm sóat HA, Các thuốc ức chế kết tập tiểu cầu Statine và kiểm sóat lipid máu, kiểm sóat đường máu Kháng đông trong rung nhĩ Kiểm sóat hẹp động mạch cảnh Bỏ thuốc lá Thay đổi lối sống Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG CẤP 2 VỚI THUỐC LÁ Các nghiên cứu quan sát cho thấy ngừng hút thuốc lá làm giảm nguy cơ đột quỵ não ít nhất 1,5 lần. Nếu nguy cơ đột quỵ não hàng năm là 7%, thì ngừng hút TL: + Giảm nguy cơ đột quỵ (và các biến cố mạch máu nghiêm trọng khác) từ 7% xuống 4,7%/năm, + Giảm nguy cơ tương đối ít nhất 33% và giảm nguy cơ tuyệt đối ít nhất 2,3%. Nguy cơ tử vong tương đối và bệnh TM đều giảm sau khi ngừng hút thuốc lá MARA LAMBERT - AHA/ASA Guidelines on Prevention of Recurrent Stroke; Stroke, January 2011 Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG CẤP 2 VỚI THAY ĐỔI LỐI SỐNG Tinh thần cân bằng, luyện tập thể chất hợp lý, chế độ ăn nhiều rau, trái cây và hạn chế muối Luyện tập thể chất giảm nguy cơ tương đối của các biến cố mạch vành và giảm khoảng 5 mmHg HATT Giảm khoảng 3-9% trọng lượng cơ thể thì có thể làm giảm HATT khoảng 3- 5 mmHg và HATTr 3mmHg Nếu giảm natri ăn vào 118mmol ( tương đương 6,7g/ngày) trong 28 ngày làm giảm HATT thu 3,9mmHg MARA LAMBERT - AHA/ASA Guidelines on Prevention of Recurrent Stroke; Stroke, January 2011 Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
nhåi m¸u c¬ tim cÊp Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
NMCT cÊp: VÊn ®Ò thêi ®¹i Nhåi m¸u c¬ tim (NMCT) cÊp: nguyªn nh©n hµng ®Çu g©y tö vong ë Mü vµ c¸c nuíc ch©u ©u Mü: 1 triÖu bÖnh nh©n nhËp viÖn 200.000 - 300.000 b/nh©n tö vong hµng n¨m ViÖt nam: ®ang gia t¨ng nhanh Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Nhåi m¸u c¬ tim cÊp Gi¶I phÉu ®éng m¹ch vµnh: §M vµng ph¶i Nh¸nh mò §M vµnh tr¸i Nh¸nh LThÊt truíc Khoa cÊp cøu bÖnh viÖn B¹ch Mai
H×nh ¶nh §MV
Gi¶i phÉu bÖnh Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Gi¶i phÉu bÖnh
L©m sµng C¬n ®au th¾t ngùc ®iÓn hinh: Đau bãp nghÑt phÝa sau xu¬ng øc, lan lªn vai tr¸i KÐo dµi h¬n > 20 phót vµ kh«ng ®ì khi dïng Nitroglycerin Mét sè TH ®au cã thÓ lan lªn cæ, c»m, vai, sau lung, tay ph·i, hoÆc vïng thuîng vÞ Mét sè truêng hîp kh«ng râ ®au (NMCT thÇm lÆng) Trong truêng hîp ®au lan nhiÒu ra phÝa sau lung ph·i ph©n biÖt víi t¸ch thµnh ®éng m¹ch chñ. C¸c triÖu chøng ®i kÌm: v· må h«i, khã thë, håi hép ®¸nh trèng ngùc, n«n hoÆc buån n«n, ló lÉn... ®ét tö còng lµ mét trong nhung thÓ hay gÆp cña NMCT cÊp. Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
NMCT vïng truíc Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Xö trÝ ban ®Çu NMCT Đat BN t¹i giuêng. Thë « xy: víi liÒu 2-4 lÝt/phót Gi¶m ®au Gäi hç trî. Gäi cÊp cøu ĐÞnh huíng vËn chuyÓn Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Can thiÖp §MV trong giai ®o¹n cÊp cña NMCT Can thiÖp ngay th× ®Çu (Primary PCI) Can thiÖp cøu nguy (Rescure PCI) sau khi dïng thuèc tiªu huyÕt khèi thÊt b¹i Can thiÖp §MV tr× ho·n (Delay PCI): sau khi cho thuèc tiªu huyÕt khèi thµnh c«ng, ®¸nh gi¸ l¹i tíi m¸u c¬ tim -> PCI Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Minh ho¹ ®Æt Stent ®Ó ®iÒu trÞ hÑp §MV H/¶ §MV tæn th¬ng §a Stent vµo §MV Sau khi ®Æt stent B¬m bãng cã Stent Minh ho¹ ®Æt Stent ®Ó ®iÒu trÞ hÑp §MV Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
H×nh minh häa nong vµ ®Æt Stent Tríc nong HÑp 95% LCx §Æt Stent Sau ®Æt Stent H×nh minh häa nong vµ ®Æt Stent Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
§iÒu TrÞ Sau giai ®o¹n cÊp cña NMCT KiÓm so¸t c¸c yÕu tè nguy c¬: T¨ng HA, tiÓu ®uêng, RL lipid m¸u, lo¹n nhÞp, bÖnh van tim,... Dù phßng t¸i ph¸t: Chèng ®«ng øc chÕ kÕt t¹i tiÓu cÇu,.. TËp luyÖn, sinh ho¹t nghØ ng¬i Gi¶m c©n Bá thãi quen cã h¹i: Thuèc l¸, l¹m dông ru¬u, bia Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2017
TI£U CH¶Y CÊP Khëi ph¸t nhanh chãng rÇm ré N«n nhiÒu Kh«ng sèt hoÆc sèt nhÑ §au bông §i ngoµi nhiÒu lÇn, sè luîng ph©n mçi lÇn nhiÒu, chñ yÕu lµ nuíc, ph©n kh«ng cã nhµy, m¸u T×nh tr¹ng mÊt nuíc cÊp Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2015
Xö TRÝ BAN §ÇU - §uêng uèng: khi mÊt nuíc møc ®é nhÑ Båi phô nuíc vµ ®iÖn gi¶i: - §uêng uèng: khi mÊt nuíc møc ®é nhÑ ORESOL Pha dung dÞch theo tiªu chuÈn cña OMS (1 lÝt: 20g ®êng glucose + 3.5g muèi NaCL + 2.5g NaHCO3 + 1.5g KCL) - §uêng truyÒn TM Luîng dÞch trong 24h ph¶i b»ng luîng nuíc ®· mÊt + luîng nuíc tiªu thô trong ngµy + luîng dÞch mÊt tiÕp tôc Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2015
Mét sè cÊp cøu kh¸c Khã thë §au ngùc §au ®Çu Co giËt H«n mª §uèi níc Ngé ®éc cÊp Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2015
Thank you Khoa cÊp cøu a9 bÖnh viÖn b¹ch mai - 2015