Lurraren kanpoko dinamika

Presentación del tema: "Lurraren kanpoko dinamika"— Transcripción de la presentación:

1 Lurraren kanpoko dinamika
IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

2 Lehen irakurgaia XVIII. mendean zehar, Ipar Amerikako eta Europa erdialdeko leku ezberdinetan bertan behera utzita zeuden harri bloke erraldoien presentzia azaltzeko saioa egin zen. Konposizioa inguruko harrienaren oso ezberdina zen, eta kasu askotan lautada baten erdian zeuden, haraino oso urrutitik eramanak izandako zeinu nabariekin, baina, zein mekanismok azal lezake tona askotako bloke haien garraioa ehunka kilometrotan zehar? 1803an, John Playfair naturalista eta matematikoak, ikerketak laburbildu zituen egungo glaziarrei erreferentzia eginez: “Harri masa handien garraioari buruz, naturak erabiltzen dituen makinarik boteretsuenak, (…) glaziarrak dira, izotz ibai horiek (…) etengabeko mugimenduan (…). Garraiatzen dituzten harrien neurri izugarria eta kopurua behatzaile guztiek harrituta begiratu dituzte, eta ondo azaltzen dute harri bloke haiek nola jarri ziren mugimenduan…”. Horrela, Playfairrek agerian utzi zuen iragan ez oso urrun batean izotzak Europako eta Ipar Amerikako zati handi bat estali zuela, eta harri haiek garraiatu zituela egun duten kokalekuraino. Glaziarra Alaskan Bloke ibiltaria Bloke ibiltariak

3 Erliebearen modelaketa
Edukien eskema Eragile atmosferikoak Ezaugarriak Lurraren kanpoko dinamika Meteorizazioa Ezaugarriak Sailkapena Faktoreak Prozesuak Higadura Garraioa Sedimentazioa Erliebearen modelaketa Eragile geologikoak Haizea Glaziarrak Basa-urak Ibaiak Lurpeko urak Itsasoa Harri sedimentarioak Ezaugarriak Sailkapena HASIERA

4 Unitatearen azalpenerako baliabideak
Eragile atmosferikoak Meteorizazio prozesu motak Meteorizazioan eragiten duten faktoreak Higadura Meteorizazio prozesuen ezaugarriak Haizea Glaziarrak Basa-urak Garraioa Sedimentazioa Ibaiak Itsasoa Harri sedimentarioen ezaugarriak Harri sedimentarioen sailkapena Lurpeko urak Estekak HASIERA

5 Tenperatura aldaketak
Eragile atmosferikoak Euria eta elurra Harrien zatiketa METEORIZAZIOA Klastoak Harritza Ura izoztea EGUNA GAUA Tenperatura aldaketak

6 Kutsaturiko atmosfera Tenperatura aldaketa bortitzak
Meteorizazioaren ezaugarriak Meteorizazioa eraginkorragoa da honako ezaugarriekin: Klima oso hotzak Kutsaturiko atmosfera Tenperatura aldaketa bortitzak

7 Meteorizazio prozesu motak
Meteorizazio mekanikoa Meteorizazio kimikoa SAKATU BOTOIA GELIFRAKZIO PROZESUA IKUSTEKO Buztinezko mineralak Meteorizazio biologikoa Landareen sustraiak

8 Meteorizazio prozesu motak
Meteorizazio mekanikoa ITZULI Meteorizazio kimikoa GELIFRAKZIO PROZESUA Ura pitzaduretan sartzen da. Ura izozten da eta bolumena handitzen da Arroka hautsi egiten da Buztinezko mineralak Meteorizazio biologikoa Landareen sustraiak

9 Tenperatura aldakorrak
Meteorizazioan eragiten duten faktoreak Meteorizazio mekanikoa Meteorizazio kimikoa Tenperatura aldakorrak Giro hezea Meteorizazio biologikoa Giro heze eta beroa

10 Higadura Harrien erresistentzia Ur-jauziak
Agente geologikoaren energia Erliebearen modelaketa Cabriel ibaia (Cuenca)

11 Garraioa Garraioa hondotik Garraio esekia
Klastoek ez dute lurra ukitzen Hauts-ekaitza Klastoak borobiltzen dira Jauziak Klastoak arrastatuak dira

12 Sedimentazioa Haizeak ezarritako harea Glaziarrak ezarritako klastoak
Klasto lodiak ezartzen dira

13 Haizea A B C D Harea-zutabea Barjanak Ergak Regak
LETRAK SAKATU IRUDIA IKUSTEKO A B Ergak Regak C D Perretxiko itxurako harriak

14 Haizea HAREA-ZUTABEA A ITZULI

15 Haizea ERGA B Dunak Barjana ITZULI

16 Haizea REGA C ITZULI

17 Haizea PERRETXIKO ITXURAKO HARRIAK D D Haize-abrasioa ITZULI

18 Glaziarrak B A D C Zirkua Erliebe malkartsuak U formako harana Mihia
SAKATU LETRAK IRUDIA HANDITZEKO

19 Glaziarrak ITZULI ERLIEBE MALKARTSUAK A

20 Glaziarrak ITZULI GLAZIAR-ZIRKUA B

21 Glaziarrak ITZULI GLAZIAR-MIHIA C

22 Glaziarrak ITZULI U FORMAKO HARANA D

23 Basa-urak A B C Harrera-arroa Karkabak Isurbidea Maitagarri tximiniak
Alubioi-konoa SAKATU LETRAK IRUDIA HANDITZEKO Deiekzio-konoa

24 Basa-urak ITZULI HARRERA-ARROA LUBAKIEN ERAKETA A

25 Basa-urak ITZULI MAITAGARRI TXIMINIAK B

26 Basa-urak ITZULI ALUBIOI-KONOA C

27 Ibaiak A B C D Arro hidrografikoa Uholde-lautada
SAKATU LETRAK IRUDIA HANDITZEKO Uholde-lautada

28 Ibaiak HAITZARTEAK A ITZULI

29 Ibaiak V ERAKO FORMAKO B ITZULI

30 Ibaiak MEANDROEN ERAKETA AZPIL ERAKO HARANA C ITZULI

31 Ibaiak SEDIMENTU-EKARPENA DELTA BATEN ERAKETA D ITZULI

32 Lurpeko urak A B C Dolina Leizea Haitzuloa
SAKATU LETRAK IRUDIA HANDITZEKO

33 Lurpeko urak DOLINA A ITZULI

34 Lurpeko urak GELA EDO HAITZULOA ESTALAKTITAK ETA ESTALAGMITAK B ITZULI

35 Lurpeko urak MODELAKETA KARSTIKOA IGELTSUZKO HARRIETAN C ITZULI

36 Itsasoa A B C Abrasio-plataforma Itsaslabarra Hondartza Tonbola Gezia
SAKATU LETRAK IRUDIA HANDITZEKO

37 Itsasoa ABRASIO-PLATAFORMA LABARRAK ETA HONDARTZAK A ITZULI

38 Itsasoa ISOLATURIKO ARKU ETA BLOKEAK B ITZULI

39 Itsasoa ISOLATURIKO AINTZIRAK C ITZULI

40 Harri sedimentarioen ezaugarriak
Sedimentu-arroa Geruzak TENPERATURA PRESIOA URAREN ZIRKULAZIOA LITIFIKAZIOAEDO DIAGENESIA Harri sedimentarioa

41 Harri sedimentarioen sailkapena Harri sedimentarioak
Kareharria Buztina Hareharria Konglomeratua Igeltsua

42 Esteka interesgarriak
Meteorizazioa WEB GUNE HONETARA JOAN Kanpoko dinamikari estekak WEB GUNE HONETARA JOAN HASIERA