INICIOS E CONSOLIDACIÓN DO RÉXIME LIBERAL

Presentación del tema: "INICIOS E CONSOLIDACIÓN DO RÉXIME LIBERAL"— Transcripción de la presentación:

1 INICIOS E CONSOLIDACIÓN DO RÉXIME LIBERAL
TEMA 2 INICIOS E CONSOLIDACIÓN DO RÉXIME LIBERAL

2 A CONSTRUCCIÓN DO ESTADO LIBERAL

3 LIBERALISMO DOUTRINARIO LIBERALISMO DEMOCRÁTICO

4 SECUENCIA IDEOLÓXICA 1834-1868
CONSTRUCCIÓN DO ESTADO LIBERAL.Destaca a loita entre dous réxime políticos liberais: o progresista e o moderado

5 Soberanía compartida:
-A fonte de todo poder é a nación identificado como o Rei e as Cortes. Estos son os depositarios da soberanía ` Restricción da participación política: -A política debe ser realizada polos homes máis capaces e intelixentes. O dereito ao sufraxio debe ser restrinxido, reservado só a aqueles que teñan un determinado nivel económico ou cultural-SUFRAXIO CENSITARIO Limitación dos dereitos individuais: -Debían estar regulamentados e figurar por escrito con límites precisos –CONTROL E CENSURA Catolicismo de Estado: -Restricción da liberdade de cultos 1. Liberalismo doutrinario: moderados e progresistas Os acontecementos políticos que se desenvolverán en España tras a morte de Fernando VII converterán ao liberalismo na ideoloxía dominante e a burguesía na clase dominante. Como consecuencia desto, á hora de levar á practica os seus principios políticos e económicos, existiron fortes deferenzas que causaron a súa división en varias tendencias. Esta división non foi so ideolóxica senón que traduciu conflictos de intereses entre os diversos grupos burgueses por controlar o poder político e con e´o poder social e económico. CLAVE O LIBERALISMO DOUTRINARIO FOI A CORRENTE MAIORITARIA EN ESPAÑA E EN TODA EUROPA DURANTE O SÉCULO XIX. É UNHA CORRENTE QUE RESPONDE AOS INTERESES DA CLASE DOMINANTE: A BURGUESÍA TIPOS DE LIBERALISMO Monarquía constitucional como forma de estado e de goberno: -Todas as institucións rexidas por unha constitución -O Rei detenta o poder executivo tendo potestade para nomear e cesar aos ministros -O rei comparte o poder lexislativo coas Cortes -O rei convoca, suspende e disolve as Cortes MODERADOS PROGRESISTAS

6 6

7 TRANSICIÓN AO RÉXIME LIBERAL
REXENCIA MARÍA CRISTINA REINADO DE ISABEL II

8 GUERRAS CARLISTAS 1833-1840 A CONSTRUCCIÓN DO ESTADO LIBERAL
REINADO DE ISABEL II REXENCIAS REINADO DE ISABEL Rexencia de Espartero Rexencia de María Cristina Réxime moderado Bienio Progresista Década moderada-uonista 2º fase SEXENIO DEMOCRÁTICO Revolución do 1868 Reinado de Amadeo I de Savoia I República GUERRAS CARLISTAS

9 A primeira guerra carlista. 1833-1839.
DEFINICIÓN O carlismo é unha ideoloxía e movemento político caracterizado por: Defensa do dereito ao trono do infante Don Carlos e dos seus herdeiros Tradicionalismo político, relixioso e social Foralismo e mantemento da organización administrativa tradicional que implicaba o respecto aos dereitos forais. O seu lema: deus, rei e foros (ameazados polos liberais) Apoios: clero, fidalguía e campesiñado vasco e navarro . A primeira guerra carlista Enfrontou a carlistas e isabelinos, desenvolveuse de formas máis intensa nas provincias vascas, navarra, Norte de Cataluña e no Maestrazgo mentres que foi esporádica no resto de España. Foi superior o exército isabelino aínda que destacan personalidades entre os carlistas como Zumarralcárregui, Maroto ou Cabrera. Podemos indicar tres fases: Primeira fase A proclamación de Carlos de Borbón como rei de España só triunfou nas provincias vascas e en determinados lugares do norte de Castela, Cataluña...O exercito carlista organizouse a base de partidas e tivo como xefe a Zumalacárregui que conseguiu importantes victorias aínda que morrería na toma de Bilbao. . Segunda fase Os carlistas pretenden estender a súa presencia e influencia noutras zonas de España como Galicia, Estremadura, Andalucía, chegando incluso a Madrid pero non lograrán o apoio popular. Inflúe na redacción da Constitución de 1837 . Terceira fase* A vitoria dos isabelinos e a sensación de cansazo leva a división interna dos carlistas entre os partidario de manter a loita e os que desexan chegar a un acordo. Os partidarios desta 2º proposta asinan o Convenio de Vergara ou abrazo de vergara- firmado entre Maroto e Espartero que implica o respeto a Sabela II e a constitución de 1837 a cambio do mantemento dos foros* e dos graos militares do exército carlista. En 1840 as derradeiras partidas carlistas abandonaban España para exiliarse en Francia. . A guerra non remataría aquí xa que darán lugar a novos conflictos bélicos e a cuestión foral permacerá pendente de solución 9

10 PRIMEIRA FASE DA REXENCIA
PRIMEIRA FASE DA REXENCIA DE MARÍA CRISTINA CLAVES María cristina intentou manter o poder absoluto fronte ao liberalismo e defender os dereitos da súa filla fronte a Don Carlos pero o réxime estatutario fracasaría e a Coroa, para contar co apoio dos liberais fronte os carlistas, iniciaría un proceso de cambio político decididamente liberal. O problema seguinte sería definir as características dese cambio e o papel que terían os diferentes tipos de liberalismo PRIMEIRA FASE DA REXENCIA 2. O réxime do Estatuto real e o triunfo liberal, páx. 178

11 TEMA 5: RÉXIME LIBERAL A REFORMA PROVINCIAL Foi decretada en 1833 polo goberno de Cea Bernúdez. E realizada por Xavier deBurgos, ministro de Fomento. España foi dividida en 49 provincias. Esto supuxo: -Desaparición das antigas divisións administrativas -Desaparición dos antigos reinos medievais. Obxectivos da reforma: Maior racionalización administrativa Maior centralización e control territorial Cada provincia tiña un gobernador Civil O ESTATUTO REAL, 1834 Como consecuencias das presións recibidas a raíña tivo que realizar concesión políticas: nomear a Martínez de la Rosa e conceder o Estatuto Real O Estatuto Real é realmente unha Carta outorgada onde a coroa se comprometía a: Renunciar ao poder real en exclusiva Participación na vida política dos grupos dominantes: nobreza e alta burguesía a través das Cortes: próceres()nobreza, elexidos polo rei) e procuradore s (elexidos pola cidadanía) Características do estatuto: Mantense a Soberanía Real Non mención aos dereitos dos cidadáns Non separación de poderes O Estatuto Real supuxo o comezo dos cambios institucionais cara o réxime liberal, pese a que se trataba dunha carta otorgada ou unha simple convocatoria de Cortes. 11

12 Implantación dun sistema de redención de quintas
REFORMAS Políticas: -Restablecemento das Diputacións provinciais nas que foron incorporados os membros das Xuntas 2. Económicas: -Supresión de tódolos conventos e exclaustración dos seus membros (exp sociais) -Expropiación e venda de bens de ordes eclesiásticas suprimidas e clero secular: a desamortización eclesiásticas que tiñas como obxectivo: -Solucionar problemas fiscais -Desmantelar o poder da Igrexa 3. Militares -Reforma do recrutamento militar Implantación dun sistema de redención de quintas A REVOLUCIÓN DE 1835 Contexto: Entre xullo e agosto de 1935 producíronse revoltas, motíns e pronunciamentos nas principais cidades de España instigadas polos liberais radicais e pola situación orixinada pola guerra carlista. A situación desencadeou a formación de Xuntas locais que asumiron o goberno e restableceron a Constitución de 1812. Goberno de Mendizábal Fronte a esta situación, a rexente concedeu o goberno a Mendizabal, político liberal de pasado radical que realizou numerosas reformas . A REVOLUCIÓN DE 1836 DESENCADÉANTE: As actuacións de Mendizábal espertaron a desconfianza da raíña e dos liberais máis moderados. A decisión inmediata foi a destitución de Mendizabal e a conseguinte paralización das reformas. Toma o goberno o moderado Istúriz DESARROLLO ACONTECEMENTOS: Esta paralización supuxo as protestas dos liberais radicais e en 1836 iniciáronse levantamentos populares nas cidades e creáronse novas xuntas pero será o pronunciamento ga Garda Real – o motín dos sarxentos da Granxa, a que obrigue a raíña a firmar a Constitución de 1812. ACTUACIÓNS: O goberno pasou a mans dos progresistas; CALATRAVA Restableceuse a lexislación elaborada nas Cortes de Cádiz Convocatoria de Cortes para modificar a lexislación de 1812 CONSECUENCIAS: -DESMANTELAMENTO DO ANTIGO RÉXIME -CONSOLIDACIÓON DO LIBERALISMO COMO FORMA DE ORGANIZACIÓN DO ESTADO -PROFUNDA DIVISIÓN ENTRE LIBERAIS MODERADOS E PROGRESISTAS . 12

13 SEGUNDA FASE DA REXENCIA DE MARÍA CRISTINA
CLAVE Os liberais progresistas están instalados no poder pero a predilección da raíña polos moderados fixo que os progresistas protagonizarán continuas protestas que levaron finalmente ao exilio da raíña rexente en Francia

14 3. O réxime progresista de 1837.1836-1843.
O pronunciamento dos Sarxentos da Granxa permitiron o acceso dos progresistas ao poder. Este triunfo no só supuxo o restablecemento da Constitución senón que se convocaron cortes constituíntes para establecer as bases do novos sistema político. As Cortes electas decidiron redactar unha nova constitución promulgada en 1937 que rexerá para moderados e progresistas ata a Constitución de 1845 A CONSTITUCIÓN DE 1837 A Constitución de 1837 é unha constitución de consenso que pretende facilitar a alternancia no poder entre progresistas e moderados. O prezo deste consenso é abandonar o liberalismo democrático de 1812 e adoptar o liberalismo progresista. PRINCIPIOS: Soberanía: compartida entre o rei e a nación Forma política do Estado: Monarquía liberal constitucional Separación de poderes: -Executivo:O rei detenta o poder executivo, comparte coas cortes o poder lexislativo... -Lexislativo: Son as Cortes bicamerais con Congreso e Senado. -Xudicial 3. Sufraxio: Os deputados era elixidos por sufraxio censatario directo e os senadores eran nomeados polo rei 4. Dereitos: Declaración explícita de dereitos e liberdades individuais: igualdade ante a lei, liberdade de imprenta 5. Confesionalidade: Certa tolerancia relixiosa -Elección popular dos concellos e dos seus alcaldes -Restablecemento da Milicia nacional SEGUNDA FASE DA REXENCIA DE MARÍA CRISTINA DE BORBÓN: Nos inicios da rexencia constitucional gobernaron os progresistas pero a predilección da raíña polos moderados fixo que fosen desprazados do poder. Os intentos dos gobernos moderados por: -Modificar a lei dos Concellos -Modificar o sistema de nomeamento dos alcaldes –elixido polos veciños- restrinxindo a autonomía municipal para controlar as eleccións Suscitaron a protesta dos progresistas e da Milicia nacional que protagonizaron levantamentos e motíns en 1840. Esta situación provocou que Espartero, liderando aos progresistas se erixira como novo rexente provocando a renuncia e o exilio a Francia da raíña María Cristina. - 14

15 REXENCIA DE ESPARTERO TEMA 5: RÉXIME LIBERAL

16 Rexencia de Espartero. 1840-43
CLAVE Líder progresista converteuse en rexente pero o seu carácter autoritario provocará o descontento de diferentes sectores como: moderados, sectores progresistas e masas populares MEDIDAS INTENTO DE RESOLUCIÓN DO SISTEMA FORAL VASCO E NAVARRO. -Como consecuencia do abrazo de Vergara, do fin da Guerra carlista, os liberais acordaran respectar os foros sempre que non foran en contra da unidade de España. En resposta a esta demanda xurde a lei Paccionada en 1841. 2. LEI PACCIONADA: recoñeceu a navarra o dereito de conservar parte das súas institución e particularidades forais a cambio de: aceptación do réxime común administrativo común administrativo e electoral Pago dun cupo económico A LEI PACCIONADA SUPUÑA A RENUNCIA AO PRINCIPIO REVOLUCIONARIO LIBERAL DA UNIDADE INSTITUCIONAL DO ESTADO No caso vasco a negativa a aceptar concesións levou a anulación de dereitos forais. Recuperados en 1844 OPOSICIÓN Oposición por parte de sectores contrarios a sú apolítica autoritaria Oposición popular sobre todo como consecuencia do bombardeo de Barcelona para reprimir a oposición da cidade ante unhas medidas de baixada de aranceis que prexudicaba o téxtil catalán. A suma destas oposicións levou a que Espartero renunciara a rexencia e se exiliara en Londres. PARA EVITAR UNHA NOVA REXENCIA ADIANTOUSE A MAIORÍA DE IDADE DE ISABEL II E OS TRECE ANOS FOI PROCLAMADA RAÍÑA DE ESPAÑA 16

17 REXENCIA DE ESPARTERO

18 O REINADO DE ISABEL

19 4. O MODELO DE ESTADO NA ESPAÑA LIBERAL
Claves O réxime político da España do S. XIX foi a monarquía constitucional doutrinaria favorable aos intereses sociais, políticos e económicos da burguesía que creou un réxime oligárquico adaptado a súa necesidade de manter o monopolio do poder e protexer a hexemonía social e económica. Un réxime sen democracia, sen auténticos partidos políticos, no que o caciquismo converteuse na verdadeira estrutura políticoadministrativa do goberno dos pobos.

20 DIVISIÓN DO LIBERALISMO
O rei mantivo un papel hexemónico: compartía a soberanía e o poder lexislativo coas Cortes, exercía en exclusiva o executivo e nomeaba os principais cargos públicos. Excepciíon: TRADICIONALISMO DIVISIÓN DO LIBERALISMO INESTABILIDADE CONSTITUCIONAL BIPARTIDISMO SUFRAXIO CENSITARIO ESTADO UNITARIO E CENTRALIZADO MONARQUÍA CONSTITUCIONAL DOUTRINARIA O ESTADO NA ESPAÑA LIBERAL O tradicionalismo: corrente ideolóxica reaccionaria, ultraconservadora e antiliberal (monarquía, leis tradicionais, catolicismo…): carlistas, neocatólicos, tradicionalistas…. Estado unitario e centralizado: Impúxose un Estado unitario identificado coa unidade da nación española. Houbo dous modelos: Un rixidamente centralizado e xerarquizado no que a elección dos alcaldes dependía das autoridades centrais, defendido por moderados e conservadores ( , 56-68, 76-23) Outro descentralizado baseado na elección dos alcaldes polos veciños e na limitación das funcións do xefe político da provincia ( , 54-56, 68-74). Desde 1830 xurden movementos en defensa das particularidades: Provincialismo Rexionalismo Nacionalismo A división do liberalismo: nos doutrinarios (maioritaria no século XIX) e a democrática (minoritaria). Estado de propietarios que restrinxía a participación política popular: os grupos dominantes só deron participacíon político ós propietarios e fixeron do Estado un instrumento para manter os seus intereses: restinxeron o sufraxio, controlaron as eleccións, nomearon os alcaldes…. Unha peculiar alternancia no goberno: o monarca era quen nomeaba e cesaba os seus ministros, pero estes tiñan que contar coa confianza das Cortes para poder gobernar. Como o nomeamento do goberno era previo á celebración das eleccións, este debía gañalas (manipulación e fraude dos procesos electorais). Inestabilidade constitucional: o número de Constitucións promulgadas foi elevado, o que indica a incapacidade da clase política para consensuar uns principios políticos básicos aceptados por todos os liberais.

21

22 CLAVE: vale para as conclusións das composicións de Isabel II e do liberalismo:
O réxime político dominante foi a monarquía constitucional doutrinaria favorable os intereses sociais, políticos e económicos das clases burguesas e aristocráticas, que mantivo fora do xogo político á maioría do pais. Un réxime oligárquico, cunha clase política de miras limitadas e intransixentes que pretendía asegurar o seu monopolio do poder e protexer a súa hexemonía social e económica. Un réxime sen democracia, sen auténticos partidos políticos, no que o caciquismo converteuse na verdadeira estrutura políticoadministrativa do goberno dos pobos.

23 O réxime moderado de 1845. 1843-1868 CLAVE
Dende finais de 1843 a vida política española estivo presidido pola personalidade da raíña Sabela II: de profundas conviccións relixiosas pero o tempo cunha vida amorosa extramatrimonial. No seu reinado predominou o goberno dos moderados o que levou a que os progresistas tiveran que recurrir a pronunciamentos e a violencia para acceder ao poder. Podemos distinguir tres periodos: 1. Década moderada 2. Bienio progresista 3. Década moderada-unionista PÁX. 187: Contexto Histórico composicións Isabel II. O réxime moderado de 1845.

24

25 Principios constitucionais
1.Soberanía: Compartida entre o rei e as Cortes 2.Forma Política do Estado: Monarquía liberal constitucional 3.División de poderes A Constitución repartía o poder lexislativo entre as Cortes e o rei e polo tanto desequilibrou a relación de poderes a favor a favor da coroa. -Poder executivo en mans da coroa -Poder lexislativo compartido entre: a. A coroa tiña iniciativa lexislativa, prerrogativa de disolución das cortes e dereito de veto. b. As Cortes bicamerais -Congreso electo con sufraxio censitario -Senado designado polo rei 4. Sufraxio: Sufraxio censitario, polo tanto limitado e restrinxido 5.Dereitos e Liberdades: Restricción das liberdades individuais, censura precia da prensa. 6.Confesionalidade: Exclusividade da relixión católica, coa obriga do Estado de manter á Igrexa O RÉXIME MODERADO: Control absoluto dos moderados-alta burguesía e aristocracia-.Goberno Narváez ACTUACIÓNS: CONSTITUCIÓN DE 1845 Creación da garda civil Nova institución militar baixo ordes directas do goberno. Control das masas populares, manter a orde e defender a propiedade. Fin Milicias nacionais Elaboración dunha nova lei de Concellos, Os alcaldes serán nomeados polo goberno nas capitais de provincia. Limitación do papel das deputacións e centralismo administrativo Nova lei Electoral-1846 que restrinxía a participación política. Vota 0,8% poboación Reforma tributaria de 1845 de Alejandro Mon e de Santillán. Baseada nos principios de obrigatoriedade e proporcionalidade. Reducíu os impostos existentes a dous tipos directos e indirectos destacando os dos consumos* que prexudicou as masas populares e contra o que houbo protestas e motíns Concordato coa Igrexa, 1851-a Igrexa acepta a venda do seu patrimonio a cambio da imposición do catolicismo como relixión oficial e única do Estado. Educación seguindo a doutrina católica e defensa costumes. : goberno de Bravo Murillo: goberno dictatorial que pretendía a desaparición do rñexime parlamentario e a volta a un sistema semellante o de Estatuto Real. O descontento provocou a caída dos moderados. ACTUACIÓNS DOS PROGRESISTAS: -Pronunciamentos fracasados. Destaca o pronunciamento de Miguel Solís en en Galicia. . BIENIO PROGRESISTA: En 1854 os progresistas e moderados descontentos protagonizaron un pronunciamento militar en Vicálvaro coñecido como Vicalvarada encabezada polo xeneral O,Donnell cun programa –o Manifesto de Manzanares- no que recollía a aspiración de reformar o sistema vixente. GOBERNO: Espartero como xefe de goberno e O, Donnell como ministro de guerra. ACTUACIÓNS: 1. Constitución non nata de 1856 2. Restauración da Milicia nacional 3. Lei de desamortización xeral de Realizada por Madoz que puña en venda os bens de propios e comúns dos concellos, das ordes militares e das institucións de beneficencia. Esto prexudicou a forma de vida do campesiñado- conflictividade social 4. Lei de ferrocarrís de Sentou as bases para a formación da rede ferroviaria FIN DO BIENIO As diferenzas entre Espartero e O, Donnell as divisións e enfrontamentos entre os progresistas, a oposición dos moderados a falta de apoio dos grupos oligárquicos e clases populares... Deron lugar a unha gran inestabilidade política. Aproveitando esta situación inestable, O;Donnel deu un novo golpe de estado, derrotou a Milicia nacional e desprazou do poder a Espartero e a os progresistas. . PERIODO UNIONISTA: Entre 1856 e 1868 alternáronse no poder os moderados presididos por Narváez e os membros da Unión Liberal, fundada por O, Donnell e que integraba a membros da esquerda moderada e da dereita progresista. As restantes forzas políticas como radicais, demócratas*, republicanos quedaron marxinados do sistema. ACTUACIÓNS: Restitución da Constitución de 1845 Estabilidade política só alterada polos pronunciamentos e as revoltas populares dos xornaleiros descontentos polas desamortizacións de Madoz. EMPRESAS MILITARES DA UNIÓN LIBERA: Nun intento de prestixiar a monarquía española, exaltar o patriotismo e unión política: Marrocos,México, Conchinchina*.. GOBERNO DE NARVÁEZ “B. ULTRAMODERADO”, 1866 As discrepancias entre a raíña e O, Donnell levan a este ao exilio e Narváez asume o goberno gobernando de xeito ditatorial tratando de frear as forzas opositoras. No exilio, os opositores, demócratas e progresistas dirixidos por Prim acordaron unir as súas forzas para derrocar a Sabela II-PACTO DE OSTENDE, 1866, PACTO DE BRUSELAS, 1867. A morte de O, Donnell e mais tarde de Narváez permitiron a unión de forzas antiborbónicas e en setembro de 1868, demócratas, uonistas e progresistas realizaron unha revolución contando co apoio do exército e derrocaron a raíña. . Consumos: imposto que gravaba produtos de consumo básicos que repercutía nas clases traballadoras con salarios baixos. Suprimido en nacemento do partido demócrata ACTUACIÓNS DOS TRADICIONALISTAS: Segunda Guerra Carlista ou dos matiners ( ). -Foi protagonizada por campesiños cataláns. -Causas: crise agraria, recrutamentos e defensa de Carlos VI. -A represión foi moi dura. Pronunciamento de Solís en 1846 • Triunfou nun primeiro momento en Galicia e os revolucionarios formaron en Santiago unha Xunta superior de Galicia • As tropas sublevadas foron finalmente derrotadas e os líderes fusilados –Mártires de Carral. Este levantamento é clave para a historia de Galicia porque xunto coas peticións progresistas aparecen xa as primeiras reivindicacións do provincialismo e reivindicacións especificamente galegas. 25

26 3. O SEXENIO DEMOCRÁTICO, páx. 192

27 SECUENCIA IDEOLÓXICA 1833-1868
Entre 1808 e 1833 España viviu un proceso histórico caracterizado pola loita entre dous modelos políticos e ideolóxicos: o absolutismo e o liberalismo. A influencia da revolución francesa e a invasión marcan o inicio da revolución liberal en España CONSTRUCCIÓN DO ESTADO LIBERAL.Destaca a loita entre dous réxime políticos liberais: o progresista e o moderado CONSTRUCCIÓN DO ESTADO LIBERAL. Liberalismo democrático:. Demócrata e republicanos

28 EN QUE CONSISTE O LIBERALISMO DEMOCRÁTICO?????
1. Liberalismo democrático: demócratas e republicanos, CLAVE A REVOLUCIÓN DE 1860-GLORIOSA OU SETEMBRINA-EXPULSOU A SABELA II INAGUROU A POSOBILIDADE DE INICIAR UN NOVO SISTEMA POLÍTICO BASEADO NOS PRINCIPIOS DO LIBERALISMO DEMOCRÁTICO E NOS INTERESES DAS CLASES MEDIAS EN QUE CONSISTE O LIBERALISMO DEMOCRÁTICO?????

29 -os partidarios da Monarquía -os partidarios da República
Soberanía popular: Principio básico sobre o que debían asentar todas as institucións públicas. A fonte de poder é a nación pero identificada como POBO, polo tanto o poder deriva da vontade da maioría dos habitantes da nación Participación popular: Todos os homes –sufraxio universal masculino- teñen dereito político igual e polo tanto participar co seu voto nas eleccións Dereitos e liberdades inalienables e inherentes á natureza humana: por eso debían figurar na Constitución en especial liberdade de expresión, de reunión e de asociación Os demócratas xurdiron como grupo organizado en 1846 como unha disidencia dos progresistas. Constituíron unha minoría radical que tamén presenta dúas liñas: -os partidarios da Monarquía -os partidarios da República Liberdade de cultos e a separación Igrexa estado Ríxida separación de poderes: O poder lexislativo está reservado as cortes e o poder executivo polo rei ou presidente da república Libre alternancia política no goberno froito da vontade popular-goberno democrático- 29

30 2. Revolución de 1868 CLAVE CAMBIO POLÍTICO COMO CONSECUENCIA DE GRAVES PROBLEMAS ECONÓMICOS E E CRISE DO MODELO DE MONARQUÍA DE SABELA PERO A REVOLUCIÓN IMPLICA UNHA DESEXO DE TRANSFORMACIÓN PROFUNDA: O FIN DA MONARQUÍA DOS BORBÓNS E A DEFENSA DE NOVAS IDEAS COMO DEMOCRACIA POLÍTICA, SECULARIZACIÓN.... No exilio, os opositores, demócratas e progresistas dirixidos por Prim acordaron unir as súas forzas para derrocar a Sabela II-PACTO DE OSTENDE, 1866, PACTO DE BRUSELAS, 1867. A morte de O, Donnell e mais tarde de Narváez permitiron a unión de forzas antiborbónicas e en setembro de 1868, demócratas, uonistas e progresistas realizaron unha revolución contando co apoio do exército e derrocaron a Sabela II.

31 A raíña Isabel II fuxíu a Francia
TEMA 5: RÉXIME LIBERAL Tras a fuxida de Isabel, en todo o país se formaron Xuntas revolucionarias. En Madrid a Xunta Suprema de Goberno asumiu o poder ata que en outubro se formou o goberno provisional A raíña Isabel II fuxíu a Francia Españois: A cidade de Cádiz posta en armas, con toda a súa provincia, coa Armada ancorada no seu porto…, declara solemnemente que nega a súa obediencia ó goberno de Madrid… resolta a non depoñer as armas ata que a nación recobre a súa soberanía, manifeste a súa vontade e se cumpra. Aldraxada a lei fundamental, corrompido o sufraxio pola ameaza e o suborno, morto o municipio, parto a Administración e a Facenda da inmoralidade, tiranizado o ensino, muda a prensa… Tal é a España de hoxe. Queremos que un goberno provisional que represente as forzas vivas do país asegure a orde, en tanto que o sufraxio universal bota os cementos da nosa rexeneración social e política. Contamos para realizar o noso inquebrantable propósito co concurso de todos os liberais, das clases acomodadas, cos ardentes partidarios das liberdades individuais, co pobo todo e coa aprobación, en fin, da Europa enteira. Acudide ás armas, non co impulso do rancor, sempre funesto; non coa furia da ira, sempre débil, senón coa solemne e poderosa serenidade con que a xustiza empuña a súa espada. Viva España con honra! Francisco Serrano, Juan Prim, Xoan Topete…. Pronunciamento militar en Cádiz.O grito de guerra era Viva España con honra 18 de setembro de 1868 CÁDIZ

32 A raíña Isabel II fuxíu a Francia
TEMA 5: RÉXIME LIBERAL Tras a fuxida de Isabel, en todo o país se formaron Xuntas revolucionarias. En Madrid a Xunta Suprema de Goberno asumiu o poder ata que en outubro se formou o goberno provisional A raíña Isabel II fuxíu a Francia Pronunciamento militar en Cádiz.O grito de guerra era Viva España con honra 18 de setembro de 1868 CÁDIZ

33

34 Lei de Minas que desamortización do subsolo de España
A REVOLUCIÓN DE 1868 A unión dos progresistas, demócratas e unionistas fará posible o fin do reinado de Sabela II O almirante Topete pronúnciase á fronte da súa escuadra. Topete, Serrano e Prim apoiaron o manifesto da España con honra, onde se expón os motivos e os fins do movemento revolucionario: a recuperación da soberanía nacional, a creación dun goberno provisional, e o sufraxio universal. O ambiente xeneralizado de revolución (Xuntas) e a vitoria dos rebeldes en Alcolea obrigan a Isabel II a abandonar o país Destaca a personalidade de Figuerola como ministro de Facenda e adóptanse tres importantes medidas: A peseta como moeda 1869-Lei de bases arancelaria que implica a baixada de aranceis e a apertura da da economía española á economía internacional Lei de Minas que desamortización do subsolo de España A REVOLUCIÓN GLORIOSA A revolución ten dous puntos de arranque: Os sublevados –opositores a raíña aliados no Pacto de Ostende- iniciaron a revolución co pronunciamento militar en Cádiz. Máis tarde os sublevados venceron a tropas leais a raíña en Ponte Alcolea. Ao mesmo tempo xorden xuntas revolucionarias en todo o país que ademais das peticións democráticas piden reivindicacións de tipo social: abolición dos consumos de do sistema de quintas. O triunfo da revolución obrigou a Sabela II a abandonar o poder e saír para o exilio en París. Implica o fin da monarquía borbónica. -En Madrid fomouse unha Xunta Suprema de Goberno e, ante o baleiro de poder, esta xunta deu paso a formación dun goberno provisional formado por unionistas, progresistas e contaba co apoio dos demócratas. O goberno Provisional estaba presidido por Serrano e as 1º medidas levarán a práctica o defendido na revolución: ACTUACIÓNS: Puxo en marchas reformas políticas e económicas-peseta Celebrou eleccións por sufraxio universal masculino Convocou Cortes constituíntes As Cortes elaboraron un novo texto constitucional no que se defendía a monarquía democrática como forma de goberno o que causaría os primeiros conflictos entre os demócratas que se escindirían entre demócratas e republicanos*. A CONSTITUCIÓN DE 1869 Principios constitucionais 1.Soberanía: Soberanía nacional 2.Forma Política do Estado: Monarquía Democrática constitucional 3.División de poderes: -Poder executivo en mans da coroa que gobernaba a través dos ministros responsables ante as Cortes, promulgaba e sancionaba as lei con capacidade de veto -Poder lexislativo nas Cortes bicamerais -Congreso electo con sufraxio universal directo -Senado electo por sufraxio universal indirecto -Poder xudicial: en mans de tribunais formados por xuíces nomeados por sistema de oposición 4.Sufraxio: Sufraxio universal masculino 5.Dereitos e Liberdades: recollidos de forma explícita e ampla. Se recollía o dereito de asociación e reunión. 6.Confesionalidade: Liberdade de cultos. Elimínase a confesionalidade do Estado 34

35 Lei de Minas que desamortización do subsolo de España
A REVOLUCIÓN DE 1868 A unión dos progresistas, demócratas e unionistas fará posible o fin do reinado de Sabela II O almirante Topete pronúnciase á fronte da súa escuadra. Topete, Serrano e Prim apoiaron o manifesto da España con honra, onde se expón os motivos e os fins do movemento revolucionario: a recuperación da soberanía nacional, a creación dun goberno provisional, e o sufraxio universal. O ambiente xeneralizado de revolución (Xuntas) e a vitoria dos rebeldes en Alcolea obrigan a Isabel II a abandonar o país Destaca a personalidade de Figuerola como ministro de Facenda e adóptanse tres importantes medidas: A peseta como moeda 1869-Lei de bases arancelaria que implica a baixada de aranceis e a apertura da da economía española á economía internacional Lei de Minas que desamortización do subsolo de España A REVOLUCIÓN GLORIOSA A revolución ten dous puntos de arranque: Os sublevados –opositores a raíña aliados no Pacto de Ostende- iniciaron a revolución co pronunciamento militar en Cádiz. Máis tarde os sublevados venceron a tropas leais a raíña en Ponte Alcolea. Ao mesmo tempo xorden xuntas revolucionarias en todo o país que ademais das peticións democráticas piden reivindicacións de tipo social: abolición dos consumos de do sistema de quintas. O triunfo da revolución obrigou a Sabela II a abandonar o poder e saír para o exilio en París. Implica o fin da monarquía borbónica. -En Madrid fomouse unha Xunta Suprema de Goberno e, ante o baleiro de poder, esta xunta deu paso a formación dun goberno provisional formado por unionistas, progresistas e contaba co apoio dos demócratas. O goberno Provisional estaba presidido por Serrano e as 1º medidas levarán a práctica o defendido na revolución: ACTUACIÓNS: Puxo en marchas reformas políticas e económicas-peseta Celebrou eleccións por sufraxio universal masculino Convocou Cortes constituíntes As Cortes elaboraron un novo texto constitucional no que se defendía a monarquía democrática como forma de goberno o que causaría os primeiros conflictos entre os demócratas que se escindirían entre demócratas e republicanos*. A CONSTITUCIÓN DE 1869 Principios constitucionais 1.Soberanía: Soberanía nacional 2.Forma Política do Estado: Monarquía Democrática constitucional 3.División de poderes: -Poder executivo en mans da coroa que gobernaba a través dos ministros responsables ante as Cortes, promulgaba e sancionaba as lei con capacidade de veto -Poder lexislativo nas Cortes bicamerais -Congreso electo con sufraxio universal directo -Senado electo por sufraxio universal indirecto -Poder xudicial: en mans de tribunais formados por xuíces nomeados por sistema de oposición 4.Sufraxio: Sufraxio universal masculino 5.Dereitos e Liberdades: recollidos de forma explícita e ampla. Se recollía o dereito de asociación e reunión. 6.Confesionalidade: Liberdade de cultos. Elimínase a confesionalidade do Estado 35

36 O REINADO DE AMADEO DE SAVOIA

37 A MONARQUÍA DEMOCRÁTICA DE AMADEO DE SAVOIA
Despois de aprobado o texto constitucional Serrano foi nomeado rexente provisional mentres se buscaba un novo rei para España.O candidato escollido foi Amadeo de Savoia. Dende entón, a Rexencia deu paso a un goberno de coalición baixo a monarquía de Amadeo de Savoia Amadeo aceptou a coroa e xurou a constitución en O novo rei tivo poucos apoios en España: -Da aristocracia -Da Igrexa -Do pobo -De republicanos, alfonsinos* e carlistas A morte de Prim*, asasinado antes de que Amadeo chegara a España deixouno sen o seu apoio principal PROBLENAS DO SEU REINADO Dificultades de goberno-polas divisións entre a coalición gobernamental entre unionistas, demócratas e progresistas. O rei viuse só ante os problemas Desenvolvemento da guerra de Cuba- Terceira Guerra carlista-con amplo aopoio nas provincias vascas e navarra Oposición republicana-tentou dividir os partidos monárquicos, e facer imposible o reinado de Amadeo e conseguir o apoio necesario para conseguir a república. AMADEO DE SAVOIA RENUNCIA A COROA EN 1873 POR NON PODER FACER FRONTE A TODOS ESTOS PROBLEMAS * Os que apoiaban ao futuro Alfonso XII, fillo de Sabela II Prim-Pacto de Ostende 37

38 I REPÚBLICA CLAVE I REPÚBLICA FOI UN RÉXIME POLÍTICO BREVE E CONFLICTIVO PERO QUE DEIXOU UNHA PROFUNDA PEGADA NA HISTORIA DE ESPAÑA XA QUE PLANTEXOU NOVAS FORMAS POLÍTICAS E TERRITORIAIS: -REPÚBLICA UNITARIA -REPÚBLICA FEDERAL -REPÚBLICA CANTONAL

39 TEMA 5: RÉXIME LIBERAL FIN DA REPÚBLICA, 1874 Ante o baleiro de poder o xeneral Serrano asumirá o poder executivo da república contando co apoio dos xefes militares. Serrano suspendeu as garantías constitucionais e prometeu convocar Cortes constituíntes cando o país estivese pacificado pero: AS CONTINUAS TENSIÓNS E INESTABILIDADE LEVARÁN A QUE CADA VEZ A REPÚBLICA PERDA APOIOS, XURDA O MEDO A DESINTEGRACIÓN DE ESPAÑA E A REVOLUCIÓN SOCIAL. ESTO LEVA A QUE SE INTENTE RESTAURAR A MONARQUÍA BORBÓNICA NA FIGURA DE AFONSO XII-Manifesto Sandhurst-. O GRAN INSTIGADOR DO CAMBIO SERÁ CÁNOVAS DEL CASTILLO. O 29 de Outubro de 1874 o Xeneral Martínez Campos en Sagunto pronunciouse a favor da Monarquía de Afonso XII. Remata a experiencia da I República en España e iniciase unha nova etapa coñecida como a RESTAURACIÓN CONSTITUCIÓN NON NATA, NON CHEGOU A SER APROBADA Principios constitucionais 1.Soberanía: Popular 2.Forma Política do Estado: República Federal 3.División de poderes -Xefatura do Estado: Presidente da república elixido por sufraxio universal -Poder executivo:presidente de goberno e ministros designados polo Xefe do Estado -Poder lexislativo:Asemblea Nacional Republicana bicameral -Congreso electo con sufraxio universal directo -Senado representativo dos estados federados -Poder Xudicial 4. Sufraxio: Sufraxio universal directo maiores 21 5.Dereitos e Liberdades 6.Confesionalidade: Separación Igrexa Estado 7. Organización territorial: Federación organizada en 17 estados federados O 11 de febreiro de 1878 a I República foi proclamada. A Asemblea republicana asumiu todos os poderes nomeou como presidente da República e xefe de goberno a Estanislao Figueras. PROBLEMAS Á HORA DE DEFINIR A ORGANIZACIÓN TERRITORIAL –FORMA- DA REPÚBLICA: Unitarios:República unitaria Republicanos federais graduais que defendía a configuración da federación dende arriba Republicanos intransixentes ou cantonalistas que defendían a federación desde abaixo. As diferencias causaroon gran tensión e para resolver os problemas convocáronse eleccións para formar unha Asemblea nacional Constituínte. As eleccións deron o triunfo aos republicanos federais aínda que hai que ter en conta a gran abstención do electorado. REPÚBLICA FEDERAL* A nova Asemblea nacional constituinte proclamou a República federal e nomeou presidente do poder executivo a Francisco Pi i Margall que elaborou un proxecto de Constitución federal: PROXECTO DE CONSTITUCIÓN FEDERAL: PROBLEMAS: Axitación social: Folgas e protestas de obreiros e campesiños incitadas pola FRE da AIT esixindo melloras nas condicións sociais.. Actuacións dos federais cantonalistas que dará lugar ao movemento cantonal O CANTONALISMO Movemento político e social que consistiu en proclamar a independencia de cantóns e solicitar reformas sociais sen esperar a proclamación da Constitución. Destaca a proclamación do Cantón de Cartaxena As revoltas cantonalistas fixeron fracasar o proxecto de Pi i Margall que tivo que dimitir. O novo goberno republicano estaba presidido por Nicolás Salmerón quen, para sufocar o movemento cantonalista en Andalucía e Levante e a guerra carlista no Norte tivo que buscar o apoio do exército-Pavía e Martínez Campos-, acceder as súas peticións e restablecer a autoridade e a orden. Esta situación autoritaria contraria a los ideais de Salmerón levaron a súa dimisión. Castelar conseguíu poderes extraordinarios da Asamblea para facer fronte as guerras cantonalistas,carlistae cubana. Puido gobernar varios meses por decreto tomando medidas drásticas e represivas como a suspensión dos dereitos constitucionais. Ante esta situación os federais pretenderon escoller un novo presidente pero cando se celebraba a sesión o xeneral Pavía entrou no congreso e disolveu a Asemblea Nacional.GOLPE DE ESTADO *estado federal: definición páx. 198 39

40

41 O republicanismo galego
Inicia a súa actividade como grupo organizado no 1868, no momento no que Xosé María Beranger pronunciouse en Ferrol a favor do cambio do sistema. Foi secundado creándose xuntas de goberno que substituíron as autoridades existentes e crearon milicias civís armadas. A PRIMEIRA REPÚBLICA EN GALICIA Nas eleccións de 1873 o P. Republicano Federal consigueu 37 dos 45 escano, e incluso os galegos Eduardo Chao e Paz Novoa participaron na redacción da constitución federal. Os logros durante a I República foron importantes: ferrocarril, redención de foros, reformas tributarias… No entanto as divsións internas e os problemas sociais e cantonalistas debilitaron a República ata a súa desaparición, o mesmo que pasará no caso galego. A OPOSICIÓN REPUBLICANA A partir de outubro do 69 aumentaron as insurreccións contra a monarquía, destaca a de Ourense duramente reprimida. O Partido Republicno Federal de Galicia independizouse de Madrid. OS INICIOS Desde 1868 fixouse o programa do Partido Republicano Federal: democracia, república federal e creación dun Estado Galaico. O longo de 1869 realizáronse diversos actos encamiñados a ampliar a súa base social e a forzar o cambio de sistema. Nas primeiras eleccions tras a revolución só conseguiron 1 de 40 dos ascanos que correspondían a Galicia.

42 TEMA 5: RÉXIME LIBERAL EL CANTONALISMO DEFINICIÓN:
El cantonalismo es un movimiento insurreccional que aspira a dividir el Estado nacional en cantones casi independientes. Un cantón es una entidad territorial de carácter subnacional(Las entidades subnacionales son las divisiones territoriales que poseen los Estados soberanos en cualquier nivel, habitualmente, con carácter político-administrativo. Normalmente supone un gobierno o una administración local que incluye diversas localidades, comarcas, municipios o provincias con un cierto grado de autonomía). SURGIMIENTO: En el verano de 1873, desde el mes de julio, los cantones surgieron como un reguero, sobre todo por Levante, Murcia y Andalucía, convirtiéndose en uno de los problemas que anunciaba la crisis del régimen republicano. ANÁLISIS: La cuestión del cantonalismo es todavía uno de los fenómenos más complejos del Sexenio, al confundirse una serie de variables entre sus características, protagonistas y objetivos: Coinciden, aunque no siempre, las aspiraciones autonomistas con deseos de transformación social. El cantonalismo era partidario, por tanto, de un federalismo de carácter radical (reparto de la riqueza, mejoras proletarias...), su objetivo es establecer una serie de ciudades o confederaciones de ciudades (cantones) independientes que se federarían libremente. Recuerda en ciertos aspectos a las polis griegas.. El movimiento cantonalista era la concreción maximalista del programa de los federales intransigentes de establecer de inmediato, por abajo y de forma directa, la estructura federal del Estado, sin esperar a que ésta se formulase orgánicamente desde las Cortes Constituyentes, sino configurándola sobre la federación de unidades más pequeñas en progresivo ascenso hacia la cúspide del Estado. Así lo exponía un diputado intransigente: "El cantón es la consecuencia lógica de la república federal". Sirvió de argumento para los detractores, que identificaban la República con la violencia y el desorden. Los debates parlamentarios habían sido enconados entre los propios federales, durante el mes de junio: entre sectores de la dirección del partido y los intransigentes se consumó la ruptura, a partir de métodos irreconciliables de estructurar el federalismo, sin que la presidencia de Pi y Margall pudiera atemperar las posturas. IDEA CLAVE: El cantonalismo fue eminentemente un fenómeno de la pequeña burguesía, que además tuvo una gran influencia sobre el naciente movimiento obrero, y constituyó un precedente para el anarquismo en España