Esquema general con particularidades Conjugación Latina
Conjugación latina Aspecto
Acción sin acabar Acción acabada Momento en que se encuentra la acción Tiempos de infectum Tiempos de perfectum Formados sobre el tema de presente Formados sobre el tema de pasado
Tema de presente = Raíz + vocal temática A -are (1ª) E -ere (2ª) Sin vocal -ere (3ª) I -ire (4ª) Amo, amas, AMARE, amavi, amatum Pareo, pares, PARERE, parui, paretum Lego, legis, LEGERE, lexi, lectum Audio, audis, AUDIRE, audivi, auditum Sum, es, ESSE, fui
Tema de pasado = Raíz + característica de pasado -u (-v) -s (cambio fonético) Reduplicado Largo Do, das, dare, DEDI, datum Venio, venis, venire, VENI, ventum Amo, amas, amare, AMAVI, amatum Pareo, pares, parere, PARUI, paretum Lego, legis, legere, LEXI, lectum Audio, audis, audire, AUDIVI, auditum Sum, es, esse, FUI
Conjugación latina Modos
Indicativo Subjuntivo Imperativo La acción se presenta con la mayor neutralidad posible La acción se presenta desde el punto de vista del emisor Imperativo Ordenar
Conjugación latina Voces
ACTIVA PASIVA Deponente Desde el actor hacia el objeto Desde el objeto hacia el actor Deponente Forma pasiva y significado activo
Conjugación Latina desinencias
Para todos los tiempos de la voz activa, salvo el pretérito perfecto de indicativo. Primarias Secundarias Pasivas Exclusivamente para el pretérito perfecto de indicativo activo. -o / -m -s -t -mus -tis -nt -i -isti -it -imus -istis -erunt / -ere -r -ris / -re -tur -mur -mini -ntur Para los tiempos de infectum pasivos te Imperativo
Conjugación latina tiempos
Voz activa indicativo
Amo Presente Amo Amas Amat Amamus Amatis Amant Lego Legis Legit Tema de presente + desinencias No se ve la vocal temática No hay vocal temática Amo Grado de la raiz variable Amo Amas Amat Amamus Amatis Amant Lego Legis Legit Legimus Legitis Legunt Audio Audis Audit Audimus Auditis Audiunt Sum Es Est Sumus Estis Sunt Pareo Pares Paret Paremus Paretis Parent 3ª persona en -iunt 3ª persona plural en -unt
Amaba Pretérito imperfecto Parebam Parebas Parebat Parebamus Parebatis Tema de presente + BA + desinencias Amaba Mantiene la -i Parebam Parebas Parebat Parebamus Parebatis Parebant Legebam Legebas Legebat Legebamus Legebatis Legebant Audiebam Audiebas Audiebat Audiebamus Audiebatis Audiebant Eram Eras Erat Eramus Eratis Erant Amabam Amabas Amabat Amabamus Amabatis Amabant Sin consonante y con rotacismo
Amaré Futuro imperfecto (I) Ero Eris Erit Erimus Eritis Erunt Amabo Tema de presente + BO / BI + desinencias (1ª Y 2ª) Sólo O / I Amaré 1ª y última persona con -BO Ero Eris Erit Erimus Eritis Erunt Amabo Amabis Amabit Amabimus Amabitis Amabunt Parebo Parebis Parebit Parebimus Parebitis Parebunt
Leeré Futuro imperfecto (II) Legam Leges Leget Legemus Legetis Legent Tema de presente + A / E + desinencias (3ª Y 4ª) Leeré 1ª persona con –A, el resto con -E Legam Leges Leget Legemus Legetis Legent Audiam Audies Audiet Audiemus Audietis Audient
Amé / He amado Pretérito perfecto Parui Paruisti Paruit Paruimus Tema de pasado + desinencias secundarias Amé / He amado Sin vocal temática G + S = X Parui Paruisti Paruit Paruimus Paruistis Paruerunt Lexi Lexisti Lexit Leximus Lexistis Lexerunt Audivi Audivisti Audivit Audivimus Audivistis Audiverunt Fui Fuisti Fuit Fuimus Fuistis Fuerunt Amavi Amavisti Amavit Amavimus Amavistis Amaverunt Sobre una raíz diferente
Había amado Pretérito pluscuamperfecto Amaveram Amaveras Amaverat Tema de pasado + ERA + desinencias Había amado Amaveram Amaveras Amaverat Amaveramus Amaveratis Amaverant Parueram Parueras Paruerat Parueramus Parueratis Paruerant Lexeram Lexeras Lexerat Lexeramus Lexeratis Lexerant Audiveram Audiveras Audiverat Audiveramus Audiveratis Audiverunt Fueram Fueras Fuerat Fueramus Fueratis Fuerant
Habré amado Futuro perfecto Paruero Parueris Paruerit Paruerimus Tema de pasado + ERO / I + desinencias 1ª persona con –O, el resto -I Habré amado Paruero Parueris Paruerit Paruerimus Parueritis Paruerint Lexero Lexeris Lexerit Lexerimus Lexeritis Lexerint Audivero Audiveris Audiverit Audiverimus Audiveritis Audiverint Fuero Fueris Fuerit Fuerimus Fueritis Fuerint Amavero Amaveris Amaverit Amaverimus Amaveritis Amaverint
Voz activa subjuntivo
Ame Presente (I) Amem Sim Ames Sis Amet Sit Amemus Simus Ametis Sitis Tema de presente + E + desinencias (1ª) Ame Amem Ames Amet Amemus Ametis Ament Sim Sis Sit Simus Sitis Sint Presente (II) Tema de presente + I + desinencias ( Sum )
Tema de presente + A + desinencias (2ª, 3ª y 4ª) Presente (III) Tema de presente + A + desinencias (2ª, 3ª y 4ª) Obedezca Paream Pareas Pareat Pareamus Pareatis Pareant Legam Legas Legat Legamus Legatis Legant Audiam Audias Audiat Audiamus Audiatis Audiant
Amara / Amase Pretérito imperfecto Parerem Pareres Pareret Pareremus Tema de presente+ RE Amara / Amase Sin rotacismo Parerem Pareres Pareret Pareremus Pareretis Parerent Legerem Legeres Legeret Legeremus Legeretis Legerent Audirem Audires Audiret Audiremus Audiretis Audirent Essem Esse Esset Essemus Essetis essent Amarem Amares Amaret Amaremus Amaretis Amarent
Tema de pasado + ERI + desinencias Pretérito perfecto Tema de pasado + ERI + desinencias Haya amado Amaverim Amaveris Amaverit Amaverimus Amaveritis Amaverint Pauerim Parueris Paruerit Paruerimus Parueritis Paruerint Lexerim Lexeris Lexerit Lexerimus Lexeritis Lexerint Audiverim Audiveris Audiverit Audiverimus Audiveritis Audiverint Fuerim Fueris Fuerit Fuerimus Fueritis Fuerint
Hubiera / Hubiese amado Pretérito pluscuamperfecto Tema de pasado + ISSE + desinencias Hubiera / Hubiese amado Amavissem Amavisses Amavisset Amavissemus Amavissetis Amavissent Pauissem Paruisses Parisset Paruissemus Paruissetis Paruissent Lexissem Lexisses Lexisset Lexissetis Lexissent Audivissem Audivisses Audivisset Audivissemus Audivissetis Audivissent Fuissem Fuisses Fuisset Fuissemus Fuissetis Fuissent
Voz activa imperativo
Tema de presente + desinencias Ama, Amad Ama Amate Pare Parete Legi Legite Audi Audite Es Este
Voz pasiva Tiempos de infectum
Se construyen igual que los tiempos activos, pero cambiando las desinencias activas por las DESINENCIAS PASIVAS
Voz pasiva Tiempos de PERFECTUM
Participio de pasado en nominativo Forma simple correspon-diente de SUM Tiempo verbal en pasiva Tiempo pasivo Tiempo de SUM Pretérito perfecto Presente Pretértio pluscuamperfecto Pretérito Imperfecto Futuro perfecto Futuro Imperfecto
Ejemplos Pareti eramus = habíamos sido obedecidos Amatus sum = he sido amado Auditae sint = hayan sido escuchadas
Por carecer de persona, no pueden ser núcleo de oración Conjugación latina Formas nominales Por carecer de persona, no pueden ser núcleo de oración
Infinitivo Sustantivo verbal neutro e indeclinable Tres tiempos (relativos al verbo principal) x Dos voces = Seis infinitivos. Funciones sintácticas = Sujeto – Complemento directo
Tema de presente + RI / I (3ª) Infinitivo Presente activo Tema de presente + RE Sin rotacismo Parere Audire Amar Amare Legere Esse Tema de presente + RI / I (3ª) Presente pasivo Pareri Audiri Ser Amado Amari Legi
Participio de pasado (ac.) + infinitivo de SUM Pasado activo Tema de pasado+ ISSE Audivisse Paruisse Amavisse Haber amado Lexisse Fuisse Participio de pasado (ac.) + infinitivo de SUM Pasado pasivo Paretum, -am, -um esse Auditum, -am, -um esse Amatum, -am, -um esse Haber sido amado Lectum, -am, -um esse
participio Adjetivo verbal Declinación completa y, por lo tanto también funciones. No existe en presente pasivo ni en pasado activo = cuatro participios
Participio El que ama / Amando / Amante Presente activo Tema de presente + -NS, -NTIS Parens, parentis Legens, legentis Audiens, audientis Amans, Amantis El que ama / Amando / Amante Tema de presente + -TUS, -TA, -TUM Pasado pasivo Paretus, -a, -um Auditus, -a, -um Amatus, -a, -um Lectus, -a, -um Amado / El que ha sido amado / Habiendo sido amado
Participio El que va a amar El que va a ser amado Futuro activo Tema de presente + -TURUS, -A, -UM Pareturus, -a, -um Lecturus, -a, -um Auditurus, -a, -um Amaturus, -a, -um El que va a amar Tema de presente + -NDUS, -A, -UM Futuro pasivo Parendus -a, -um Audiendus, -a, -um Amandus, -a, -um Legendus, -a, -um El que va a ser amado
Gerundio Sustantivo verbal neutro y singular Completa la declinación del infinitivo Voz activa Tema de presente + -NDUM, -NDI Amandum, -i Legendum, -i Audiendum, i Infinitivo con la preposición del caso Parendum, -i
Gerundivo Adjetivo verbal de declinación completa Acompaña a un sustantivo Voz pasiva Tema de presente + NDUS, -NDA, -NDUM Legendum, -a, -um Amandum, -a, -um Audiendum, -a, -um Infinitivo con la preposición del caso Parendus, a, um
SUPINO Sustantivo verbal fosilizado de la 4ª declinación. Dependiendo de verbos intransitivos o de adjetivos. Tema de presente + -TUM Lectum (Lectu) Amatum (Amatu) Auditum (Auditu) A amar / De amar Paretum (Paretu)
Enunciado de un verbo Amo, amas, amare, amavi, amatum 1ª p. sing. presente de indicativo 2ª p. sing. presente de indicativo Infinitivo 1ª p. sing. pretérito perfecto de indicativo Supino Amo, amas, amare, amavi, amatum Pareo, pares, parere, parui, paretum Lego, legis, legere, lexi, lectum Audio, audis, audire, adivi, auditum