LAPURDI

POLITIKA

Hiriburua Baiona da

Lapurdiko gobernu estamentuak Lapurdi honako eskualdetan banatua dago: Baiona-Angelu-Biarritz Lapurdi Beherea Lapurdi Ekialdea Lapurdi Erdialdea Lapurdi Garaia Lapurdi Itsasegia

Administratiboki 12 kantonamendutan banatzen da, nahiz eta horietako batzuk Nafarroa Behereko herriak hartu barnean: Angelu Hegoaldea Angelu Iparraldea Baiona Bastida Bidaxune Donibane Lohizune Ezpeleta Hazparne Hendaia Miarritze Uztaritze

Termino orokorretan BAB Kantonamendua hartzen da makro- kantonamendu moduan. Horrek Baiona, Angelu eta Miarritzeko kantonamenduak hartzen ditu baitan, eta horregatik Baiona-Anglet-Biarritz siglak hartzen dira izendatzeko

GEOGRAFIA

Kokagunea Lapurdi Euskal Herriko zazpi herrialdetako bat da, erdialdean kokatua. 

Mugak: Pirinioak, Aturri ibaia eta Kantauri itsasoa (Bizkaiko golkoa) dira Lapurdiren muga naturalak. Iparraldean Gaskoniarekin du muga, ekialdean Nafarroa Beherarekin, mendebaldean Kantauri itsasoarekin eta hegoaldean Gipuzkoa eta Nafarroa Garaiarekin, Bidasoak Gipuzkoa eta Lapurdi bereizten ditu

Landaredia Antzina Lapurdi baso trinkoek estaltzen zuten. Gaur egun lurraldearen %10 baino ez.

Itsasaldea Hondartza luzeak daude, eta hegiak altuera txikikoak dira. Bidaso eta Aturri ibaiek beren urak hor isurtzen dituzte.

Klima Lapurdiko klima ozeanikoa eta epela da. Urteko batez besteko tenperatura 14 °C- koa da. Klima hezea da eta euri ugari izaten da

Hidrografia Ibai laburrak eta ur emari handikoak dira. Lapurditik igarotzen diren ibai nagusiak Aturri, Errobi, Bidasoa eta Urdazuri dira.

Urtegiak Senpereko aintzira Lapurdiko erdialdeko aintzira  artifi zial bat da, 12 hektareako eremua duena, Senpere herritik 5 kilometro ekialde hego-ekialdera.

Mendiak Bizkarraga, Larhun, Baigura, Mondarrain edo Arranomendi, Urtsua, Manddale, Xoldokogaina edota Xoldoko gaina dira Lapurdiko beste hainbat mendi.

Kultura

EUSKALKIA Lapurdin hitz egiten den euskalkia nafar- lapurtera da. Ipar Euskal Herriko herrialderik erdaldunena da; orain dela mende bat lapurtarren % 50 mintzatzen zen euskaraz.

EGUZKIAREN DANTZA Dantza hau San Pedro egunez egiten da bakarrik (ekainaren 29an), kaixarranka amaitu ostean, herriko plazan, Udaletxearen aurrean

JANARI TRADIZIONALA: Gaileta hauek itsasoko animalienak dira.

Hau ezkontzetan jaten dute. Lasaina da baina gazta toke batekin, azkenik, apaintzeko menta hosto batzuk.

Artelan nagusiak Giotto ahuntzak zaintzen. Léon Bonnatena da.

Lapurdiko eskulture famatuak Hau Guanes Etxegarai da. Hau André de Chastenet de la Ferrière da.

Lapurdiko monumentuak San Martin eliza Andre Mariaren Jasokundearen eliza

Lapurdiko abeslariak Pantxoa eta peio