SÉCULOS ESCUROS E ILUSTRACIÓN

PERIODIZACIÓN DA LITERATURA GALEGA ÉPOCA MEDIEVAL -Etapa pre-afonsina (1196-1245)‏ -Etapa afonsina (1245-1284)‏ -Etapa dionisíaca (1284-1325)‏ -Etapa posdionisíaca (1325-1354)‏ *Etapa da Escola galego-castelá(1354-1445) *Etapa da Escola castelá portuguesa (fs.XV- ps.XVI)‏ SÉCULOS ESCUROS (XVI-XVII)‏ ILUSTRACIÓN (XVIII)‏ REXURDIMENTO (XIX)‏ -Precursores (1808-1863)‏ -Rexurdimento Pleno (1863-1888)‏ -Decadencia Finisecular (1888-1914)‏ S.XX-HOXE -Segundo Rexurdimento (1914-1939)‏ -Silencio (1939-1950)‏ -Lenta Eclosión (1951-1981)‏ -Actualidade (1981-Hoxe)‏

SÉCULOS ESCUROS: LITERATURA ORAL E POPULAR Predomina: ms. XV-fs. XVII. Infravalorada. Xéneros variados, creados, transmitidos e conservados polo pobo. Pode ser: verso (predomina a cantiga). prosa (predomina o conto).

SÉCULOS ESCUROS: LITERATURA ORAL E POPULAR Características: Oral. Variación de forma. Aceptación da comunidade (democratización). Anónima. Importancia da muller. Función social concreta. Acompáñase: Poesía-------------de melodía. Prosa--------------de elementos parateatrais.

SÉCULOS ESCUROS: LITERATURA ORAL E POPULAR Bloques: Cancioneiro Popular: Cantigas correntes. Léxico corrente. Sintaxe sinxela. Música (baile). Estrofas breves. Recursos Mnemotécnicos. Narrativa Oral: Contos, lendas, refráns e adiviñas. Lendas: Etiolóxicas (orixe dun feito, lugar,…). Haxiográficas (relixiosas). Históricas. Contos: Marabillosos (personaxes fantásticos con poderes sobrenaturais). Exemplares (función didáctica ou moral). Humorísticos.

SÉCULOS ESCUROS: LITERATURA CULTA Case inexistente. Contextos privados (epístolas). Con función de contraste. Galicia deixou de producir (nin castelán). Produción: Poesía: Pranto da Frouseira: Anónimo. fs. XV. Traizón ao Mariscal Pardo de Cela (axuizado en Mondoñedo, 1483). Sonetos: Soneto de Monterrei: 1530 aprox. Motivo das Parcas (tecen os fíos da vida). Soneto a Alonso de Ercilla: Isabel de Castro e Andrade, condesa de Altamira (1ª escritora en galego). Honra ao escritor pola publicación da 2ª parte de La Araucana. Sonetos da Relación de la Exequias que hiço la real Audiencia del Reyno de Galicia a la Majestad de la Reyna doña Margarita de Austria (1612). Soneto con Falda (Xoán Gómez Tonel). Pranto Respice Finem (Pedro Vázquez de Neira).

SÉCULOS ESCUROS: LITERATURA CULTA Poesías de Circunstancias: Coplas no saqueo de Cangas polos Turcos: 1617. Posiblemente sexa unha copia dun frade. Décimas ao Apóstolo Santiago: Urdilde Martín Torrado de Figueira. Crítica da intención de nomear a Tareixa de Xesús co-patroa de España (como o Apóstolo). Composicións das Festas Minervais: 9 romances de 80 versos. Tema: Loa do arcebispo Alonso III de Fonseca. Preséntanse ao concurso compostelán de 1697. Vilancicos: Cultos. Interpretados e compostos por músicos de capela. s. XVII e s. XVIII. Galego + (castelán ou portugués). Galeguización do Nadal.

SÉCULOS ESCUROS: LITERATURA CULTA Prosa. Relazón da carta xecutoria e copia de os que venderon a Frouseira. Traizón e morte de Pardo de Cela en 1483, facendo referencia aos traidores. Cartas ao conde de Gondomar, Diego Sarmiento de Acuña. Teatro. Entremés famoso sobre a pesca no río Miño (ou Contenda dos labradores de Caldelas). 433 versos; 9 escenas. Gabriel Feixó de Araúxo. 1671. Conflito dos pescadores galegos e portugueses.

ILUSTRACIÓN Ilustrados: Uso: español/ empezan a usar o galego (lírica). Padre Sarmiento: Coloquio de 24 gallegos rústicos. 1746. Principal obra da Ilustración. 1201 coplas en hexasílabos de estilo popular. Motivo: non literario/compilación de léxico. Marcos da Portela escoita unha convers entre 24 labregos galegos. Diego Antonio Cernadas e Castro, o “Cura de Fruime”: 24 poemas en galego. Louvanza de Galicia (constante na súa obra). Plácido e Anselmo Feixóo Montenegro. Varios poemas en galego. Motivo: amor pola lingua. Xosé Noguerol Camba: Versos en gallego a Nuestra Señora de Reza. Certame ourensán (1708). Honran á Raíña Mª Luísa de Saboia. Francisca de la Isla e Losada: Un romance en galego (1775) sobre Diego Antonio Cernadas. Queimou toda a súa obra. Xosé Cornide e Saavedra: 2 décimas e 1 soneto. Entremés do portugués: Texto teatral s. XVIII. Anónimo. Romance contra a visión negativa dos galegos.

ILUSTRACIÓN 1808-1836 => fin dos Séculos Escuros. Textos de carácter utilitario. Non, arte/Si, comprensión + identificación. Destaca: Proezas de Galiza (1810): Xosé Fernández Neira. Diálogo entre Chintoe Mingos sobre peripecias bélicas. Un labrador que foi sarxento aos soldados do novo alistamento (1808): Anónimo. Chamamento aos soldados para combater ao invasor. Os rogos de un gallego (1813): Manuel Pardo de Andrade. 154 cuartetas asonantadas. Denuncia contra a Inquisición. Diálogos e tertulias: Textos propagandísticos. Conversas entre varios labregos. Tertulia en la Quintana (1820): - Manuel Acuña Malvar. -Conflitos entre autoridades civís e eclesiásticas sobre a procesión do corpus. Diálogos en la alameda de Santiago (1836): -Relacións Igrexa vs. Estado. Tertulia de Picaños (1836): -5 interlocutores denuncian a corrupción dos empregados públicos.