XIX. MENDEKO FILOSOFIA XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala Zientzia eta teknikaren aurrerapena. XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak.

Presentación del tema: "XIX. MENDEKO FILOSOFIA XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala Zientzia eta teknikaren aurrerapena. XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak."— Transcripción de la presentación:

1 XIX. MENDEKO FILOSOFIA XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala Zientzia eta teknikaren aurrerapena. XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak

2 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
: NAPOLEON BOTEREAN ERRESTAURAZIOA LIBERALISMOA versus ABSOLUTISMOA INDUSTRIA IRAULTZA GIZARTEA: ESTAMENTUAK  KLASEAK ERROMANTIZISMOA

3 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
: NAPOLEON BOTEREAN Frantziako ideia iraultzaileak Europa osoan zabaltzen dira. Inperio napoleonikoari aurre egiteak nazionalismoak bultzatu zituen.

4 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
ERRESTAURAZIOA Vienako Kongresua (1815): Monarkia absolutistak berrezartzen dira. Afrika, Asia, Ozeaniaren kolonizazioa bultzatu zuten.

5 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
LIBERALISMOA versus ABSOLUTISMOA Mugimendu iraultzaileak: Demokrazia liberalak. Nazionalismoak: Alemania, Italia, Polonia, Grezia,... (Hizkuntza, Kultura, Herria, Nazioa) Mendearen bigarren erdian: Langileen mugimenduak, sindikatuak.

6 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
INDUSTRIA IRAULTZA Makinismoa: Artisauen produkzioa  Produkzio industriala Klase berri bat: Proletarioak Gehitze demografikoa Kolonizazioa bultzatzen dute lehengaiak lortzeko

7 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
GIZARTEA: ESTAMENTUAK  KLASEAK Burgesiaren nagusitasuna: ekonomikoa eta politikoa. Proletalgoa. Gizartea eraldatzeko mugimenduak: anarkismoa, sozialismoa, komunismoa.

8 XIX. mendeko testuinguru historiko eta kulturala
ERROMANTIZISMOA Arrazoiaren aurrean: Sentimendua Indibidualismoa. Nazionalismoa.

9 Zientzia eta teknikaren aurrerapena.
Fisika Biologia Giza eta Gizarte Zientziak

10 Zientzia eta teknikaren aurrerapena.
Fisika Termodinamika: Lurrin makina hobetzea Elektrizitatea: Volta (pila), Faraday (sorgailu elektrikoa), Edison (bonbila elektrikoa), Morse (telegrafoa), G.Bell (telefonoa), Marconi (irratia)

11 Zientzia eta teknikaren aurrerapena.
Biologia Charles Darwin ( ): Eboluzioaren gaineko teoria. Gregor Mendel ( ): herentzia genetikoa. Louis Pasteur ( ): Gaixotasunak eta mikrobioak. Txertoak

12 Zientzia eta teknikaren aurrerapena.
Giza eta Gizarte Zientziak Soziologia: Auguste Comte ( ), Karl Marx ( ), Emile Durheim ( ), Max Weber ( ) Ekonomia: Adam Smith ( ), David Ricardo ( ), Robert Malthus ( ), Karl Marx ( ) Psikologia: W. Wundt ( ) Metodo zientifikoa aplikatzen dute gizakia eta gizartea ikertzeko

13 Zientzia eta teknikaren aurrerapena.
Teknologia Gizartea Zientziari buruzko balorazioa: Gizakion bizitza hobetzeko aukera

14 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
Arrazionalismo eta idealismoaren aurreko erreakzioa Eragina zuten korronte filosofikoak: Filosofia idealista eta historizista: Hegel Darwinen Eboluzionismoa Humeren Enpirismoa

15 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
Filosofia idealista eta historizista. Hegelen idealismoari aurre egiteko: “Errealitatea Arrazoia da, Arrazoiak errealitatea eratzen du.” Materia (Marx), Bizia-Nahia (Schopenahuer, Nietzsche, Kieerkegaard),

16 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
Filosofia idealista eta historizista. Hegelen idealismoarekin batera: “Errealitatea bilakaera da” Beharrezkoa da bilakaera hori bultzatzen duten legeak aurkitzea. (Marx)

17 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
2. Darwinen eboluzionismoa Errealitatea bilakatzen doa, Gizakia bilakaera-prozesu baten emaitza da.

18 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
3. Humeren enpirismoa Mundu anglosaxoia. Giza- ezagutzak ezin du esperientziaz haraindi jo. Zientzia enpirikoek, ez bestelako jakintzek, errealitateari buruz zerbait azaldu dezakete.

19 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
Tradizio “kontinentala” Gizakia eta gizartea Tradizio “angloamerikanoa” Ezagutza eta metodo zientifikoa

20 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
Tradizio “kontinentala” Gizakia eta gizartea Errealitatea > Hegel Bizia > Nietzsche Existentzia > Kierkegaard Gizartea eta Historia > Comte, Marx, Dilthey

21 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
Tradizio “angloamerikanoa” Ezagutza eta metodo zientifikoa Metafisikaren balioa ukatzen dute. (Enpirismoaren eragina) Filosofiaren lekuan giza eta gizarte zientziak bultzatu nahi dute.

22 XIX. Mendeko filosofia: korronte nagusiak
FILOSOFIA KONTINENTALA: Idealismo hegeliarra (Hegel) eta ezkerra hegeliarra (Feuerbach) Positibismoa: A. Comte. Marxismoa: K. Marx, F. Engels Irrazionalismoa: A. Schopenhauer Existentzialismoa: S. Kierkegaard. Bitalismoa: F. Nietzsche. Historizismoa: W. Dilthey FILOSOFIA ANGLOSAXOIA: Enpirismoa eta Utilitarismoa: J. Bentham, J.S. Mill Pragmatismoa: W. James, C. Pierce.