5. UNITATEA: INGURUNE HOTZAK, BEROAK ETA EPELAK

Presentación del tema: "5. UNITATEA: INGURUNE HOTZAK, BEROAK ETA EPELAK"— Transcripción de la presentación:

1 5. UNITATEA: INGURUNE HOTZAK, BEROAK ETA EPELAK
GEOGRAFIA DBH 1 5. UNITATEA: INGURUNE HOTZAK, BEROAK ETA EPELAK

2 PAISAIA NATURALEN BANAKETA GEOGRAFIKOA
Paisaia naturala Klimaren, lurzoruaren, erliebearen, landarediaren eta faunaren arteko erlazioaren emaitza, planetako inguru jakin batean Izaki bizidunen eta inguruneak izandako berezko bilakaeraren ondorio (gizakiaren esku-hartze gabe) Paisaian eragina duten faktoreak Klima Lurzorua Erliebea Landaredia

3 PAISAIA NATURAL NAGUSIAK
Ingurune epel hotzak Baso hostoerorkorrak Otalurrak Estepa kontinentala Basamortu kontinentala Ingurune epel beroak Baso mediterraneoa Makia eta garriga Laurisilvae-basoa Estepa eta basamortu subtropikala Ingurune hotzak Basamortu polarra Tundra Taiga Goi-mendiko landaredia Ingurune beroak Oihan ekuatoriala Jungla tropikala Sabana Estepa tropikala Basamortu beroa

4 INGURUNE HOTZAK

5 BASAMORTU POLARRA Kokapena: Flora: Fauna:
Zirkulu polar artiko eta antartikoan Flora: Ez dago landarerik Fauna: Hotzera ondo moldatutako animaliak Fokak eta pinguinoak

6 TUNDRA Kokapena: Flora: Fauna:
Klima subpolar lehor nagusia duten latitudeetan Amerikako, Europako eta Asiako iparraldean Flora: Likena eta goroldioa Fauna: Erbi artikoa, azeri artikoa eta elur-oreina

7 TAIGA Klima subpolarreko eskualderik hezeenetan
Kokapena: Klima subpolarreko eskualderik hezeenetan Flora: Koniferoen baso zabalak Izeia Hosto iraunkorrak eta kono itxura Fauna: Katagorriak, untxiak, otsoak, hartza, bisoia, karibua, altzea…

8 GOI-MENDIAK Flora: Kokapena: 2.500 m-tik gorako eskualdeak
Goi-mendietako klima Flora: 3.000 m-tik behera Konifero basoak ugarienak Altitudeak gora egin ahala Likenak eta goroldioak nagusitu Altitude handiagoetan elur iraunkorrak

9 INGURUNE BEROAK

10 OIHAN EKUATORIALA Kokapena: Flora: Fauna:
Ekuatorearen inguruko eskualdeetan Tenperaturak beroak urte osoan Prezipitazio ugari Flora: Zuhaitz oso altuak-elkarrengandik oso hurbil Oihanaren barnealdea iluna eta hezea Kaobak, ebanoak, landare igokariak, lianak… Fauna: Orangutana, jaguarra, narrastiak, intsektuak…

11 JUNGLA TROPIKALA Kokapena: Flora: Fauna: Montzoietako klima
Zuhaitz hostoerorkorrak Teka Fauna: Tximinoak, tigreak, kakatuak, tukanak…

12 SABANA Kokapena: Flora: Fauna: Urtaro lehor oso luzeak
Metro bateko belar eta zuhaixkak Tamaina ertaineko zenbait zuhaitz Fauna: Jirafak, elefanteak, antilopeak, ñuak, lehoiak, lehoinabarrak, hienak…

13 ESTEPA Kokapena: Flora: Fauna: Afrikako eskualde tropikaletan
Euri-sasoi laburra Flora: Belar eta zuhaixkak (hostoak galdu) Landare zukutsuak Kaktusa Fauna: Animalia gutxi Erbia, bisontea…

14 BASAMORTU BEROA Kokapena: Flora: Fauna:
Bi tropikoetatik hurbil dagoen eskualdean Klima oso lehorra Euria oso urria Flora: Oasiak Zuhaixkak, landare zukutsuak… Palmondoak.. Fauna: Eskopioiak, sugeak…

15 INGURUNE HOTZETAKO BIZIMODUA
Basamortu hotzetan bizitzea Herri nomadak normalean Amerikako iparraldean (Alaska, Kanada eta Groenlandia): eskimalak edo inuitak Eskandinaviako iparraldean: lapoiak edo saamiak Ehizatik eta arrantzatik bizi Garraiobideak: Txakur-lerak Foken larruz, bale-hezurrez eta zurez egindako piraguak

16 INGURUNE HOTZETAKO BIZIMODUA
Altitude handietan bizitzea Tibetar artzainak (Tibet eta Himalaia) m-ko altitudean Artzain nomadak Jaken esnea, artilea, okela, ilea eta larrua Garraioak: Jak-ak, ahuntzak eta zaldiak

17 INGURUNE BEROETAKO BIZIMODUA
Oihanean bizitzea Amerikako eta Afrikako oihanetan Yanomamiak (Amazonia) Pigmeoak (Afrikako erdialdean) Landare-biltzetik, ehizatik eta arrantzatik Gaur egun oihanak arriskuan, errepideak sortzen

18 INGURUNE BEROETAKO BIZIMODUA
Eremu tropikalean bizitzea Eremurik lehorrenetan Artzain talde nomadak Beste batzuk nekazartiza estentsibotik eta abeltzaintzatik bizi Eremu tropikal euritsuan (montzoietako Asian) Jende asko bizi Gehienak arrozazen nekazaritzatik bizi Plantazio handiak: Azukre-kanabera, kafea, tabakoa, anana, tea… Ongarriak, makinak… erabili

19 INGURUNE BEROETAKO BIZIMODUA
Basamortuan bizitzea Oso jende gutxi bizi Oasien inguruetan talde sedentario batzuk Artzain nomadak Saharako tuaregak Arabiako beduinoak Nagusiki ehizatik bizi dira Australiako aborigenak Kalahari basamortuko boskimanoak

20 INGURUNE EPEL FRESKOAK

21 BASO HOSTOERORKORRA Kokapena: Flora: Fauna
Eremu epel hezeetan (Klima atlantikoan…) Klima kontinental hezeko eremuetan Flora: Zuhaitz hostoerorkorrak dira nagusi Haritzak, pagoak, eta gaztainondoak Fauna Aberatsa Oreinak, basurdeak, satorrak, otsoak, azkonarrak, hontzak…

22 OTALURRA Kokapena: Flora: Fauna
Ozeano Atlantikoko itsasertzeko eskualdeetan Lainoa eta euria ugariak Flora: Ez dago zuhaitzik (haize oso gogorra) Zuhaixkak Txilarra, iratzeak, isatsa eta ezpela Fauna Ez dago animalia askorik Hegaztiak eta ugaztun txikiak ugari Saguak, trikuak eta azeriak

23 ESTEPA KONTINENTALA Kokapena: Flora: Fauna
Prezipitazio urriko klima kontinentaleko eremuetan Ordoki zabalak Hainbat izen: Estepa: Europa erdialdean eta Asian Belazea: Ipar Amerikan Pampa: Argentinan Flora: Belar luzeko zabaldi handiak (gehienbat gramineoak) Fauna Gehienbat belarjaleak Bisonteak, basazaldiak, untxiak…

24 BASAMORTU KONTINENTALA
Kokapena: Barrualdeko eskualdetan Ez du euririk egiten Tenperatura bitartea handia (muturreko klima) Flora: Ia ez dago landarerik Asia barrualdeko ordokiak Asia erdialdetik Mongoliako Gobi basamorturaino Fauna Fauna oso urria eta tamaina txikikoa

25 INGURUNE EPEL BEROAK

26 BASO MEDITERRANEOA Kokapena: Flora: Fauna
Klima mediterraneoko eskualdeetan Flora: Zuhaitz hostoiraunkorrak Artea, erkametza eta artelatza Fauna Ugaztunak Erbia, untxia, katamotza, basurdea… Hegaztiak Araba-zozoa, eperra…

27 MAKIA ETA GARRIGA Kokapena: Flora: Klima mediterraneoko eskualdeetan
Zuhaixka eta sastrakaz osatutako masa trinkoak Basolibondoak, sastrakak, legeltxorra, txilarra, isatsa, erromeroa, ezkaia eta izpilikia

28 LAURISILVAE-BASOA Kokapena: Flora: Fauna:
Klima subtropikal hezeko eskualdeetan Asia eta Amerikako eskialdean Zeelanda Berrian Kanariar uharteetan Flora: Hostoiraunkorreko zuhaitzak Zuhaixkak, liana eta belar mota asko Fauna: Espezieen aniztasun txikia Tamaina ertainekoa

29 ESTEPA ETA BASAMORTU SUBTROPIKALA
Kokapena: Afrika iparraldean Iberiar penintsulako hego-ekialdean AEBko hegoaldean Flora: Zuhaixkak, sastrakak (ezkaia eta espatzua), kaktusak Fauna Tamaina txikiko animalia gutxi

30 EUROPAKO PAISAIAK

31 EUSKAL HERRIKO PAISAIAK

32 ESPAINIAKO PAISAIAK