Dirua eta bankuak.

Presentación del tema: "Dirua eta bankuak."— Transcripción de la presentación:

1 Dirua eta bankuak

2 Def:Trueke-bitartekari edo ordainketa eta kobrantza bitartekoa da.
Zer da dirua? Def:Trueke-bitartekari edo ordainketa eta kobrantza bitartekoa da.

3 Zer da dirua? Diruaren historia:
Salgai-dirua: Azienda ezin daiteke zatitu truke txikiak egiteko. ( Arazoa) -Metal preziatua Paper dirua: Gordeulugileek urrea zaintzearen truke, paperezko ordaingarria eman. Ordainagirian kantitate ezberdinak Diru fiduziarioa: Dirua jada ez du balorerik, ez dago urre nahikorik munduan- Balioa truke balioa da. Diruak ez du balorerik: Amerikako konkistan.

4 Zer da dirua? Diru motak Mota Salgai-dirua Zeinu-dirua
Paper-dirua Diru fiduziario Kontzeptua Berezko balio duen ondasuna, bai truke-bitartekotzat erabiltzekoa ere; gainera balio bera du berez zein truke bitartekotzat. Objetu baliotsuen gordailuzainak jaulkitako ordainagiria; hatzera hura ematean gordailututakoa itzultzeko konpromisoa hartzen du gordailuzainak Truke-bitartekotzat erabiltzen den dirua, hala erabiltzeko konfidantza sortzen duelako. Adibidea Azienda Gatza Diamanteak Metal preziatuak Urregileen ordainagiriak Banku zentralen dirua Legezko dirua Banku-dirua

5 Zer da dirua? Diruren funtzioak: Truke-bitartekoa ( irak)
(Ondasunak ondasunekin trukatu) Balore gordailua (irak) (Inflazioaren ondorioz gastu ahalmena txikitu) Kontu-unitate komuna (irak)

6 Zer da dirua? Diruaren eskaria:
Dirua erabilgarria da soilik ondasunekin edo zerbitzuekin trukatzen denean: zeharkako balioa Diruaren eskariak baina handitu eta txikitu daiteke, nola? Prezioen batez besteko maila: ↑ prezioen maila, ↑ eskariaren dirua Errenta edo aberastasun erreala: ↑ errenta, ↑ Luxusk eta arruntakond. eskaria, ↑ diruaren eskaria Merkatu interes-tasa: ↓ Interes tasa, ↑ diruaren eskaria Arriskua: Bestelako aktiboak.

7 Zer da dirua? Diruaren prezioa:
Interesa edo diruaren prezioa maileguan hartutako kapitalaren zebitzuen truke egiten den ordainketa da. Eragiketaren arriskua: itzultze arriskua, kaudimena Likidezia: ↑ likidezia, ↓ interesa Maileguaren iraupena: ↑ iraupena, ↑ interesa

8 Zer da dirua? Diru fiduziario motak:
Legezko dirua: Billeteak eta txanponak. Banku dirua: Legezko dirua bankuan ezartzen denean. Ageriko gordailuak (k/k) eta aurrezki-gordailuak (aurrezki libreta): Momenturo erabilgarri Epe finkorako gordailuak: Erabilgarritasuna txikiagoa ↔ Ondarinsaria Beste aktiboa likido batzuk eskuetan (BAL): Adb.: Altxortegi letrak

9 Zer da dirua? Dirua, ekonomian:
Diru agregatua, diru mota ezberdinak biltzen dituen magnitudea dugu. M1= Bileteak eta txanponak + ageriko gordeiluak M2= M1 + Aurrezki-gordailuak M3= M2 + Epe jakin baterako gordailuak ALP (Aktibo Likido Publikoaren Eskuetan) = M3+ BAL

10 Bankuak eta banku-diruaren sorkuntza
Banku jarduera: aurreztaileen legezko dirua jasotzea, finantzaketa behar duten ekonomia-eragileei maileguan emateko. Bitartekaritza: aurrezten duten pertsonak eta dirua behar duten pertsonak batu Aurreztaileei kobratzen zaien interesa < mailegu hartzaileei kobratzen zaien interesa.

11 Bankuak Bankuek bezeroen gordailuak erabiltzen dituzte beste batzuei maileguan emateko. Erreserba zatikatua: segurtasun erreserba Legezko kutxa koefizientea: EBZ ezarritako erreserba zatikatuaren % mínimoa.

12 Banku-diruaren sorkuntza
Sortutako dirua: ….= 1.000x (1/0.10)= € Banku-diruaren biderketa: Hasierako gordailua x 1/ kutxa koefizientea LIBURUKO KASUA 243orri.

13 Política monetaria Zirkulazioan dagoen dirua edo diru-eskaintza: Legezko dirua + gordailuak Banku zentrala: dirua jaurkitzen du, zirkulazioan dagoen diru kantitatea kontrolatzen du eta banku pribatuen funtzionamendua kontrolatzen du. Diru jaurkipena eragina du: inflazioan eta interes-tasetan Moneta politika Europako Banku Zentralak hartutako neurrien multzoa da, moneta-gaietako agintariek finkatutako helburuak lortzeko; horretarako, zirkulazioan dagoen diru kantitatea areagotzen edo murrrizten dute, eta interes- tasak aldatzen dituzte.

14 Política monetaria Euroa ezarri zuten estatu guztiek:
Moneta gaietarako agintaritza: Europar Batasuna (EB) Banku zentrala: Europako Banku Zentrala (EBZ) Moneta politika kudeatzen dute: BZES: Banku Zentralen Europar Sistema EBko estatuen Banku Zentralak (27) + EBZ Eurosistema: EUROA duten estatuen Banku zentralak(17) + EBZ

15 Política monetaria Moneta politika bateratua:
Helburua: “prezioen egonkortasunari eustea” Adierazleak: Ekonomia- koiuntura (langabezia, BPGd, KPI…) Espektatiba ekonomikoak (soldaten, kostuen eta abarren hazkundea) Diru agregatu handien bolumena (M1, M2, M3, ALP)

16 Política monetaria Moneta-politika motak: Moneta-politikako tresnak
Erreserba minimoen mekanismoa: kutxa- koefizientea ezartzea Merkatu irekiko eragiketak: EBZk finantza aktiboen enkantea egiten du ↔ Interes-tasak ezarri. Erraztasun iraunkorrak: merkataritza bankuei likidezia erraztasunak (kredituak edo gordailu zurgatzeak). Estatu bakointzeko banku zentralaren autonomia.

17 Política monetaria Eraginak ekonomian:
Hedatzailea: ↑ diru-eskaintza, ↓ interes-tasa edo kutxa-koefizientea Murriztailea: ↓ diru-eskaintza, ↑ interes-tasa edo kutxa-koefizientea

18 Glosategia Dirua Diru fiduziarioa Interesa Diru-agregatua Gordailua
Likidezia Kaudimena Banku jarduera Erreserba zatikatua Moneta politika