Euskarazko testu-sorkuntzarako baliabide telematikoak

Presentación del tema: "Euskarazko testu-sorkuntzarako baliabide telematikoak"— Transcripción de la presentación:

1 Euskarazko testu-sorkuntzarako baliabide telematikoak
Oier Lopez de Lacalle Klara Ceberio IXA Taldea EIREk antolatutako ikastaroa

2 Gardenki hauek Karmele Artetxeren aurreko ikastaro bateko materialean oinarrituta daude (ik. Erreferentziak)

3 MAILA JASOKO testuen hizkuntza ezaugarriak:
Zuzentasuna Egokitasuna Komunikatiboa

4 Zuzenak euskara zuzena esan nahi du, hau da, euskara batuan (Hiztegi Batua eta Euskaltzaindiaren arau eta gomendioak aintzat hartuz) idatzita egotea eta gramatika zuzena izatea (deklinabidea, aditzaren morfologia, joskera...).

5 Egokia, batez ere lexiko egokia bermatzea eta terminologia zaintzea (komunitate zientifikoan adostutako terminoak erabiltzea).

6 Komunikatiboa da testua irakurri ahala, lehengo irakurraldian, eragozpenik gabe ulertzen dena. Atal honetan estiloari begiratzen zaio hainbat estilo-zuzenketa ulergarritasunaren mesederako izan baitaitezke (atzerakarga saihestea, hots, aditza gehiegi ez atzeratzea; subjektua eta aditza gehiegi ez aldentzea; aditza aurreratzea…) 

7 Euskararako hizkuntza lanabesak
Arauak eta gomendioak (Euskaltzaindia) Zuzentzaile ortografikoa: Xuxen III Plug-in bezala: Open Office, Word, Firefox eta beste programetan instalatzeko Web-ean bertan egiaztatzeko Hiztegiak eta corpusak: Hiztegiak Corpusak eta kontsultaguneak Euskalbar

8 EUSKALTZAINDIAREN ARAUAK:
Hiztegi Batua PDFan eta on-line (eguneratuta): Arauak: Izendegiak:

9 Euskararako hizkuntza lanabesak
Arauak eta gomendioak (Euskaltzaindia) Zuzentzaile ortografikoa: Xuxen III Plug-in bezala: Open Office, Word, Firefox eta beste programetan instalatzeko Web-ean bertan egiaztatzeko Hiztegiak eta corpusak: Hiztegiak Corpusak eta kontsultaguneak Euskalbar

10 XUXEN: euskararako zuzentzaile ortografikoa
Ixa Taldeak garatutakoa (1996) Zuzenketaren ezaugarriak: Ortografia zuzentzen du (ez sintaxia) Euskaltzaindiaren arau eta Hiztegi Batuaren arabera Gaur egun eskuragarri: Softkat: Eusko Jaurlaritzaren gunean: Xuxenen webgunean:

11

12

13 Euskararako hizkuntza lanabesak
Arauak eta gomendioak (Euskaltzaindia) Zuzentzaile ortografikoa: Xuxen III Plug-in bezala: Open Office, Word, Firefox eta beste programetan instalatzeko Web-ean bertan egiaztatzeko Hiztegiak eta corpusak: Hiztegiak Corpusak eta kontsultaguneak Euskalbar

14 Hiztegi orokorrak online
Elhuyar hiztegiak: UZEIren sinonimoen hiztegia:

15 Hiztegi espezializatuak
EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa: Sakabanatutako hiztegi espezializatuak: Erizaintzakoa (EHU): Juridikoa: ...

16 Beste hiztegi batzuk: Hiztegi katalogoa: www.hiztegia.net
Euskara-Gaztelania: 3000 Hiztegia Euskara-Ingelesa: Morris Hiztegia ... Euskal WordNet: euskarako sortutako ezagutza-base lexikal eleanitza da, hiztegi batean jasotzen den informazioaz gain, kontzeptuak elkarren artean harremanetan jartzen dituen datu basea.

17 Hiztegiak plug-in bezala
Aplikazioak: UZEIren sinonimo hiztegia Elhuyar hiztegiak OCR euskaraz, ... Non lortu: Informacion/euskarazko_softwarea/eu_9567/plugin.html

18 Corpusak Erreferentziatzat har ditzakegunak: Ereduzko Prosa Gaur:
XX. mendeko euskararen corpus estatistikoa: Hiztegi Batua Euskal Prosan: Egungo Euskararen Hiztegia: Euskal Testuen Gordailua: Literatur aldizkarien gordailua: Zientzia eta Teknologiaren Corpusa:

19 Kontsultak egiteko Euskaltzaindiko galdelekua, Jagonet:
HAEEko kontsulta-zerbitzua da Duda-muda: Euskara teknikoari buruzko galderak, Zientzia.net: Terminologia eta itzulpenen kontsulta: EHUko Euskara Zerbitzuaren zuzenketen datu-basea eta galde-erantzunak, EHULKU: ItzuL, euskal itzultzaileen posta-zerrenda:

20 Euskalbar tresnabarra

21 Euskarazko softwarea Hizkuntzarekin zerikusi zuzena izan ez arren, badira euskarazko hainbat aplikazio biltzen dituzten guneak: (“Euskarazko softwarea deskargatzea” estekan klik egin)

22 Oinarrizko bibliografia I
Alberdi, X. eta Sarasola, I. (2001): Euskal estilo libururantz, UPV-EHU, Bilbo. Arrarats, I. (ed.) (2006): Berria, estilo liburua, Berria, Andoain. Ensunza, M.; Etxebarria J. R. eta Iturbe. J. (2002): Zientzia eta Teknikarako Euskara. Zenbait hizkuntza-baliabide, UEU, Bilbo. Herri Ardularitzaren Euskal Erakundea (2003):Galdezka, euskarazko zalantzei erantzunez, HAEE-IVAP, Vitoria-Gasteiz. Herri Ardularitzaren Euskal Erakundea (2005): Estilo-liburua, HAEE-IVAP, Vitoria-Gasteiz. Sarasola, I. (1997): Euskara batuaren ajeak, Alberdania, Irun. Zuazo, K. (2000): Euskararen sendabelarrak, Alberdania, Irun.

23 Oinarrizko bibliografia II
EIMAren estilo-liburuak: Garzia Garmendia, J. (2005): Kalko okerrak, Ikasmaterialen Aholku Batzordea, Estilo-liburuaren bigarren atala, Eusko Jaurlaritza, Vitoria-Gasteiz. Mujika, A.; Goenaga, A. eta Alberdi, A. (2005): Onomastika. Ikasmaterialen Aholku Batzordea. Estilo-liburuaren hirugarren atala, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila, Gasteiz. Mujika, A. (2008). Letra larriak erabiltzeko irizpideak. Euskara zerbitzua, hizkuntza prestakuntza. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila, Gasteiz. Petrirena, Patxi (2007): Morfosintaxia, EIMAren estilo-liburua [ohargileentzako testua]. Zubimendi, J. R. (2004): Ortotipografia. Ikasmaterialen Aholku Batzordea. Estilo-liburuaren lehen atala, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila, Gasteiz.

24 Euskarazko hizkuntza teknologiak
Taldeak-Enpresak: IXA, Eleka, Elhuyar, Aholab, VicomTech, UZEI, … Tresna adibideak: Elebila OpenTrad Idazlagun (ez dago publikoki atzigarri) AhoTTS

25 Elebila: euskarazko bilatzailea

26 OpenTrad: itzultzaile automatikoa

27 Idazlagun: euskaraz idazten laguntzeko tresna

28 AhoTTS: Testu-ahots bihurgailua

29 Erreferentziak Artetxe K. (2006). “Hizkuntza lanabesak Interneten”, UEUren ikastaroa. Mujika A., Altuna A., Roque I., Etxebarria J.R., Petrirena P. (2008). “Ikasmaterialak eta zuzentze-lana”, UEUren udako ikastaroa. Egia, G. (2001): “Aurkitu eta ordeztu aurreratua MS WORD testu trataeran”, Senez, 23